С.Т.Ж.Б. Анкилозындағы артропластика (Екінші нұсқа)

Екінші нұсқа бойынша ортропластиканың мәні, анкилоз кезінде айшық тәрізді аумақтың ақауын алып тастап консервирленген аллогенді буынның бүтін бөлігін егеміз. Оның көрсеткіші болып сүйекті алмастыру және анкилоздың қайталануы жақтың жетілмеуімен араласып немесе оның деформациясыз. Екінші нұсқа бойынша операция кезінде буынға жету экстрооральды тәсілмен жүзеге асады. Остеотомиядан соң және сүйек алаңын үйлестіреді, операцияның бірінші нұсқасындай, ал қабылдаушы сүйек орны трансплантатқа. Сүйек орны өз алдына жазық горизонтальды алдыңғы және артқы текшелерімен болуы тиіс, кей жағдайларда жеке тесікті трансплантат беку үшін істейді. Трансплантат буын топтарын құрайды, ол мыналардан тұрады:

1. Самай сүйегі аймағы буын алаңымен;

2. Буын аралық диск;

3. Буын басы;

4. Буын аралық байлам;

Трансплантаттарды орналастыру уақытында оның жоғарғы бетін самай сүйегімен бірдей етіп теңестіреді. Қырлары бойынша алдыңғы және артқы беттерінде оны бір тесік арқылы жасайды, қабылдаушы орын аймағының текшесіне сәйкес. Трансплантатты жасаған орынға енгізген соң оны 2 жұқа танталды сымдармен тігіп бекітеміз. Трансплантаттың екінші аяғын жақ тармағымен жалғаймыз, бірінші нұсқадағыдай. Жараға антибиотиктер енгіземіз және қабаттап тігеміз. Гематоманың болатынын ескеріп жарада 1-2 күні резеңкелі шығарғышты қалдырамыз. Трансплантаттың нық бекуін, рецепиент жағына жабысуы және жақтың сымды тігістермен бекітілгені бойынша ұстауы. Төменгі жақты жоғарғы жаққа бекіту сүйек плстикасын жүргізгенге дейін және 7-10 шы күні операциядан кейіңгі кезең, ісіктің жоғалуына дейін. Содан срң науқас жақпен белсенді қимыл жасай бастайды, келесі оған физио – және механотерапия тағайындайды. Берілген әдістерді қолдану шайнау қызметін қалыптастырады, бір уақытта жақ тармақтарын ұзартады, тістесуді қалыпты тұрысқа келтіріп және төмеңгі жақ ақауын жояды. Одан басқатолық буын тобын алмастыру уақытында, ауызды ашу қызметінен басқа, белгілі дәрежеде бүйір қозғалыстарында қалыпқа келеді, ол өз алдына тағамды толық шайнауағ үлесін қосады.

В.С.Иовчев (1963) анкилоздатәж тәрізді өсіндімен құраған тіндердің өзгеруісіз «қызыл иек астылық» артропластикасының тәсілін жазған. Ол айшық тәрізді өсіндіге көлденең остетомия жасайды, мүмкіндік бойынша басына және тәж тәрізді өсінді астына жақынырақ. Жақты төмен және зақымдалмаған аймаққа жылжытумен. Содан тәж тәрізді өсіндінің соңын бөлек тәж тәрізді өсінді аймағындағы культиямен жалғайды және оларды сүйек тігісімен айқастырады. Бұл тәсілде жақ тармағы буында тірегіш болмайды және самай бұлшық еті ілініп тұрады. Жұмсақ тіндердің орнын толтыру үшін жақтың тармағының алдына жылжуына 2 шеміршекті тігіспен аллотрансплантатты бекітеміз.

Г.Г.Иоаннидис (1970) самай төмеңгі жақ буынының анкилозында жоғарғы жақтың 3 ші тармағына жасады. Алып тастаған соң және жоғарғы фрагментті өңдеген соң иекті ортаңғы сызыққа орнықтырады. Жақтың буын соңы ақауын қабырғалы сүйек шеміршекті аллотрасплантатпен араластырады. Трансплантаттың сүйекті аяғын тармақтың тереңдете тіліп жасалған орнына енгіземіз немесе көлденең қояды және оның бір бөлігін жасалған өзекшеге орналастырады, ал екіншісін – сыртқы беткейге сүйек астына қосалқы бекітулерсіз. Сонымен қатар шеміршек соңы домалақтанған пішінде буын бетіне келтірілген, ол жәйкезде шынайыдан төмен орналасады, автордың пікірінше төменгі жақ қызметін сәл ғана қиындатады.

Жақаралық кеңістікке құлау, жақтың алдыға және зақымдалмаған аймаққа жылжуынан кейін, аллогенді шеміршекті қосалқы салумен жояды, ол аржағын бекітеді, тармақ қырларын кетгутты тігістермен. Бұл тәсілді қолданғанда автордың пікірінше микрогения айтарлықтай азаяды және қызметтердің жақсы болуына септігін тигізеді.

П.З.Аржанцев (1971) самай төменгі жақ буынының анкилозында және микрогенияда клиникалық зерттеулерді толық зерттеген соң, рентгенологиялық және функционалды көрсеткіштерден, сонымен қатар жақ бет аймағының ақауларын реконструктивті операциялар микрогенияны жою үшін, бір жақтан сүйек анкилозын және келесі жақтан фиброзды. Эндотрахеальды наркозбен (трахеостоманың интубациясынмен) төменгі жақ тармақтарының екіжақты жоғарғы остеотомиясын жасайды. Сүйек өсуінің жағында айшық тәрізді өсінді аймағындағы сүйек конглемератын алып тастайды. Пайда болған ақауды пластмассалармен немесе органикалық шыныдан имплантатпен орнын толтырады.

Буын шұнқырын хирургиялық жолмен бітейді. Иек аймағына қысым салады Рудько аппараты төмеңгі жақ сүйегін тарту үшін. 5-7 тәуліктен соң тістер орныққан соң сүйек тартқышын жақ аралық резеңкемен алмастырады. 3 апта өткен соң эндотрахеальды наркозбен фиброзды өсу жағындағы аз қозғаймыз айшық тәрізді өсіндіні қозғайды. Имплантат, сүйек орнын қабылдаушы ретінде орнатылған алдыңғы операция алып тастайды. Осыдан соң самай төменгі жақ буынына лиофилизирленген аллогенді буын өсңндңлерңне екі жақты артропластикасын жасайды.

Самай төмеңгі жақ буынының екі жақты анкилозын емдеу өте қиын. Айта кететін бір жайт операция алдында диагноз дұрыс қойылмайды «екі жақты анкилоз» ол бір жақты анкилоз болып шығады немесе біржақты, ол «екі жақты анкилоз» болады. Сондықтан операция алдында екі жақ буынды рентгенологиялық зерттеуден толық өткізіп алуымыз керек. Қазіргі уақытта диагнозды дұрыс қоюда томография көмектесуде.Екі жақты анкилоз остеотомия жүргізген соң жақты ауыз кеңейткішпен де аша алмаймыз. Бұндай жағдайларда жараны марлы сальфеткалармен, антибиотикке малынған заттармен тығындаймыз. Жараға марлелі шариктер салуға болмайды, өйткені шариктерге қан жиналып жара ішінде көрінбей қалады. Жараны тығындап болған соң жара шеті терілерін жақындатады 2-3 уақытша тігістермен және науқас басын бұрады (өте ұқыпты өйткені эндотрахеальды наркозды бұзып алмау үшін). Операция алаңын өңдеп болған соң келесі жаққа да дәл осы операция орындалады. Ескеретін бір жайт операциядан кейін науқас тілін жұтып қою ықтимал, ол үшін тілді түйрегіштеп лигатурамен 2-3 күн байлап қойады. Бұл уақытта науқасқа қызметшілердің аса қарауы керек әсіресе түнгі уақытта. Одан әрі науқастардың өздері тілдерін ұстауға бейімделеді. Операциядан кейін төменгі жақты дұрыс бір қалыпты бекіткен бойынша ұстау үшін 10-14 күн бойы сүйек қысқыш, көмегімен иекті, ілмек немесе сымды арқанмен, 500-800гр блок салмақты шнурмен іліп қойамыз.