69

табылады. Мақалдар, қытай фразеологиясының бір түрі ретінде ауызша және жазбаша тілде кеңінен қолданылады. Яньюй қытай халқының ойлары мен дүниетанымының, мәдениеті мен дәстүрлерінің көрінісіболыптабылады.Қытаймақалдарытөртжәнеодандакөпиероглифтердентұрады,себебіолар аяқталған жеке сөйлем болып табылады.

Сехоуюи ( ) - бірінші бөлімі – астарлы сөзден, екінші - оның ашылуынан тұрады. Бұл термин

қазақ тілінде тура ұқсас болатын фразеологизмдер жоқ, себебі ол қытай тілі мәдениетіндегі ерекщелігі болып табылады . Сехоуюй, фразеологияның ерекше түрі ретінде шетелдік қытайлықтар арасында әлі де аз танымал. Алайда, ол мәдениетаралық коммуникация процесінде кеңінен танымал болып келеді

Гуаньйюнъюй ( ) дегеніміз – қытай тіліндегі қалыптасқан сөз тіркестері.Әдетте, [guànyòngyŭ] — лерді [chéngyŭ]-лерден оңай ажыратуға оның өзіне тән бір қасиеті көмектеседі.

Ол – оның үнемі үш иероглифтен құралып, қалыптасқан сөз тіркесін құрауы. Мынадай мысалдар келтірейік:

(hóng mén yàn) – Тікелей аудармасы: «Хуң менның қонағасы»

Мағынасы: құрылған қақпан, торға түсіру. Қазақша баламасы: «Қазылған ор»

(lú shān zhēn miàn mù )– Тікелей аудармасы: «Лу Шан тауының нағыз көрінісі». Мағынасы: шынайы бет бейнесі, істің ақиқаты.

(nán kē yī mèng )– Тікелей аудармасы: «Нан Кы туралы түс». Мағынасы: бос қиял, орындалмайтын арман; Қазақша баламасы: «Қашпаған сиырдың сүтінен дəмету».

(nán guō xiān shēng)– Тікелей аудармасы: «Нан Гуо мырза». Мағынасы: Қу, өтірікші, алаяқ; [ 1, 74 б.]

Суюй ( ) -дегеніміз қытай қоғамында қара халықтың арасында пайда болып, ауызекі тарап отырған тұрақты сөз тіркесінің бір түрі. Айтып отырғанымыздай, -дің пайда болуы шаруа

қауымның ұшқыр ойының жемісі.

Қытай фразеологизмдер-бұл халықтың жадында бұрыннан сақталып қалған тұрақты тіркестер.Ол белгілі әдеп - ғұрыптарды, салт - дәстүрлерді, халықтың тұрмыстық жағдайын, тарихи оқиғаларды сипаттап, қытайдың ұлттық ерекшелігін бейнелейді.Фразеологизмдерде ұлттық – мәденикомпонентер бар болғандықтан, оның мағынасы тереңде жатыр. Негізінде барлық дерлік фразеологизмдер көне заманда пайда болып, әлі күнге дейін өзінің формасын сақтап қалған. Өзінің жасына қарамастын, бұл фразеологизмдер қазргі заманда да қолданыстан шыққан жоқ. Фразеологизмдерді мағынасын түсініп, дұрыс қолдану үшін аудармашы оның пайда болу тарихын міндетті түрде білу керек. Себебі тарихын білгенде ғана оның мән мәнісін, түб мағынасын түсене аламыз.

Фразеологизмдердің тарихына біраз тоқталып кетейік. Қытай лингвисттерердің айтуы бойынша фразеологизмдер, соның ішінде негізінен аңыз әңгімелерден, философиялық трактаттардан, тарихи шежірілерден өз бастауын алады.

Мысалы, « » идиомасы «Карта ашылды, қылыш табылды» деп тура мағынада осылай аударылады. Бұл идиоманың беретін мағынасы: «құпиясы ашылды; барлығы анық болды» және т.б. Бұл идиоманың шығу тарихы Чжан Го дәурінде жазылған «Соғысушы елдердің жоспары» (« »)

және Сыма Цяньның «Тарихи жазабалар» (« »)еңбектері болып табылады.

«Соғысушы елдердің жоспары» ескерткішінде атақты дипломат Цзин Кэ Янь патшалығының билеушісінің тапсырысыбойынша Цинь патшалығының билеушісіне (Кейінен Цинь Шихуанди)сәтсіз өткен қастандығы туралы жазылған.

Цзин Кэ Цинь патшалығына елші ретінде барады. Ол территориялық мәселелерді бейбіт түрде шешетін іспетті өзімен бірге картаны алады.Ал картанын ішіне ол қылыш тығып қояды. Цинь билеушісікартаны ашып,қылыштыкөргенде, Цзинь Кэ оны осықылышпен өлтіргісі келді.Бірақоның жоспары іске асырылмай қалады. Керісінше Цзинь Кэ жазаға ұшырады.

Кейінірек Сыма Цзянь «Тарихи жазбалар» еңбегінде былай жазды: « » – «Цинь билеушісі картаны ашқанда, қылыш табылды». Бұл сөйлем уақыт өте келе 4 иероглифке дейін қысқарылып, -ға айналып кетті.

Көридиомалардыңнегізіфилософиялықөсиетәңгімелердежатыр.Мысалы,« »идиомасы

«Сабағын тартып, оның өсуіне көмектесу» деп тура аударылады.

Сун патшалығында шыдамсыз бір адам өмір сүрген. Ол күнде өсіп бара жатқан өскіндерге қарап, қашан олар шығады деп тағатсызданып күтетін. Бірақ өсімдіктердің өскіндері өте баяу өсетін. Бір күні

131

ол өскіндер тез өссін деп бір жақсы әдіс шығарады. Егер өскіндерді жоғарға қарай тарсаң, олар тезірек өседі деп ойлап, өскіндерді тарта бастайды. Оған өскіндер өсіп қалғандай көрінеді. Ол өз - өзіне риза болып, үйіндегілерге осы туралы айтып береді. Бұны естіген баласы, бірден егістікке жүгіріп, өскіндердің солып қалғанын көреді.

Осыдан шыққан идиоманың мағынасы: «Артық қылам деп, тыртық қылу; жақсылық етем деп, жамандыққа ұшырау».

Аңыздар мен мифтер – идиомалардың шығудың қайнар көзі болып табылады.

Пань Гу туралы аңыз « » – «Аспан мен жерді жарату» деген идиоманың тууына себепкер болды.

Аңызда былай делінген: Бастапқыда әлемде хаос болды. Бұл хаоста өздігінен Пань Гу пайда болады. 18 мың жылдан кейін, әлем жаратыла бастады. Барлық жеңіл және таза бөлшектер (ян-ци) жоғарға қарай көтеріліп, Аспан пайда болады. Ал ауыр бөлшектер (инь-ци) астыға қарай түсіп, Жер жаралады. Ал Пань Гу-дың өзі ортасында тұрып, өзінің түр-әлпетін 9 ауыстырды. Аспан мен жердің арасында тұрып, аспанда Құдай, ал жерде дана болды. Пань Гу өскен сайын аспан мен жердің арасы ұлғая бастады. Ол 90 мың ли-ге дейін өсіп ,ақыр аяғында қайтыс болады. Пань Гудың бір көзі күнге, ал екінші көзі айға айналады. Денесі топыраққа, демі желге, сүйіктері тас пен тауға, ал шашы шөпке айналады. Оның сақалы аспандағы жұлдызға, денесіндегі жәндіктер адамға айналады. Осыдан келіп

идиома пайда болады. Бірақ қазір « » идиомасы ауыспалы мағынаға ие болып, жаңа бір

нәрсені жарату; әлемде жоқ нәрсені ойлап табу дегенді білдіреді [2, 19-20 б.].

Кейбір фразеологизмдер ежелгі заманда пайда болған оқиғаларды жеткізеді. Мысалы мұндай оқиғалардың қатарына Тан дәуірінің ақыны Ли Бо-ның жастық шағында болған оқиғасы жатады. Ол бес жасынан бастап білімала бастайды. Ал он жасында «Шицзин» мен «Шуцзинді»білген. Ли Бо жиі кітап оқып болғаннан кейін ойнауға кететін. Бір күні өзеннің қасында келсапты тегістеп жатқан егде әйелді көреді. Ол бұны не үшін істеп жатқанын сұрады. Егде әйел ине жасағысы келетінін айтты. Ли Бо келсаптан қалай жасауға болады деп ойланып күледі. Егде әйел оған: «Неге күліп жатырсын? Еңбектенсен, тіпті келсаптан да ине жасауға болады» – дейді. Ли Бо егде әйелдің сөзінен кейін одан да

жақсы оқи бастады. Кейін келе ол атақты ақын болады. Осылайша « » идиомасы пайда болады.

Қазіргі кезде бұл идоима «еңбектенуді; сабырлық танытып, еңбекқор болуды» білдереді. Қазақ тіліндегі баламасы: «Еңбек етсен ерінбей, тояды қарның тіленбей» [3, 129 б.].

Қытай тіліндегі фразеологизмдердің тарихын білу өте маңызды. Әсіресе аудармашы білгені дұрыс. Себебі тарихын білгенде ғана, фразеологизмердің мағынасын дұрыс әрі жүйелі аудара аламыз.

Фразеологизмдердің мәдени құндылығы олардың мазмұнының түпнұсқалығына негізделген. Фразеологизмдер халықтың барлық топтарына қолданылады, сондықтан біз олардың ұлттық сипатын көрсетеді деп нақты айта аламыз. Олардың көпшілігін халық шығарған, сондықтан олар қарапайым адамдардың қызығушылықтары мен күнделікті істерімен тығыз байланысты. Тілдің өзге де құралдары сияқты, олар тарихты жақсы сіңіреді, өйткені генетикалық тұрғыдан еркін сөйлемдер белгілі бір әдетғұрыптарды,өмірменмәдениеттіңерекшеліктерін,тарихиоқиғаларды,халықдәстүрлерінсипаттайды. Олар өз ұлты мен патриотизмін айқын көрсететін консервативті халықтың ақыл-ойы мен ойлауын толығымен көрсетеді. Батыс лингвомәдениетте нормалар көбірек болса, Шығыста дәстүрлер көп. Бұл тұрғыда қазақ ұлты менталитет бойынша шығысқа, атап айтқанда, басты басымдықтар отбасы, үлкендерді құрметтеу, қатаң иерархия болып табылатын Қытай дәстүрлі мәдениетіне жақын. Сондықтан біз қытай және қазақ тілдеріндегі «отбасы» компоненті бар фразеологизмдерді салыстыру өзекті деп санадық, өйткені оларды талдау тілдердегі көп нәрсе ұлттық дәстүрлерімен, халық өмірімен байланысты деген ойдамыз.

Қытай мәдениетінде отбасы ұғымы ерекше орын алады. Сол сияқты қазақ мәдениетінде де отбасы құндылықтары әрқашанда бірінші орында. Сол себепті біз «отбасы» компоненті бар фразеолгизмдерді қарасытуды жөн көрдік.

Қытай тілінде “ “ лексемасы көп мағыналы. «Үй» - үйге бару; «мүлік» - үлкен

отбасылық мүлік; «үлкендерге қаратпа сөз» – сіз; Қазақ тіліндегі отбасы компоненті қытай тіліне қарағанда айырмашылықтары бар. Біріншіден

қытай тіліндегі “ “ компоненті адамдардың қауымдастығын білдіреді. Бірақ қытай тіліндегі бұндай қауымдастық еңбек қызметімен және мамандық иесімен немесе философия мен өнерде бір идеологиямен байланысты. Мысалы, - шаруа, - балықшы, - жазушы және т.б. Осыған

байланысты мынандай фразеологизм бар: - жеңіс пен жеңіліс жауынгер үшін қарапайыміс.Яғнимағынасы:«өмірдежақсылық пенжамандықбіргежүреді,оғанмәнберудіңқажеті жоқ». Ал екіншісіне мысал , бола алады.

132

Сонымен қатар « » компоненті «тек, руды» көрсетеді. Мысалы

” “. Қытай тілінде « » сөзінің мағынасы көп болғандықтан, аудармашы мәтінді аудару барысында оның контекстіне мән беру керек. Сол кезде ғана аударма жақсы болып шығады.

Қытай тіліндегі фразеологизмдері « » компоненті бар фразеологизмдер өте көп. Әсіресе мен -да көп кездеседі. Мысалы, қытай тілінде « » компоненті бар қызды қандай екенін

бейнелейтін фразеологизмдер бар: - кедей отбасынан шыққан сұлу қыз; бай отбасынан шыққан күйеуге шықпаған қыз. Сонымен қатар кедей отбасыға байланысты фразеологизмдер де бар: яғни «тақыр кедей»дегенді білдіреді. Ал идиомасы «үйде ешқандай азықтың болмауы» деп аударылады. Бұл да кедейшілікті білдіреді. Ал бай отбасыларға байланысты мынандай фразеологизмдер бар: идиомасы «молшылықта өмір сүру» дегенді

білдіреді. идиомасы өте бай екендігін көрсетеді.

Кедейден бай болуға байланысты бірнеше фразеологизмдер бар. Мысалы, идиомасы «жоқтан бар жасау; өз жағдайынды өзінің еңбегін арқылы жасау» деген мағына береді. Кейдедеп те айтады. Оның беретін мағынасы «бай болу; байлыққа кенелу». Ал керісінше кедейленіп кетуді көрсететін фразеологизмдер: және . Екеуінінде беретін мағынасы бір «кедейлену, тақырға отыру». Мәдениетті әрі білімді отбасыны (кітаптың иісі бар үй) немесе«Шицзин» мен «Ли цзи» оқитын отбасы) деп атайды.

Қытай тіліндегі отбасығабайланысты фразеологизмдерде тарихи реалий дабайқалады. МысалыӨз үйінен артық үй жоқ, тіпті бұл Ляосяодың бақшасы болсада. Алғашқы екі иероглифХаньдинастиясыныңимператорыЛяосяосалдырғанбақшаныбілдіреді.Бұлфразеологизмге байланысты қазақ тілінде мынадай балама бар: «өз үйім -өлең төсегім». Ал идиомасы

«отбасы үш әскердің жартысындай» деп тура аударылады. Бірақ «үлкен отбасы» деген мағынада қолданылады. Бұл фразеологизмнің пайда болу себебі, Қытайда отбасы өте үлкен болатын. Әдетте бес әулет бірге тұратын. Ал қытай әскері бұрыннан бері өте үлкен болатын және оны үшке бөлетін: жаяу әскер, теңіз әскері және атты әскер. Сол себепті де отбасын осы үш әскермен салыстырып, үлкен екендігін білдіретін. Осылайша бұл фразеологизм пайда болып, әлі күнге дейін қолданылып келеді.

Қытай тіліндегі« » компоненті бар фразеологизмдерді қазақ тіліне аудару барысында қиыншылық туғыздыруы мүмкін. Себебі қытай тіліндегі фразеологизмдерге балама табу өте қиын. Бірақ егерде дұрыс баламасын таба білсек аударма одан да ажарланып кетеді. Біз « » компоненті бар

фразеологизмдерді қазақ тіліндегі баламасына тоқталып кетейік.

Қытайлықтар үшін отбасы бұл тірек, сүйеніш болып келеді. Осыған байланысты мынадай фразеологизмдер бар: , » мың күн отбасымен болған қандай жақсы, жарты күн

отбасымен болмау қандай қиын» деп тура аударылады. Ал қазақша баламасы: Өз үйім - өлең төсегім; Туған үйдің түтіні жылы,туған ананың күтімі жылы.

Қытай халқында отбасысыз адам бақытсыз, жалғыз деп біледі. Осыған байланысты мынандай фразеологизмдер бар: -«ағашқа жалғыз өскен қиын», -«құтымсық қаз жалғыз

ешқайда ұшпас». Қазақ тіліндегі баламасы ретінде мына мақал – мәтелдер бола алады: Жалғыз біткен дәулеттің, жалғыз айтқан әннің сәні жоқ; Жалғыз үйдің тамағы жетсе де, табағы жетпес; Жалғыз ағаш үй болмас, жалғыз жігіт би болмас.

Қытайлықтар үшін үйдегі барлық зат қымбат, тіпті ескі зат болсада. Бұны бейнелейтін мынадай фразеологизмдер бар: - «өзінің сыпырғың сынық болса да, мың алтын болсын берме». Қазақша баламасы: Ескі садақ сынығынан, жаңа садақ шығады.

Қытай тілінде « » компоненті бар нақыл сөздер, өсиет сөздер де бар: - «үйдегі

мәселерді бөтен біреуге айтуға болмайды» яғни қазақша баламасы: «Бас жарылсы бөрік ішінде, қол сынса, жең ішінде»;

- «әр отбасында өзінің қиындықтары мен мәселелері бар»;- «алғыр шенеуніктің өзі үй мәселелерін шешпес».- «отбасын бұзу», баламасы: «Шаңырағы ортасына түсу»- «Төрт кереге, тамнан басқа ештемесі жоқ»- «Үй-үйдің бәрі білу», баламасы: «Жұртқа аян болу»

Жоғыра мысалдан біз қытай тіліндегі « » отбасы сөзі қазақ тілінен қарағанда кеңірек қолданылады деп қорытынды жасай аламыз. Себебі, оларды аударғанда отбасы сөзі контекстке

133

байланыстыәртүрліаударылады.Сондықтандааудармашыотбасысөзібарфразеологизмдердімұқият әрі тиянақты аудару керек.

Фразеологизмдер – бұл бізді қоршаған ортадағы түрлі құбылыстарды, тарихи және мәдени оқиғаларды, адамдардың бір-біріне деген қарым-қатынастарын, күнделікті тұрмыс-тіршіліктегі жағдайларды, адамның мінезіне, сезімдеріне, эмоциясына, артықшылықтары мен кемшіліктеріне қатыстыкезкелгенойдыбарыншақысқа,барыншатүсінікті,барыншаәдеміжеткізугеболатынтамаша мүмкіндік.

Қытай тілі сияқты, біз де фразеологизмдерге өте қатты және көп көңіл бөлудеміз. Бұл ата – бабамыздан келе жатқан алтын мұралардың бірі. Қазақ тілі фразеологизмдерінде де тарих, мәдени байлық, тәрбиелік, білімділік, шешендік жатыр. Ана тіліміздің тұрақты тіркестерін әрбір қазақ баласы өте жақсы түсінеді, себебі біз де тұрақты тіркестерді өте жиі қолданып, жадымызда сақтап, дамытып, қазіргі және келер ұрпаққа мұра етіп жалғастырмақпыз.

Қорытындылай келе, біз алдымызға қойған мақсатты орындадық. « » компоненті бар фразеологизмдердің негізігіидеясынкөрсетеалдық. Соныменқатаралғақойған міндеттергедежеттік. Яғни қытай тіліндегі фразеологиздердің классификациясын толық көрсеттік.

бір-бірімен айрмашылықтары мен ерекшеліктерін айқындадық. Фразеологизмдердің тарихынадажалпышолужасапшықтық.Оныңұлттықерекшеліктерінтолықжеткіздікдепесептейміз.

Пайдаланған әдебиеттер:

1.Е.Ә. Керімбаев, «Қытай фразеологизмдеріндегі ұлттық танымның көрінісі»; - ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы. №3(64); 2013.- 76 б.

2.Войцехович И.В. «Практическая фразеология современного китайского языка». – Москва, Восток-Запад; 2007. – С.

509.

Естеміс Әсем Маратқызы

Студентка 3 курса Специальности «Иностранная Филология» КазНУ имени Аль-Фараби Научный руководитель: ст. преподаватель Теменова Г. К

.

СОПОСТАВИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ ФРАЗЕОЛОГИЧЕСКИХ ЕДИНИЦ С СОМАТИЧЕСКИМ СОСТАВЛЯЮЩИМ В ТУРЕЦКОМ И АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКАХ

Ценность языка, являющимся первостепенным средством коммуникации и познания, для любой страны несоизмерима. По словам доктора филологических наук и советского лингвиста Светланы Григорьевны Тер-Минасовой: «Язык — сокровищница, кладовая, копилка культуры… её орудие, инструмент»[1, с. 38].Таким образом, беряза основуеё определение, исходит вывод, что язык хранит культурные ценности посредством идиоматики. Фразеологизмы являются главным составляющим речи, благодаря которому речь человека в современном обществе становится ярче и выразительнее. Они отражают многовековую историю, религиозные верования, мудрость народа, его нравственные ценности. Но при их изучении возникает следующий вопрос: сильно ли фразеологические единицы, отображающие уникальную национальную культуру одной нации, отличны от фразеологических единиц другой?

Актуальность данной темы обусловлена тем, что большинство людей, изучая языки, осознают значимость употребления фразеологизмов, но мало кто действительно на углубленном уровне изучал тему, соприкасаясь с анализом сопоставления их с другим языком.

Целью работы является привлечение внимания публики к этой проблеме, и познакомиться с фразеологизмами как устойчивой по составу и структуре единицей лексики, его функциями, употреблением фразеологизмов в английском и турецком языках.

Задачами исследования являются:

–изучение теоретического материала об идиоматике.

–выявление значения употребляемых в речи фразеологизмов с соматическими компонентами.

–определение степени соответствия английского и турецкого языков (эквивалент).

Объект исследования: научная литература, статьи, диссертации. Предмет исследования: фразеологизмы двух вышеуказанных языков.

134

Методы исследования: сбор информации, наблюдение, изучение, анализ, обобщение результатов.

Фразеологические единицы – кладезь народов, отображают менталитет, национальный характер,мироощущение.Старшийнаучно-техническийсотрудник Института языкознанияАНСССР, Вероника Николаевна Телия, считает, что фразеологизмы «… связаны с культурными и национальными стандартами, стереотипами, мифами. И при использовании в речи отражают тип мышления, свойственный определенному лингвокультурному сообществу» [2, с. 64].

Причиной выбора фразеологизмов, содержащих именно соматические составляющие, служит их широкое употребление в повседневной жизни, в книжной литературе. Что такое соматические фразеологизмы?

Соматическиефразеологизмы– фразеологизмы,которыесодержатразличныечастителаиндивида. Структура фразеологических единиц зависит от фразеологизмов, наглядно и углубленно отражающих различные сферы жизни и условия жизни отдельных людей, многовековой опыт людей, их коллективное сознание, которое сохранено в форме словесных высказываний.

Одно и то же устойчивое сочетание может получить как абсолютно идентичную, так и совершенно разную интерпретацию фразеологической системы на определенном языке.

Возьмём пример, Устойчивое выражение в английском с использованием, в данном случае, части тела «глаза»,

«to keep an eye» имеет схожую интерпретацию и в турецком языке. Звучит она так: «göz kulak olmak». И в первом, и во втором выражении она переводится как «следить за чем-то» или «не спускать глаз».

Иногда возникают случаи, когда идиома с определенной частью тела одного языка при интерпретации на другой – выявляет противоположный орган тела.

Рассмотрим на примере,

Турецкая идиома «Bir gözü toprağa bakmak», использующая такой орган как глаз («göz»), в английскойвариациииспользуетразличную частьтела– foot – to have (got) one’s foot in the grave (букв. быть своей одной ногой в могиле). Оба идиома при переводе абсолютно аналогичны и употребляются

взначении «быть близким к смерти». «To go into a nose dive» в турецком будет обозначать такое же значение идиома «baş aşağı gitmek» (Пасть духом).

Этипримерыпоказывают,чтонационально-культурнаяидентичностьфразеологизмовпроявляется

впервую очередь в сравнении двух и более языков.

Существуетразличнаяклассификацияоргановчеловеческоготела.Допустим,органы,припомощи которых мы можем собирать информацию об окружающей среде извне – глаза, уши и нос. Орган, посредством, которого передаётся определенная информация – язык. Из всех органов человеческого тела самой распространенной и часто используемой вбытучастью тела является голова. Второе место по степени употребления получает «лицо» и его составные части (глаза, нос, уши). На третьем месте располагается руки, плечи, живот. Таким образом, можно в дальнейшем разделить соматические компоненты на 3 группы:

1)Фразеологические единицы с использованием «головы».

2)Фразеологические единицы с использованием «лица и его составных частей».

3)Фразеологические единицы с использованием «рук, плеч и живота».

1) Фразеологические единицы с использованием «головы».

Head – baş, kafa (голова): Голова – это верхняя часть тела человека, которое руководствуется разумом. Соматизм используется в контексте рассудительности, собранности, ума или же его отсутствие.Например,have head screwed on right – aklıbaşında olmak veya kafamı çalışıyor(иметьголову на плечах).

Другие примеры с использованием головы:

Başa geçmek – forge ahead (быть главным в каком-то деле).

Başımı (kafamı) keserim (emin olmak) – (дать голову на отсечение). В английской вариации вместо «головы» используется «головной убор» - eat one’s hat.

Başı dönüyor – somebody’s head is spinning (голова ходит кругом).

2) Фразеологические единицы с использованием «лица и его составных частей».

Face (eyes, nose, ears) – Yüz (göz, burun, kulak) – Лицо (глаза, нос, уши): В мире существует множество английских и турецких идиоматических единиц, использующиеся в значении «честь, позор». Например, сохранить лицо – save one’s face. Однако в турецком языке нет подобных ФЕ с соматическим содержанием. На турецком данная идиомабудет звучат приблизительно так: saygınlığını itibarını yitirmek veya onurunu kurtarmak.

To face the music – diyet ödemek (быть строго наказанным)

135

А. Eyes – göz (глаза). Также часто употребляющийся фразеологизм. Примеры:

Göz yummak (görmemezlikten gelmek) – Close one’s eyes to something (закрывать глаза на что-либо;

намеренно не замечать, не обращать внимания). Есть ещё одна английская идиома, применяемая в том же значении – To turn a blind eye on.

To catch one’s eyes – Gözüne çarpmak (привлечь внимание).

To be an apple of someone’s eye – Gözünün bebeği olmak (что-то, что пользуется вниманием,

излюбленный объект).

Gözü yükseklerde olmak – have (get) stars in (one’s) eyes (оптимистический настрой на достижение высших результатов).

B. Nose – burun (нос): орган обоняния, который еще может обозначать близость других органов,

связанных с получением информации. К примеру, not to see beyond the end of one’s nose – Burnunun dibinden ötesini görmemek (дальше (своего) собственного носа не видеть).

Данный соматизм помимо получения информации, может придавать выражению негативный оттенок.Например,Thumb one’s nose at someone or something – burunkıvırmak(показательноотноситься с неуважением к чему-либо или к кому-либо; утереть нос) илиto put one’s nose in the air – Burnu havada olmak (зазнаваться; вести себя высокомерно).

C. Kulak – Ears (уши): орган слуха, отвечающий за восприятие звуковых информаций извне. Соответственно идиоматические сочетания, связанные с органом слуха, прилагаются в качестве отражения возможности слушать и распознавать. To be all ears – Kulak kesilmek veya gözlerini ve kulaklarını dört açmak (слушать внимательно). To lend an ear – Kulak vermek (обратить внимание).

К составным частям лица относятся также рот, губы, зубы, язык.

D.Ağız– Mouth (рот). Основнойфункциейявляетсявоспроизводстворечи:To shoot off one’s mouth

-Ağzı gevşek (не хранить секреты; сплетничать). Straight from the horse’s mouth – Ilk/ birinci ağızdan (из первых уст).

G.Diş – Tooth (зубы). Включает в себя отрицательные смысловые нагрузки: an eye for an eye and a

tooth for a tooth – göze göz, dişe diş.

3. Фразеологические единицы с использованием «рук, плеч и живота».

Hand – Kol, el (рука): орган человеческого тела, выполняющий опорно-двигательную функцию. Потому фразеологизмы, связанные с соматизмом «рука», отражают действия:to get out of hand – elden kaçırmak (выйти из-под рук, распуститься, выйти из подчинения).

Другие примеры:

To change hands – el değiştirmek (переходить из рук в руки).

Have one’s hands full – eli dolu olmak (хлопот полон рот; накопилось много забот). To be in good hands – İyi ellerde olmak (быть в хороших руках).

Shoulder – Omuz (плечо): Дляфразеологизмовобозначает«ответственность,помощь,сердоболие, вынести что-то на своих плечах». Например, shoulder to shoulder – omuz omuza (плечом к плечу).

Carry the weight of the world on one’s shoulders – Dünyanın yükünü omuzlarında taşımak (нести все

(все проблемы мира) на своих плечах).

В то же время соматизм с частью тела «плечо», имеет абсолютно противоположное значение: give the cold shoulder to someone – omuz çevirmek (оказать кому-либо холодный приём или игнорировать кого-либо).

Проведенный сопоставительный анализ фразеологических сочетаний с соматическим компонентом в английском и турецком языках показал, что несмотря на расположение английского и турецкого языков в разных языковых группах, в них можно найти межъязыковую эквивалентность.

Фразеологические единицы составляют значительную часть словарного запаса с точки зрения лингво-культурного аспекта, отражая при этом национальную идентичность двух наций.

Использованная литература:

1.Тер-Минасова С. Г. Язык и межкультурная коммуникация /С. Г. Тер-Минасова// – М.: Слово, 2000. – 624 с.

2.Телия В. Н. Русская фразеология. Семантический, прагматический и лингвокультурологический аспекты / В. Н. Телия

//– М.: Школа «Языки русской культуры», 1996. – 288 с.

3.M. Ertuğrul Saraçbaşı Örnekleriyle Büyük Deyimler Sözlüğü (2 Cilt-Kutulu) /M. Ertuğrul Saraçbaşı// 2010. – 1325 s.

136

Гайниева Ә.А.

ал-Фараби атындағы ҚазҰУ Қиыр Шығыс кафедрасы «Шетел филологиясы: корей тілі» мамандығының 4 курс студенті Ғылыми жетекші:

аға оқытушы Қыдырбаев Б.М.

КОРЕЙ ЖАСТАРЫНЫҢ ТІЛ ЕРЕКШЕЛІГІ: ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР

Қазіргі заман ой мен сөздің және соған байланысты дүниелердің тез қарқынмен дамып жатқан кезеңіболыптабылады.Өзгерістіңшапшаңдығыбіртіндепқарқындайтүсіп,соғанбайланыстысөйлесу барысында тілдік қолданыста көзді ашып жұмғанға дейін аралықтай жылдам түрде өзгеріске ұшырап жатыр. Тұтастай алғанда, тіл белгілі бір кезеңнен кейін оның өзгеретін үлгісін болжай алады, бірақ қазір ол тіпті оны болжаудың мүмкін болмайтын деңгейде жылдам өзгеріп жатыр. Сонымен қатар, мұндай өзгерістер ұзақ уақытқа созылмайтындықтан кей кездерде тілдің өзгеруі тек әбігерге салуы мүмкін. Осылайша жас айырмашылығына байланысты тілді қолданудағы айырмашылық міндетті болып табылып, жас айырмашылығына байланысты қарым-қатынас жасау барысында біршама қиындықтар туындайды. Осындай тілдегі өзгерістердің бірі қысқартылған сөздердің кең түрде қолданылуы болып табылады. Аббревиатура немесе қысқартылған сөздер күнделікті өмірде, сондайақ әртүрлі бұқаралық ақпарат құралдарында табиғи түрде пайдаланылып жатыр және адамдар арасында да үлкен танымалдылыққа ие.

Жалпы тілдегі үнемдеу, ықшамдау заңдылығы əлем тілдерінің барлығына да тəн құбылыс болып, бұлзаңдылықəртілдетүрлішекөріністауып,тілдегітүрлісалаларғақатыстыболыптабылады.Тілдегі қысқартылғансөздердіңпайдаболуыосыықшамдаузаңдылығыментікелейбайланыстыболыпкеледі. Қысқартылған сөздер тілдегі үнемділікті қамтамасыз етудің бір тəсілі екені анық. Көпбуынды немесе бірнеше сыңардан құралған күрделі сөздерді қысқартып, айтуға, жазуға ыңғайлы етіп қолдану тілде ертеден бар болып табылады.

Қысқартылған сөздер екі немесе одан да көп сөздерден құралатын күрделі атаулардың ықшамдалған формасы болып табылады. Мысалы, БҰҰ, ҚазҰУ, ұжымшар. Бастапқы кезде аббревиатура жазу тәсіліндегі үнемдеу құралы ретінде қолданылған. Кейін оны тек жазу құралы ретінде ғана емес, ауызекі тілде де қолданыла бастаған. Жаңа технологиялардың пайда болуы және ғылымның дамуы нәтижесінде жаңа сөздер, соның нәтижесінде олардың қысқартылған түрлері пайда бола бастайды.

Ш.Құрманбайұлыныңқазақ тіліндегіқысқартылғансөздер туралыжазылғанеңбегінесүйенсек,сөз табына қатысы тұрғысынан қысқарған сөздер негізінен заттық немесе абстракті ұғымдарды білдіретін зат есімдер болып келеді. Қысқарған сөздер екі, үш немесе одан да көп сыңарлардан тұратын күрделі атаулардың ықшамдалған түрлері. Бірнеше сөзден құралып, сөздердің тіркесуі арқылы жасалған түрлі ұғымдардың атаулары қысқарымдарға негіз болады да, олардың құрылымы ықшамдалып, өзгеріске ұшырайды. Күрделі ұғым атаулары фразеологиялық тіркестер сынды бастапқы қалпын сақтай алмай, ықшам нұсқада жұмсалуға көшеді. Мұны басқа зат есімдерге қарағанда, қысқартылған сөздердің өзіне тəн сипаты, ерекшелігі деуге болады [1, 6 б]. Осылайша қысқартылған сөздер негізінен бірнеше сөздерден тұратын зат есімдер жиынтығы болып табылады.

Кәріс халқы өзінің барлық нәрсені қысқа уақыт аралығында жоғары деңгейде жасайтындығымен белгілі. Осы себепті де олар қарым-қатынас құралдары және де жалпы әңгіме айтқан кезде аз уақыт жұмсауға тырысады. Осыған байланысты қазіргі кезде кәрістер арасында қысқартылған сөздердің қолданылуы кең тараған болып келеді. Қазіргі кезде корей тілінде уақыт өткен сайын күрделі қысқартылған сөздер, аббревиатура және өзге де қысқартылып қолданылатын сөздер саны көбейіп, оларды қолдану мен дұрыс түсіне білуге деген қажеттілік артып келеді.

Жоғары айтылған қысқартылған сөздер туралы ғылыми түсініктеме корей тіліндегі қысқартылған сөздер түсінігімендәлме-дәл сәйкескелмейді.Себебікорей тіліндегіқысқартылғансөздердің өзіне тән ерекшелігі бар. Корей тіліндегі сөздіктерде қысқартылған сөздерге берілген түсініктемелер келесідей болып табылады.

1) Корей тілі ұлттық орталығының «Қалыпты ұлттық тілдің үлкен сөздігі»:

137

Қысқартылған сөз – сөздің бөлігінің қысқартылу арқылы қолданылуы. Мысалы, « » [саи]

аралық сөзі « » [сэ], « » [джалькадак] тарс еткізіп жабу сөзі « » [джалькак] болып

қысқартылып қолданылады [3].

2) Шин Ки Чоль және Шин Ёң Чоль, «Біздің тілдің үлкен сөздігі»:

Екеуден көп дыбыстан құралған қысқартылу арқылы жасалып, қарапайымдатылған сөз. Мысалы, « » [агия] сәби, бөпе деген сөз « » [ага], « » [маым] жан, сезім деген сөз « » [мам] болып бір немесе екі буынды сөз түрінде қолданылады.

Қандайда бір сөздерден тек бастапқы әріптерінен ғана тұратын түрдегі белгілер сияқты қарапайым қолданылатынсөз. «Біріккен Ұлттар Ұйымы»сияқты сөздердіқысқартып « » [куңнён],

« » [юуэн] формасында қолданылатын сөздер осыған мысал болып табылады [4 ].

3) Ли Хи Сың «Ұлттық тілдің үлкен сөздігі»:

Екі немесе одан да көп сөзден құралған сөз тіркесінің буын санының қысқартылып тиімді етіп қолданылатын сөз. Мысалы, « » [джонгичукымги] электрондық фонограф деген сөзді

« » [джончук] деген формада және соған ұқсас сөздердің қолданылуы жатады.

Қандай бір сөздің бірінші әріптерінен қысқартылып құрастырылған белгілерден ғана тұратын сөз. Мысалы, «United States of America» (Америка Құрама Штаттары) сөзін «USA» деп қысқартып қолдану [5].

4) Хангыль ғылыми бірлестігі «Біздің тілдің үлкен сөздігі»:

Негізгібөлімніңдыбыстарынанемесеформасынақарайқысқартылғансөз.Мысалы « » [каыль] күз « » [каль], « » [куксанпум] ұлттық өнім « » [куксан], « » [нодоңджохап] еңбек іс одағы « » [ноджо] сияқты сөздер [6].

Осы сөздіктердегі анықтамаларды қарастыра келе, корей тіліндегі « » [джуриммаль], яғни

қысқартылған сөздер дегеніміз буын санының қысқартылуы, сөздердің бірігу тәсілі арқылы ықшамдалып, қарым-қатынасты жеңілдетуде кеңінен қолданылатын сөздер болып табылады.

Корей тіліндегі осы тілдік бірлікке байланысты сөздіктегі түсініктемелерден бөлек көптеген ғалымдар өз түсініктерін берген. Корей тіліндегі аббревиатура түсінігіне байланысты Ли Хи Джа

( ) өз ойын айтып, оларды « » [джун маль] аббревиатура, « » [джурин маль] қысқартылған түр, « » [джуросо дуэн маль] қысқартылу арқылы жасалған сөз,

« » [джуросо мандын маль] қысқартылып жасалған сөз, « » [джун кколь] қысқартылған түрдегі сөз атты бес түрін атап көрсетеді. Олардың әрқайсысына тоқталатын болсақ,

1) [джун маль] (аббревиатура) – өзгертіліп қолданылатын сөзге сол сөзге қосылатын бір

бөлігініңқысқартылыпқолданылуынайтады.Осығанбайланыстызатесімболсазатесім,жалғауболса жалғаулық мағынадағы санатына жататынына байланысты иемденетін қатынасына қарай сөздердің өзгеріске ұшырауы орын алады. Атап айтар болсақ, кәріс тіліндегі «бала, сәби» деген сөздің негізгі

формасы « » [аи] болып табылады, ал қысқартылып айтылуына байланысты адамдар оны « » [э]

формасында көп қолданады. Яғни, « » [джун маль] дегеніміз сөзден біріккен бөлігінің бір жартысының қысқартылып қолданылатын формасын айтады.

1./ [джогым/джом то кидарё джусеё] – кішкене күте тұрыңыз.

2./ [кыняң/кяң оныль джипэсо шуисеё] – үйге барып демалмақшымын.

3./ [Хангукый конмульдырын ному/ном епнпоё] – Кореядағы ғимараттар өте биік.

2) [джун кколь] (қысқартылған түрдегі сөз) – бір-бірінен формасы бойынша өзге санаттағы сөздердің бір формаға сай қысқартылуы нәтижесінде пайда болатын сөздерді айтады. Мысалы, корей тіліндегі «мен» деген сөздің негізгі формасы « » [нанын] болса, оның қысқартылған формасы « » [нан] түрінде қолданылады. « » [джун маль] аббревиатура және « » [бондималь] өзгеріске ұшыраған сөз арасындағы сөздердің барлығы негізгі сөзге қатысты болса, « » [джун маль]

қысқартылған түрдегі сөз бен негізгі түбірдің формасының қатынасына байланысты сөздер « - дың» [джун кколь] негізі болып табылады.

1. ( ) ? [муоль (муосыль) кырокхэ алго щипоё?] – Нені соншалықты білгіңіз келеді?

2. ( ) [Нан (нанын) куаиль джуңэсо сагуа уа бэрыль джуахэё] – Мен жемістер арасынан алма және алмұртты ұнатамын.

138

3) [Джурин кколь] (қысқартылған түр) – біріккен сөз, соның бөлігі ретінде барлық

формасының орнына қысқартылып қолданылатын формасын айтады. Мысалы, « » [булькоги бэкпан] сиыр етімен бірге берілетін «банчан» қосымша тағамдардеген тағамның атауын « » [бульпэк], [ёджасаңопкодыңхакгё] Қыздар бизнес жоғары мектебі атауын [ёсаң] деген формада қысқартылып қолданылады.

4) « » [джуросо дуин маль](қысқартылуарқылыжасалғансөз) – қандайдабірформада болған кезде соның негізгі бөлігінен мүлдем бөлек мағына беріліп қолданылуды білдіреді. Мысалы, « , » [джомджанта,кыром]ұқыпты,ендешесияқтысөздеросысипаттамағажатып,бастапқы бөлігіне еш байланысы жоқ мағынада қолданылады.

1.. / [юккап ттольджи ма/юкщипкапджа ттольджима] – Түймедейден түйедей нәрсе жасама!

2.( ), [кыром(кыромен) суоб ккытнаго маннаджа] - Ендеше сабақ біткен соң кездесерміз

5) « » [джуромо мандын маль] (қысқартылып жасалған сөз) – зат есім мағынасындағы қызметін атқармай бір формадағы келтірілген сөз формасы немесе бір бөліктік түрде қысқартылып қолданылатын сөздер болып келеді. Мысал келтірсек, « » [каджоңёң джонги]

деген «үй шаруашылығында қолданылатын электрқұрылғысы» сөзін « » [каджон] деп

қысқартылған түрле қолдану кеңінен таралған [2].

Осы аталып өткен Ли Хи Джаның қысқартылған сөзге берілген сипаттамалардың ішінде ең мағынасыжағынанжақын болып табылатыны « » [джуросодуин маль]қысқартылуарқылы

жасалған сөз болып табыладыжәне осыған байланыстыкорей тіліндегі қысқартылған сөздер « » [джуриммаль] қысқартылған сөз деп аталады.

Ли Хи Джадан басқа Джо Ок У ғалымда өз еңбегінде қысқартылған сөздерді зерттеушілердің көзқарасына байланысты « » [джуриммаль] қысқартылған сөз, « » [джунмаль]аббревиатура, « » [джуродын кколь] қысқарған түр, « » [джуродын маль] қысқарған сөз, « » [як

о] қысқартылған сөз, « » [чукяңхең] қысқарылған форма, « » [сэңняк] қысқарту, « »

[чуксо охең] қысқартылған тілдік форма деген атаулары бар екендігін атап көрсеткен [7].

Ли Сың Мёң ғалымның ойынша «қысқартылған сөз дегеніміз буын немесе түрдің қысқартылуы дегентұрғыдаекібуыннанкөпбуыныбарсөзбастапқытүріненбуынсаныныңазаюыарқылыжасалған сөз. Сөздің негізгі түрі мен қысқартылған сөз өзара алмасу және қайта қалпына келуі мүмкін болып, диахрондық жағынан әлдеқашан негізделіп қалған сөз қысқартылған сөз болып табылмайды. Қысқартылған сөз дегеніміз негізгі сөздің мағынасын сақтап, соның айналысынан шықпайтын етіліп

жасалуы керек. Мысалы, [дэханмингук] – [хангук] Корея Республикасы,

[баныджиль кори] – [бачиткори] тігіс жасау кезіндегі керекті заттар салынатын

қорапша» [8].

Сон Чоль Ый ғалым айтуынша, «қысқартылған сөз дегеніміз сөз(туынды сөз және күрделі сөз қоса алғанда)немесебіртопқабіріктіреалатынекібуынмағынасыжағынанөзгеріскеұшарамайбірбуынды сөз түрінде қысқартылып қолданылатын түрдегі сөз» болып табылады.

Ли Джэ Хён «қысқартылған сөз түріне қарай сөз немесе бөліктік бөлшекке ие сөздің бөлігінде фонема біреуден көп қысқарған немесе екіден көп фонеманы біріктіріп, бастапқы сөздің мағынасына қарағанда бір сөздің қысқартылған түріндегі өзгерген сөз. Тарихи және мағыналық маңызды болып табылатын негізгі сөзбен келістірілген мағынаға ие, сонымен қатар тарихи мағынасы жағынан өзгеріс орын алған немесе жағдайлық мағынасының өзгеріске ұшырауы да жатады» деп көрсеткен. Мысалы,

[куңнип] + [коңнип] = [куккоңнип], [дасот] + [ёсот] = [дэёсот] [9].

Ли Юн Мидің еңбегінде қысқартылған сөздер дегеніміз фонема ережесінің қолданылуына байланысты емес, сөз немесе бірігу арқылы бөлік немесе бөлімды бастапқы сөз жасайтын сөз тіркесінен бірден көп фонеманың ықшамдалып жасалатын сөз деп айтылған. Сонымен қатар қысқартылған сөз бен негізгі сөздің бір-бірімен байланысы мүмкін болуы керек және де бастапқы сөзбен негізгі мағынасының арасында айырмашылық болмауы керек екендігін атап өткен.

Корей тіл білімін зерттеуші ғалымдарының өз арасында да қысқартылған сөздің түсінігіне байланысты көптеген пікірлер бар. Жоғары да көрсетілген түсініктемелердің арасында «қысқартылған сөздің» анықтамасына Соң Чоль Ыйдың түсініктемесі жақынырақ болып табылады. Осылайша сөздіктер мен зерттеуші ғалымдардың пікірлерін қарастыра келе, қысқартылған сөздер дегеніміз сөз (туынды сөз және күрделі сөз қоса алғанда) немесе бір топқа біріктіре алатын екі буын мағынасы

139

жағынан өзгеріске ұшарамай бір буынды сөз түрінде қысқартылып қолданыл атын түрдегі сөз болып табылатынын көреміз.

Корей тіл біліміндегі қысқартылған сөздер фонема (дыбыстық) қысқарту, сөзді бөле қысқарту, кірме қысқартылған сөздер болып бөлінеді. Фонема бойынша қысқартылған сөздер өзара өзге категорияларға жататын екі сөздің бір түрге келтіріліп, яғни қысқартылып жазылуын айтады. Мұндай

сөздерге « / » [нанын/нан] «мен» бейресми түрде, « / » [муосыль/муоль] нені, « / » [косыль/коль]бірзатты,« / »[джонын/джон]«мен»ресмитүрде,« / »[джоый/джэ]«менің»

ресми түрде, « / » [наый/нэ] «менің» бейресми түрде жатады. Сөзді бөле қысқарту түріне корей тілінде күрделі сөздің бір бөлігін қысқарта ықшамдау арқылы қысқартылған сөздің жасалуы болып табылады. [сэгюн] – [гюн] бактерия, [норынджауи] – [норынджа]

жұмыртқаның сары бөлігі, [кеңчалькуан] – [кеңкуан] полиция сөздері осы түрге жатады. Ал кірме қысқартылған сөздерге сөз немесе сөзге байланысты болып табылатын сөз тіркесінің бастапқы бөлігі ғана қолданылатын, сөз немесе сөзге байланысты болып табылатын морфемалардың бірігіп қолданылатын сөздер жатады. Бұл түрге « » [хангук ынхэң] – « » [ханын] Корей

банкі, « » [дэхаксуныңщихом] – « » [дэхакщихом] университетке түсерде тапсыратын емтихан сөздері жатады.

Корей тіліндегі қысқартылған сөздер қолданысы тек онлайн, яғни интернет желісінде ғана емес, оффлайн(күнделіктіөмірде)түрдеде кең пайдаланылады. Солсебепті де корей тіліндегіқысқартылған сөздер ғылыми түрде қалыптасып қалған қысқартылған сөздердің түрлерінен тыс басқаша түрде жасалып,ерекшеленеді. Соныменқатаркорейтіліндегі сөздербуын түріндежасалуынабайланыстыда басқа тілдермен салыстырғанда сөздерді қысқарту әдісі өзіне тән ерекшелікке ие болып табылады.

Қысқартылған сөздердің бұл түрі синкопа тәсілі арқылы жасалынады. Мысалы, [кыняң]– [кяң] жай, [кыриго]– [кыльгу] және, сонымен қатар, [щиом]– [щём] емтихан, [сухак]

– [суак] математика.

Корей тіліндегі қысқартылған сөздердің тағы бір түріне бір сөздің құрамындағы буындардың қысқартылуы арқылы жасалатын түрі болыпт табылады. Қысқартылған сөздердің мұндай түрі тек корей тіліне ғана тән. «Кесте 1»-де қысқартылған сөздердің осы түріне мысалдар көрсетілген. Мұндай сөздерге көбінесе корей тіліндегі кірме сөздер жатады. Сонымен қатар, бұл сөздер корейлер арасында жиі қолданылатынына байланысты кірме сөз ретінде емес, әуелгі кезден бар сөз сияқты қолданылады.

Бастапқы сөз	Қысқартылған сөз	Аудармасы
[стабоксы]	[сыбок]	Старбакс кафесі
[арыбаиты]	[альба]	уақыт бойынша шектелген
		қосымша жұмыс
[энимэйшн]	[эни]	мультсериал
producer	[пиди]	продюсер
[басикин рабинсы]	[бэра]	балмұздақ маркасының атауы
[сонсенним]	[ссэм]	Мұғалім
[дэханмингук]	[хангук]	Корея Республикасы

Кесте 1. Сөз арасындағы буындардың ықшамдалуы арқылы жасалған қысқартылған сөздер

Корей тіліне ғана тән болып табылатын қысқартылған сөздердің келесі түріне сөз тіркесіндегі сөздердің бір буынының түсіріліп қолданылуы жатады. Ондай сөздерге көбінесе мағынасы белгілі бір сөздің бөлігін ықшамдап, яғни қысқартып тастаған жағдайда да аталған сөз тіркесінің мағынасың

өзгеріске ұшырамауы тән болып табылады. Мысалы, [борымналь]– [борым],[ачимпаб] – [ачим] таңертеңгі ас, [джэсонго]– [джэсон]қайтадан сайлау,

[джэпенсоң] – [джэпен] қайта құрастыру.

Корей тілі жалпы Алтай тіл тобына жататын тіл болғанмен, буындық түрде жазылатынына байланысты өзге тілдерден ерекшеленеді. Осындай себептер корей тіліндегі қысқартылған сөздер басқа тілдермен салыстырып қарастырған кезде өзіне тән ерекшеліктерібарекендігін көрсетеді. Корей тіліндегі сөздер немесе сөз тіркестеріне бірнеше буыннан тұрады. Қысқартылу әдісі орын алған кезде басқа тілдерде әріп немесе дыбыстардың саны қысқартылып жасалса, корей тілінде буындардың саны қысқартылып жасалады.

140