56. Асноўныя тэндэнцыі сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь.

На шляху пераходу ад планвай сацыялiстычнай гаспадаркi да капiталiстычнай рыначнай эканомiкi зроблены крокi па стварэнню нарматыўна-прававой базы, рэфармаваннi адносiн уласнасцi, перабудове грашова-фiнансавай сiстэмы, рэарганiзацыi дзейнасцi суб`ектаў гаспадарання. Пачатак гэтых рэформ на беларусi звязаны з адабрэннем Вярхоўным Саветам рэспублiкi ў канцы 1990 г. праграмы пераходу да рыначнай эканомiкi.Рэалiзацыя праграмы праводзiлася ва ўмовах адмiнiстрацыйнага павышэння i вызвалення цэн, iнфляцыi, страты рычагоў цэнтралiзаванага кiравання, бурнымi дэзынтэграцыйнымi працэсамi на тэрыторыi СССР. Пасля развалу СССР у 1991 г. змянiлiся i падыходы да правядзення пераўтварэнняў – у аснову былi прыняты метады так званай «шокавай тэрапii». К 1994 г. правяддзенне рэформ дазволiла стварыць на Беларусi неабходны мiнiмум асноўных рыначных iнстытутаў, нарматыўна-прававых дакументаў, зрабiць новую сiстэму эканомiкi, якая ў асноўным абапiраецца на рыначныя рэгулятары. Разам з тым, беларускi рынак пацярпеў значна большыя страты, чым меў здабыткаў: разбурэнне былых эканамiчных сувязей прывяло да абвальнага спаду вытворчасцi амаль на 50 % (у параўнаннi з канцом 80-х гг.), рэзкаму падзенню курса беларускага рубля, крытычнаму стану ў забеспячэннi энергарэсурсамi. Усе гэта вызвала панiжэнне жыццевага ўзроўня большасцi насельнiцтва, рост беспрацоўя, нарастанне iншых сацыяльных праблем. Мадэль рыначных рэформ метадам «шокавай тэрапii» пацярпела правал летам 1994 г. у час выбараў першага прэзiдэнта РБ. Для пераадолення крызiсных з`яў i недахопаў, а таксама для вызначэння перспектыўных задач у правядзеннi рыначных рэформ новым кiраўнiцтвам рэспублiкi былi распрацаваны «Асноўныя напрамкi сацыяльна-эканамiчнага развiцця РБ на 1996—2000 гады». Сення ў рэспублiцы прыпынена далейшае падзенне вытворчасцi i забяспечаны некаторы рост прамысловай i сельскай гаспадаркi.

58. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы ХХ – ХХІ ст. З сяр.80-х гг. У СССР пач. рэформа агульнаадук., праф. і выш. школы. Пры рэф-ні сістэмы адук. забяспеч. пераемнасць і свабодны доступ да любой яе ступені, разнастайнасць зместу і форм навуч-ня, пашыр. магч-цей для індывід. развіцця асобы.У школах быў уведзены курс асноў інфарматыкі і вылічальнай тэхнікі, створаны спецыяліз. сяр. навуч. ўстановы – ліцэі і гімназіі.Частка тэхнікумаў была пераўтворана ў каледжы: падрыхтоўка спецыялістаў сярэдняй кваліфікацыі і спецыялістаў павышанага ўзроўню.У 90-я гг. сталі дзейн. недзярж.навуч. установы, якія існуюць разам з дзярж. ўстановамі і ў якіх навуч. ажыцц-ца на платнай аснове. Развіваліся фундаментальныя і прыкладныя даследаванні, навуковыя школы.Нягледзячы на ўсе цяжкасці эканам. развіцця, у 2-ой пал.. 80-х – 90-я гг. плённа прац. пісьменнікі: І. Чыгрынаў, І. Шамякін, І. Навуменка, В. Быкаў, паэты Н. Гілевіч, Г. Бураўкін, і інш.Развів. тэатр.мастацтва. Кол-ць праф. тэатраў у Бел. павяліч. з 17 у 1985 г. да 21 у 1991 г.Вядомы рэжысёры В. Раеўскі і Б. Луцэнка, харэограф В. Елізар’еў, акцёры М. Яроменка, Р. Янкоўскі, А. Клімава, і інш.Муз. маст-ва: вядомы кампаз-ры, кіраўнікі муз. калектываў і выканаўцы, як У. Алоўнікаў, А. Багатыроў, В. Роўда і інш. Шырокую папулярнасць у Беларусі і за яе межамі набыў Дзяржаўны канцэртны аркестр РБ пад кір-вам М. Фінберга.У цэнтры канцэртнай дзейнасці сёння знах-ца Бел. дзярж. філармонія і абласныя філармоніі. РБ мае высокапрафес. калектывы: Акадэмічны хор Нац. тэлерадыёкампаніі, Дзярж. акадэмічны сімф. аркестр ,харэагр. ансамбль “Харошкі” і інш. У апошнія гады ўтварыліся Дзярж. камерны хор, Мінскі аркестр дух. інструментаў “Няміга” і інш.З 1992 г. у Віцебску штогод праходзіць “Славянскі базар”. Шырокую вядомасць, роўную “Славянскаму базару”, у апошнія гады набыў фестываль песні “Залаты шлягер” у Магілёве. Кол-ць музеяу павяліч. са 111 у 1990 г. да 149 у 1996 г. :Нац.мастацкі музей РБ, Бялыніцкі мастацкі музей імя В. К. Бялыніцкага-Бірулі, музей гісторыі ВАВ, Нац. музей гісторыі і культуры Бел., і інш.Выставачная дзейнасць: мастакі М. Савіцкагі, П. Дурчын, У. Стэльмашонак, інш.Адной з важных задач палітыкі дзяржавы ў галіне культуры з’яўляецца зах-не помнікаў айчыннай гісторыі і культуры. У 1992 г. быў прыняты закон РБ “Аб ахове гісторыка-культурнай спадчыны”.Вялікія рэстаўрац. работы ў канцы 80-х – 90-я гг. праводзіліся у Мірскім замку . Нясвіжу быў нададзены статус Нац. запаведніка РБ,быў створаны міжнар. фонд “Нясвіж”.Надзвыч. каштоўнасць для Бел. мае Полацкі гісторыка-культурны запаведнік, які ўключае 18 помнікаў гісторыі, археалогіі і культуры. Апошнім часам праводзіліся таксама работы па рэстаўрацыі помнікаў архітэктуры на Навагрудчыне, Лідскага замка, Барысаглебскай (Каложскай) царквы і Старога Замка ў Гродне, Благавешчанскай царквы ў Віцебску, і інш