Обадан қорғайтын костюмді кию және шешу тәртібі

Қорғаныс (обадан корғайтын) костюм аса қауіпті жүқпалылар қоздырғыштарынан корғауға арнатған.

Қорғаныс костюмі комбенизоннан, үйыктан (шулыктан), кебістен, медицина катпақшасынан, обадан корғайтын халаттан,

капюшопнан, резина қолғаптан, резина (керзі) етігінен немесе галоштап мақта дәкі — маскасынан, жаздық улгідегі көз өйнегінен, орамаддан тұрады. Костюм қажет жағдайда резиналы (полиэтиленді фартукпен жэне осындай жеңкаппен толықтырылуы мүмкін, 65 сурет).

Обадан қоргайтын костюмды бөлімге немесе ошак аумагына кірердің алдында киеді.

Костюмді қатац белгіленген реттілікпен асыкпай кию қажет.

Костюмді кию тәртібі мынадай: комбинезон, үйык, етік, капюшон, орамал жэне обадан корғайтын халат, халаттың жағасындағы таспа бауды, сондай- ақ халаттың белбеуін сол жақта алдынан міндетті түрде ілмектеи байлайды. Бүдан кейін таспа бауды колгапка байлайды, масканы ауыз бен мүрын апхық қалатындай етіп киеді, бүл үшін масканың жоғары бөлігі көз шарасының төменгі бөлігі деңгейіне орналасуға, ал томенгі боліті исктің астына кіріуге тиіс. Масканың жоғарыдағы таспа бауын жслкедегі ілгекке, ал томендегісін төбедегі ілгекке байлайды (сақпан тәріздес таңғыш үлгісі бойынша). Масканы кигеннен кейін мүрын танауларыныц бүйірлеріне макта тампонын кояды және ауанын маскадан тыскары сүзгілеибеуі үшін барлык шаралар кабылданады. Коз әйнек ыңғайлы кию және ауаның бар- жоғы мен беріктігі тексерілуте тиіс, шынысы буланбау үшін

арнайы қарапдашпен немесе күрғақ сабын тілімімен сүртіледі. Ауаның ыктимал шығатып орындарына мақта тампондары қойылады. Бүдан кейін бүтіндігін тексерген соңқолғап киіледі. Халаттың оң жағындагы белбеу сыртына орамал салады.

Костюмді баяу, асықпай және қатаң белгіленген тәртіппен шешеді. Костюмнің әрбір бөлігін шешкен сайын қолғаптагы қолды ерітіндіге салады.

Обадан қорғайтын костюмді мына ретпен гдешеді:

1. орамадды шешеді.

2. Етікті лизолмен шайылған томпонмен сүртеді (жоғарыдан томен).

3. Көзәйнек (алға, жоғары, артқа).

4. Маска (сыртын ішіне карай айналдыра отыра).

5. Халат (сыртын ішіне карай айналдыра отыра).

6. Капюшон (байлам).

7. Қолғап.

8. Етік.

9. Комбинезон. . 10. Үйық.

Корғаныс костюмымен жүмыс аяқталғаннан кейін жаксылап жуыну үсыньшады.

XI тарау. Қазақстандағы әлеуметтік маңызды аурулар Туберкулез (қүрт ауруы)

Туберкулез — созылмалы жүқпалы ауру. Ол әртүрлі органдарда жайьілуъі мүмкін. Оларда үсак бүдырмақтар, латышла туберкулдер пайда болады, аурудың туберкулез атауы осыдан шыққан.

Туберкулез адамның ең коне ауруларына жатады.

Туберкулез кезінде көбінесе (оқиғалардың 90 пайызы) тыныс органдары зақымданады. Өкпе адам тыныс алатын ауаның үлкен көлемімен қатар ауру таратқыш микроорганизмдермен үдайы байланыска түседі. Жүтылған ауа жыпылықтағыш эпителиямен - түракты козғалыста болатын кірпіктік клеткалармен жабылган ауа жолдарында тазаланады.

Кірпіктер, секундьша 12 діріл жасай отыра, қалалык адамның бүкіл омірі бойында 5 кг шаңның шығарылуып, ал катты

хлорлы әк ерітіндіеімсн тазарту жүргізіледі. Аурудың жеке заттары арнайы тазарт ылады. Жайма төсек жуардың алдында I пайыз хлорамин ерітіпдісімен шайылады, будап кейін жуылған соң кайиатылады. Төсек орын камералык дезинфекцияланады. Аурудың какырығын 2,5 пайыз хлорамин ерітіндісімен алдын- ала зарарасыздандырусыз канализацияға төгуте тыйым салынады! Түкіргіштерді берудің алдында 5 пайыз хлорамин ерітіндісімсн толтырады, қақырық толганнан кейін 5 пайыз хлорамин ерітіндісімен 6 сагатка кандай да бір ыдыска қүяды.

Ыдыс-аяқты 15 минут бойы 2 пайыз сода ерітіндісімсн қайнатады 4 сағатка 5 пайыз хлорамин ерітіндісіне тігінен салады. Метал ыдысты (пышақ, шанышқыны) тек 15 минут бойы кайнатып, зарарсыздандырады.

Арнайы туберкулезге қарсы сақтандыру БЦЖ вакцинасымен жүргізілсді. БЦЖ вакдинасын алгаш рет тубсркулезден сақтандыру үпіін француз ғалымдары Калъметпен Герен 1921 жылы қодцанды.

Туғанына 3-4 күн болтан сәби міндетті БЦЖ вакцинациялапуына, жагымсыз Манту сынаіы алынган жагдайда 6-7 жастағы балалар кайта вакциналауға жатады.

Химиялык сақтандыруга жататындар:

- бактерия болетіндермен (туберкулезбен ауыратындар) жакындаскан адамдар;

- өкпесінде үлкен каддықтык езгерістері бар адамдар;

- манту сынағымен болінетін туберкулиндерге кенеттен шалдыккан адамдар. Біздің Республикада әр бір екі жүзінші адам (75 мың адам) туберкулезбен ауырады.

Бруцеллез

Бруцеллез- бруцелл тобы қоздырғыштары түғызатын жүқиалы ауру. Адам ауру жануарлардыц сүтін жэне сүт өнімдерін ішу кезінде немесе малды жайгаған кезде тері жамылгысының зақымдануъі арқылы қоздырғыштьщ оту кезінде ауруға шалдығады.

Бруцеллез үсақ және ірі кара мал (қой-ешкі, сиыр), доңыз, Солтүстік бүғы үшін тән жұқпалы аурулар санатына жатады.

Тері немесе кілгейлі кабық аркылы бруцеллдер өтіп, алгашкыда аймақтык сел түйіндеріне, бүдаи кейін канға түседі. Қаннан коздырғыш бүйрекке, кокбауырға, сүйек майына өтеді, оларда кайталама жүкпалы ошағы пайда болады. Олар үзак уакыт бойында бактерия кезі болып табьигады. Нәтижесінде тірек - козғалыс, жүйке жыныс жүйелерінде аскыну дамиды.

Инкубациялык мерзім — 1-3 апта арасында. Ауру жайлап

ДДС ұсыныстарыңа сәйксс қысқа мерзімді химиотерапия бақылауындағы стандартты режимді ксңінен енгізген үтымды, ол әлемнің көптеген елдерінде сынактан өтіп, өзінід тиімділігін дөлелдеді. Химиотерапия схемасын пайдаланған кезде туберкулезбен ауырғаіідардың 4 санатын ескеру қажет.

1. БК шығарып, окне туберкулезінің ауруы алгаш рет анықталгандар, өкпеден тысқары туберкулездің ауыр түрімен ауырғандар (туберкулез менинтиті).

2.Қайта ауыргандармен БК шығару толастамаған, химопренараттарымен тиімсіз емделген аурулар.

3. БК нгығармайтьш, окпелері шамалы зақымданған аурулар, олар окпеден тыс туберкулезбен ауырады, 1 санатка жатпайтындар.

4. Дорі-дәрмекке тозімді БК шыгаруды жалғастыратын, туберкулездін, созылмалы түріне шалдыккан аурулар.

Химиотерапия ДДС үсынысы боыйнша 2 кезенде откізіледі.

І кезең - пәрменді химиотерапияны откізумен сипатталады. Оның максаты- осіп- өнтен микробактерияны жаншу, бактерия санын азайту стационарда өткізіледі.

ІІ кезең- қарқьшы бәсеңдеу химиотерапияны жалгастыру. Оның максаты- клетка ііітіндегі қалған микробактерията осер ету. Негізіиен амбуларториялык түргыда өткізіледі. I- кезендегі сияқты II- кезеңде де химиопрепараттарды кабылдауға міндетті бакылау кажет, онсыз туберкулезбен ауырғап адамды түгосілкті емдеу мүмкін емес.

Хирургиялық емделуге аурулар қан ақкан, консервативті терапияның тиімсіздіті кезінде апарылады.

Негізгі туберкулезге қарсы препараттар тубозит, фтивазит, натрий парааминосалицилаты (ПАСК), изониазит, этамбугол жөне басқалары.

Сақтандыру. Әлеуметтік, санитарлык және арнайы сактаныдыру шараларын камтиды. Әлеуметтік сақтандыру халыктың денсаулығын жаксартута, ана мен баланы қорғаута, елді мекендерді коріктендіруте, халықтыц жачпы мәдениетін котеруге, дене шьгнъгктыру мсн спортты дамытуға баіъггталуы тиіс.

Санитарлық сақтандыру. Туберкулездың пайда болуында жүқпалының таралу деңгейінің үлкен мацызы бар.

Тәулік бойында ашық түрдегі туберкулезбен ауырған адам қоршаған ортаға бірнеше миллионға дейін туберкулез микробактериясын бөлуі мүмкін.

Сондыктан туберкулездің ашық түрімен ауыратындар (бактерия болетіндер) микробактерияның бөлуін болдырмайтын ауру түріне кешуді камтамасыз ететін мерзімге емханаға жаткызылады. Туберкулез ошағында дезинфекция - еденді, қабырға мен жиһазды 0,5 пайыз хлораминмеп пемесе 0. 25 пайыз

деіщейді, кейде қатты басталады. 1ш сүзегі немесе туберкулездщ клинкалык белгілерінід пайда болуына уксас сипатта жиірек пайда болады.

Аурудыд асқынган түрі сатылай дашщы. Жалпы жағдай үзак уақыт бойында, дененід ысынуъша қарамастан бүзылмайды. Аурулар едбек қабілетін сактайды. Ара- түра шаршағандык, тітіркенушілік, бастыд сырқырауы, тамырлар мен бүлшық еттегі кысқаша сырқырамалар байқалады. Тәулігіне бірнеше рет қара тер катты бөлініп, қалтыраушылық тутызады. Тері ылғалды. Сөл түйіндері ауруы мардымсыз. Бүйрек пен көкбауыр үлкейеді. Қайталама-созылмалы ошарлану түрі жіті септикалық сатыдан кейін дамуы мүмкін.

Ауруларда әртүрлі органдармен жүйелерде азапты сыркырама пайда болады. Көбінесе ірі тамырлардыд эсіресе радикулит, полиневрит түріндегі жүйке жүйесінің зақымдалуы байкалады. Жыныс жуйесі орхиттермен, орхоэпидвдимиттермен закымдалады.

Аурудыд созылмалылыгы үзақ уақыт болады.

Толқын тәріздес өтеді, бүл жағдайда белгілі бір органдармен жүйелердід зақымдалуы басқа органдарға ауысады. Осы сырқат түрлері, әсересе орталық жүйке жүйесі зақымданған кезде мүгедектіюсе үшыратады.

Бруцеллезді аныктау тиісті салдар мен клиникалық мәліметтерге негізделеді (дененің ысуы, тердід көбірек кетуі) негізделеді. Бруцеллез үшін лейкопения, лимфоцитоз, моноцитоз тән.

Диагностиканыд ерекше әдісінен агглютинация реакциясы (Райт, Хеддельсон) және Бюрненің аллергиялық сынамасы колданылады.

Емдеу аурудыд ютиникалык түріне сәйкес жүргізіледі. Ауру асқынган жағдайда тетрациклин, левомецитин қолданылады. Аурудың асқынған түрі қайтарылганнан кейін вакцинотерапия өткізіледі.

Созылмалы метастатикалык түрлерінде негізгі әдіс вакцинотерапия болып табылады, одан кейін физиотерапевтикалык ем- дом колданылады, анельгетиктер, бутадион, үйықтатқыш дәрмек тагайындалады.

Бруцеллезден сақтандыру жануарларды бруцеллезге шалдьгтуьш төмендетуге багытталған тиісті санитарлык - ветеринарлык шараларды жүргізу больгл табылады. Азык - түлік сапасына бақылау жасапады, бруцеллезбен ауырган жаігуарлардыд сүт тағамдарын пайдаланута тыйым салынады. Қой- ешкіден бруцеллездіц ксд

тарағап ауданыңда бруцеллезге карсы вакциналар сгілсді. Мал шаруашылыгыныц түпкілікті кызметкерлері, сондай —ак ет комбинатыныц кызметкерлері міндетті түрде егіледі. Егілу тер астына жібсрілу әдісімен бірнешс per жүргізіледі. Қайта вакпиналау 8-12 айдан кейін вакцитіаньгң жаргы мөшперінде жүргізіледі.