Сборник лекций и упражнений по карельскому языку (ливвиковское наречие)

Ablatiival merkitäh:

1)paikkua, kudaman pinnalpäi kentah libo mitah lähtöy, eruou, tulou (ezim.: Ruadajat tuldih niitylpäi.

Lapsi otti leivän stolalpäi.);

2)ristikanzua, kudamal midätah otetah, pakitah, suajah (ezim.: Muamo sai kirjazen tyttözel. Brihačču kyzyi n’evvon tuatal.)

ALLATIIVU

Allatiivu vastuau kyzymyksih: mille? kenele?

Yksikön da monikon allatiivan sijapiättehet ollah -le, toiči -lle (ezim.: sille, tälle). Yksikös se liittyy yksivardalohizis nominois heikkoh vokalivardaloh, kaksivardalohizis nominois – vokalivardaloh; monikos

–monikon tunnuksien -loi/-löi, -i:n jälles) (ezim.: tyttö

–tytö-le, tyttö-löi-le; pereh – perehe-le, pereh-i-le)

Allatiival merkitäh:

1)paikkua, kudaman pinnale kentah libo mitah menöy libo tulou; panendupaikkua (ezim.: Tyttö pani opastundukirjat stolale. Lapsi lähti pihale.);

2)ruandan piämiäriä (ezim.: Mies lähti viele. Rahvas tuldih pruazniekale.);

3)kedätah, kelle midätah annetah, sanotah (ezim.: Minä kerroin heile täs tapahtumas. Häi andoi ystäväle d’engat velgah.);

117

4) luaduu (ezim.: Nenäh tuli savule.).

Harjoitus 1. Luaji mallin mugah. Käytä adessiivua.

Malli: Lapsi da hänen boba → Lapsel on boba. tyttö da hänen pluat’t’u

naine da hänen kirjaine poigu da hänen pyöry brihačču da hänen ongiruagu kalastai da hänen pyydö myö da meijän kaži

työ da teijän kezämökki häi da hänen sanakniigu hyö da heijän fatieru sinä da sinun školareppu

Olga Mišina da hänen uuzi kniigu pieni kaži da sen lyhyt händy

Malli: minä - kniigu → minul on kniigu. tytär – tytti

poigu – pyöry mies – kirves brihačču – kirjutin sinä – školareppu työ – tiedokoneh

uuzi opastai – viizas opastui kaži – pitky händy

koiru – koirankoda

118

Malli: Kus on lehti (divan) → Lehti on divanal. Kus on kaži? (stuulu).

Kus on tetratti? (stola).

Kus on buabo? (päčči).

Kus on lapsi? (piha).

Kus on varoi? (puun oksu). Kus on mašin? (mečän tie).

Kus on kukkaine? (ikkunanlaudu).

Harjoitus 2. Kiännä virkehet käyttäjen adessiivua.

Они ждали нас на вокзале. Дети бегают на улице.

Большая черная ворона сидит на заборе. Папа рубит дрова топором.

Летом на полях цветут красивые васильки. Мальчики ловят рыбу на озере.

Вчера на лекциях нам объясняли новые темы.

На белом подоконнике лежит маленький котенок.

Умоего старшего брата новая машина.

Утех девочек очень красивые голоса.

Harjoitus 3. Käytä allatiivua.

Malli: kaži – piha → kaži menöy pihale.

naine – lagevo koiru – tie mies – azemu

119

opastui – luvendo ohjuaju – kerähmö tyttö – oppikursu kaži – levo died’oi – lauttu vaza – niitty lammas – aho mečästäi – suo.

Harjoitus 4. Täytä taulukko da keksi vallittuloin sanayhtymienke viizi virkehty.

Yks.	Yks.	Mon.
nominatiivu	ablatiivu	ablatiivu
ligahine lat’e
ruskei stuulu
harmai
kouruhursti
tai seiny
puuhine stola
vihandu niitty
pitky tie

1.________________________________________

____________________________________________. 2. ________________________________________

____________________________________________.

120

3._________________________________________

____________________________________________

4.________________________________________

____________________________________________.

5.________________________________________

___________________________________________.

Harjoitus 5. Kiännä virkehet käyttäjen ablatiivua.

Вытри пыль со всех шкафов и полок!

Явзяла письмо со стола и отнесла его на почту. Родители вернулись сегодня из Ведлозера.

С весны родители живут на даче.

Ничего не спрашивай у незнакомых людей! С этого берега хорошо видны острова.

Каждый день лекции начинаются с восьми часов. Ласточки заметили кошку и быстро улетели с крыши нашего дома.

Harjoitus 6. Luaji mallin mugah.

Malli: stola → stolalpäi, stolale → stolilpäi, stolile. stuulu

hursti pualičču aidu levo vuaru

121

luvendo azemu randu sildu uuličču

Harjoitus 7. Sano yksikös.

Malli: Naizil on lapsii → Naizel on lapsi. Ystävil on pyörii.

Tuttavil on kažiloi. Poijil on mašinoi. Pualičoil on kniigoi. Lat’t’ieloil on hurstiloi. Stolil on mal’l’oi.

Vagoloil on kukkazii. Laudazil on muarjoi.

Turistat matkustetah avtoubusoil, poujezdoil, lendokonehil, laivoil.

Harjoitus 8. Kiännä virkehet käyttäjen allatiivua.

Я пришел к другу на день рождения. Папа повесил полку на стену.

Туристы вышли из леса на широкую дорогу. Дети побежали на берег озера.

Змея заползла на высокий горячий камень. Девочки пошли на поляну собирать землянику.

122

Мне ничего не жалко для своих самых лучших друзей!

Harjoitus 9. Pane salbavomerkilöis olijat sanat pädeväh ulgopaikkusijah.

Muamo otti suappuat (pualičču) __________________. Mado maguau (lämmin kivi) ____________________. Avtoubussu tuli (avtoazemu) ____________________. Rahvas opastetah (kursu) ___________ karjalan kieldy. Meijän kezämökki on (pieni suari) ________________.

Hyö muutettih elämäh (Ven’a) ___________________.

Hänel on uuzi sormus (sormi) ____________________. Tuatto rakendi truvan koin (katos) ________________. (Meri) _________________________ollah suuret allot. Tyttö pani kukkazet (ikkunpieline) ________________. Päiväine laskeh (ildu) __________________________. Koiru istuihes (kynnys) _________________________

(Oravu) ________________________ on turbei händy.

Harjoitus 10. Luaji sanois virkehet.

Malli: Vierahat – tulla – päivy – avtoubussu → Vierahat tullah päiväl avtoubusal.

Ildu – An’n’i – kirjuttua – ezitelmy – tiedokoneh. Muamo – syöttiä – pieni – lapsi – pudro – da – juottua – maido.

Tyttö – ostua – liha – torguaugivo.

123

Kevät – da – sygyzy – Miikul – ajella – škola – pyöry. Brihačču – kirjuttua – hurai – käzi.

Pereh – lähtie – Vieljärvi – oma – mašin.

Huondes – muamo – suaja (imperf.) – kirjaine – tytär. Lapsi – piirustua – piirdin (mon.).

Harjoitus 11. Kiännä.

Летом мы поедем отдыхать на юг.

Яполучила письмо от хороших друзей. Ребенок ест ложкой.

В старину землю пахали сохой. На небе появилась луна.

Дети отнесли орехи белке.

Рыбаки вернулись на лодках с озера. Вечером я смотрела новый фильм. Мы подарили бабушке новые валенки.

Сегодня на лекции нам объяснили новую тему. Почему у тебя опять нет с собой словаря? Мальчики побежали купаться на речку.

Они ныряли с плота.

На полях работали косари.

Япопросила у него денег в долг.

124

Harjoitus 12. Täytä taulukko: kirjuta sana pädeväh palstah rippujen sit, mittuzes sijas sidä on käytettävy (!!!erähii sanoi voi käyttiä mollembis sijois). Kirjuta vallittuloin sanoinke 8 virkehty.

Sana	Inessiivu	Adessiivu
azemu
lat’e
stola
koufeilu
keitändyperti
kyly
kylä
pualičču
teatru
pezevyndyhuoneh
randu
yliopisto
mägi
mečikkö
niitty
levo
sivu
divan
	125

kätkyt

magavusija

laitos

rakennus

suari

laučču

1._________________________________________

____________________________________________.

2.________________________________________

____________________________________________.

3.________________________________________

___________________________________________.

4.________________________________________

___________________________________________.

5._______________________________________.

____________________________________________.

6.________________________________________

__________________________________________. 7.________________________________________

____________________________________________. 8. ________________________________________

____________________________________________.

126