- •Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
- •2. Пән бойынша жұмыс бағдарламасы
- •2.3 Курстын пререквизиттері.
- •2.5. Курс туралы қысқаша түсінік.
- •2. Пән бойынша жұмыс бағдарламасы
- •2.3 Курстын пререквизиттері.
- •2.5. Курс туралы қысқаша түсінік.
- •2.6. Пәннің мазмұны.
- •2.8. Әдебиет.
- •2.8.1. Негізгі. «Электр машиналар»
- •2.8.2. Қосымша.
- •3 Дәрістін қысқаша курсы
- •2.1 Сурет-Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышы
- •2.2 Сурет- Механикалық сипаттамалар.
- •2.4 Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың тежеу режимдерінің механикалық сипаттамалары
- •2.5 Асинхронды қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары
- •2.6 Тежеу режимдеріндегі ақ-тың механикалық сипаттамалары
- •2.7. Сиихронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары
- •Реостаттық және импульстік реттеу
- •3.18 Сурет-Фазалы роторы бар ақ импульстік параметрлік реттеу кезіндегі басқару сұлбасы (а) жәие механикалық сипаттамалары б)
- •3.9. Асинхронды эж-нің бұрыштық жылдамдығын полюстер санын өзгерту арқылы реттеу
- •Электр жетігінің бұрыштық жылдамдылығын және иін күшін автоматты реттеу
- •4.1. Кернеу бойынша қатаң теріс кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •4.2. Якорь тоғы бойынша қатаң оң кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты реттеу жүйесі
- •Қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығы бойынша қатаң теріс байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •Тиристорлық кернеу реттеуіші арқылы асинхронды эж-дың бұрыштық жылдамдығын автоматты түрде реттеу
- •Түрлендіргіш-қозғалтқыш жүйеде электр жетсгінің моментін автоматты түрде реттеу
- •Синхронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары
- •3.1 Сурет-Әртүрлі қаттылығы бар механикалық сипаттамалары.
- •3.2 Сурет-Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың екі зоналық реттеуінің сипаттамалары.
- •Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығьн магнит ағынды өзгерту арқылы реттеу
- •3.3 Сурет-Магнит ағынды өзгерту арқылы бұрыштық жылдамдықты реттеу эж-нің сұлбалары.
- •Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығын реостаттық және импульстік параметрлік тәсілмен реттеу
- •Ұзақ жұмыс кезінде қозғалтқыштың қуатын есептеу
- •Қайталанбалы-қысқа уақыт және қысқа уақыт режим кезінде қозғалтқыштың қуатын есептеу
- •4 Тәжірибелік жұмыс
- •5. Зетрханалық жұмыс
- •6 Бақылау және білімді бағалау
- •Ибраев Кудайберген Айтжанович «электр машиналар және электр жетек» пәнінен
- •5В080600 - «Аграрлық техника және технология» мамандығына арналған
Синхронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары
ω0 = = const
2.20 сурет. Механикалық (а) және жүргізіп жіберу (б) сипаттамалары
СҚ-тың роторында жұмысшы орамасынан басқа тұрақты токтан қоректенетін арнайы жүргізіп жіберу орамасы болады. Осы орамның көмегімен қозғалтқыш асинхрондық қозғалтқыш сияқты жүргізіледі, сондықтан қозғалту режимдерінде асинхрондық сипаттамаға ұқсайды. Жүргізу ораманың кедергісі үлкен болса, онда жіберу моментте жоғары болады. Қоздыру орамасын тұрақты токқа қосқаннан кейін қозғалтқыш синхрондыққа енеді.
Қозғалтқыштың тұрақты жұмыс істеуін қарастырсақ, моменттің М ЭҚК пен кернеу арасындағы θ бұрышынан тәуелді екенін білу керек. СҚ-тың моментінің θ бұрыштан тәуелділігін бұрыштық сипаттама деп атайды, яғни
М = ƒ(θ).
2.21 сурет. СҚ-тың векторлық диаграммасы
2.22 сурет-R0 = 0 кезіндегі СҚ-тың векторлық диаграммасы
Р = ЗUІcosφ - Сқ - активтік қуаты.
Векторлық диаграммадан (2.22 - сурет) шығады:
U cosφ = E cos(φ-θ) (2.27)
АВС үш бұрышынан көрінетіні:
Cos ( φ-θ) = AB / AC = Usinθ /IX1
U cosφ = EU
Бұл табылған көріністі ( 2.26) қойсақ онда шығатыны:
Р = (2.28)
Ал электромагниттік моменттің формуласы
М = (2.29)
Бұрыш = 90 болса, момент максималды болады
Ммакс =, яғни M= Ммаксsin (2.30)
ном =25°-30.
= 2-2,5.
2.23-сурет. СҚ-тың бұрыштық сипаттамасы
3. ЭЖ-нің бұрыштық жылдамдығын реттеу
ЭЖ-нің бұрыштық жылдамдығын реттеудің негізгі көрсеткіштері
Негізгі көрсеткіштерге жататындар:
а) реттеудің диапазоны; б) ырғақтылық; в) үнемділік; г) жылдамдықгың тұрақгылығы;
д) жылдамдықты реттеудін бағыты; е) әртүрлі жылдамдық кезде рұқсат етілетін жүктеме.
а) реттеудін диапазоны
Реттеудің берілген дәлдігімен белгіленген жүктеме момент немесс басқа ауъітқу орнатылған максималды жылдамдық макс минималды жылдамдық. мин қатынасы
D
реттеу диапазон 2:1;4:1;10:1;20:1 және т.б. сандардың қатынасымен көрсетіледі.
б) реттеудің ырғақтығы
Бұл бір жылдамдықган екінші жылдамдыққа көшкен кездегі ырғу. Неғұрлым ырғу аз болса, солғұрлым ырғақғы жоғары. Ырғақтылық коэффициенті арқылы бағалауға болады
ырғ ,
мұнда 1 және 1 -1 ырғақтылық сатыларындағы бұрыштық жылдамдықтар.
в) реттеудің үнемділігі
Бұл ЭЖ-нің құруына және эксплуатациясына кететін шығындармен сипатталады.
ЭЖ-нің үнемділігі бағаланғанда оның эксплуатациядағы сенімділігі және реттеу процессі кезіндегі электр энергияның шығындары еске алынады. Жылдамдықты реттеу кезіндегі қуат шығындары Р ЭЖ-нің ПӘК белглейді
,
мұнда Р2 козғалтқыштың білігіндегі қуат.
ӘЖ-нін маңызды үнемділік көрсеткіштердің бірі - қуат коэффициенті және реактивтік қуатты тұтыну:
Қозғалтқыштардың көбіне номиналды қуат коэффиценті 0,8-0,9. Қуатпен бұрыштық жылдамдық өскенде қуат коэффициенті өседі. Қуат коэффициенті жүктемеге тәуелді.
г) жылдамдықтың тұрақтылығы
Бұл жүктеме моментінің ауып кету кезіндегі бұрыштық жылдамдықтың өзгеруі, ал ол механикалық сипаттаманың қуаттылығына тәуелді.