Суга баткан кездегі алгашкы медициналык және дорігерге дейінгі көмек

Оқиға орнында алгашқы медициналык көмек көрсеткен кез- де естің бар — жоғына, зардап шегушініц сырткы келбетін, тыныс алудың және гемодинамикапың (қан айналымының) сипаты мен көрінісін ескерту керек.

Егер зардап шегуші есініц сактаиыуының алғашкы кезеңінде күткарылса, шошынуды кетіру шараларын жасап, ылғал киімді шешу керек, денені күргағанша сүртіп, оны кымтап тастайды, ыстық сусын береді (шай, кофе).

Суға батушыны судан ессіз күйде алып шыкқан кезде, алай- да тыныс алуы мен тамырлардың соғысы канағаттанарлық болса оны аяқтарын 40 - 50"-ка етбетінен көтеріп, мүсәтір спиртін иіскетуге береді, аяқ- кол мен кеуде клеткаларын ыс- кылайды.

Суга баткан кезде немесе күткарганнан кейін бірден естің қыска уақытка жоғалуы күрделі аскынулардың ыктималдығы туралы елеулі ескертулер екендігін есте үстаган жон. Зардап шегушіні бүйірлей жаткызгап күйде алып кетеді.

3ардап шегушіні жанталас немесе клиникалық өлім жаг- дайында алып шыккан кезде реанимация шараларының кезектілігі төмендегіше болуы тиіс:

- ауыздың, мұрынның, куыстарыньщ күмнан немесе бал- шықтан тазарту;

- тыныс жолдары мен асказаннан суды шығару;

• жасанды тыныс алдыру;

• қан айналымын колдау.

Жоғары тыныс жолдарын босату мынадай решен жүргізіледі. Ауыз қуысын тез қарап шыгып дәкі салфеткасы оралған сүқ саусақпен алынбалы протезді алады, ауызды сілекейден, бал- шыктан тазартады. Бұдан кейін таңдай қүысының бөгде зат- тармен кептелгендігін анықтау үшін саусакты сақтықпен қоз- ғалтады.

Тыиыс жолдары мен асқазаннан су мен көбікті шыгару, суға батушыны етбетінен жаткызып оны күтқарушы аягын бүгілген тізесіне тірейді және кеуде клеткаларын қысады, алайда бүл кезеңге бар — жоғы біренеше секунд кана жүмсалуга тиіс (50 сурет).

50 Сурет. Зардап шегушінің тыныс жолдары мен аск.Азанынан суды шығару үшін келітірілітін қажетті жагдай.

Алғашкы көмек кезіндегі жасанды тыныс алдыру "ауызға — ауыз", "мүрынга - ауыз" әдістерімсн жүргізіледі. "Ауызға - ауыз" әдісімсн жасанды тыныс алдыруды зардап шегушіні қатты жерге шалкалай жатқызудан бастайды. Бір колды мойынныц астына, екінші қолды зардап шегушінің мандайына койып оның басын кысады сөйтіп тыныс жолдарыиа ауаның еркін өтуі үшіп жағдай жасалады. Мандайдағы алақанның саусакта- рымен ауаныц шыкпауы үшіп мүрынды жабады. Көмек

көрсетуші өзінің ауызымен зардап шегушінің ауызын то- лығымен жауып оның тыныс жолдарына ауаны каттырак үрлейді, содан кейін зардап шегуілінің шамалы ауа шығаруы- на мүмкіндік береді. Жасанды тыныс алдыруды жүргізу ксзінде кеуде клеткаларын үдайы бақылауда ұстау қажет (51 сүрет). Егер де реанимацияны бір қуткарушы жүргізсе, онда кеуденің әрбір он бес қысылуына екі- үш рет ауа үрлейді.

51 Сурет. "Ауызға — ауыз" әдісімен жасанды демалдыру: а) жасанды тыныс алдыруга арналган арнайы ауа урлегіш.

"Мүрынға ауыз" әдісін ем -дом жасау тәжірибесі болмаган жағдайларда, зардап шегушінің жағы қатты қысылған немесе жарақаттанған кезде қолданган дурыс. Бүл жағдайда мүрын жолдары бос болуға тиіс.

"Мүрынга ауыз" әдісімен жасанды демалдыруды жургізу үшін мына әрекеттерді жасайды.Маңдайдағы қолмен ба- сты артқа қарай бүрайды, екі- үш қолмен томенгі жакты жоғары көтеріп ауызды жабады. Ауызды сонымен катар үлкен саусақпен де жабуға болады.

Ауызды зардап шегушінің мүрнына қойып оган ауа үрлейді.

Балага жасанды тыныс алдыру кезінде ерінмен ауыз бен мүрынды қатар қамтиды. Ауаны ересектермен салыстырғанда азырақ үрлейді. Балалардагы тыныс алу жиілігі минутына 18- 20-дан аспауы тиіс.

Қүрсақ тоцірсгінің кампайуы асқазанға ауаныц барғаныи көрсстеді. Апаканмеп сыркаттың басы мен мойын жағына карай іштіц тоңірегіи аударып алаканмен сактыкпен кысалі.ғ

мау ушіп иығының астына катты зат қояды. Көмек көрсстуші зардан шегушінің сол жағынан түрады, қолын семсср тәріздес талшықтан екісін биік етіп кеудеге қояды: бір саусақты кеу- деге тікелей, екіншісін кеуденің устіне жаисарлас қояды.