38.Методыка вызначэн. Запазыч.Слова. Засваенне зап.Слоў: фанет., графіч., грамат., семантыч.

Прыкметы запазыч. з неслав.моў

• Грэцызмы: 1)Пачатковы а, э, ф (акіян, эпоха, іласофія, фантазія); 2)спалучэнне зыч. кс, ск, пс, мн, мв у сяр слова(дыск, эліпс, сімптом, лампада); 3)прыстаўкі а-, ан- анты-, эў- (алатызм, анархія); 4)суф. ум, ус, тар, ёнт (энт), ур, цы(я), ат (тэрмас, рыторыка, абеліск); 5)пач. частка складаных слоў бія(ё), геа(о), філа(о) (біялогія); 6)Суф. ум, ус, тар, ент (энт), ур, цы, -анті (акварыум, радыус, артар, агент).

• Лацінізмы: 1)Суф. ум, ус, тар, ент (энт), ур, цы, -анті (акварыум, радыус, артар, агент).

• Германізмы: 1)Ш, шт, шп у пачатку ці ў сяр (штаб, шпіль); 2)хт у сярэдзіне слова (шахта, вахта); 3)частка майстар(гросмайстар)

• Галіцызмы: 1)На канцы анс, ер, аж(яж) (сеанс, баланс, суфлёр, камуфляж); 2)спалуч. біо, віо, піо, фіо, уа, уэ, лье, цье, све (біоро, вільеска, барэльер); 3)нац галосныя на канцы (кашнэ, пано, філе).

• Англіцызмы: 1)Пач дж (джас, джынс); 2)канц спалуч ер, ёр (баксёр, катэр, дыспетчар); 3)канц частка ен (спартсмен).

• Паланізмы: 1)Спалуч. дл, эн (ен), он (ён), ан (ян) (кабалда, рыдлёўка, арэнда, вантроба, вандроўка); 2)гук ц на месцы ўсходнеслав. ч (цуд, цурацца, моц); 3)суф. унак (рахунак); 4)спалуч. лу паміж зычнымі (тлусты, слуп).

• Цюркізмы:1)Паўтор аднаго і таго ж гал.гука (атаман, табар, караван, кабан); 2)спалуч. ал, ык, ча (аксакал, балык, каланча).

Асваеннi:

1)фанетыч. - падпарадкаванне iншамоўных слоў бел. фанет.законам: аб`ект, віраж.

2)граматычнае - падпарадк. марфемнай структуры:ганарар,прэмiя.

3) графiчнае - перадача сродкамi бел.мовы:камп`ютэр, сервiс.

4)семантычнае (па сэнсу diploma – лiст).

39.Запазыч.Словы са слав. І неслав.Моў. Інтэрнацыяналізмы і калькі.

Запазыч.лексіка бел.мовы:

• з фран.: галіцызмы (запазычаны ў Пятроўскую эпоху і пасля) Ваен.назвы (арсенал, маршал), мастацкія назвы (нацюрморт, канферансье), стравы (пюрэ, катлета), адежа (жакет, карсет).

• З англ.: спартыўныя (футбол, пінг-понг, яхта, фрыстайл), вопраткі (ждынсы, світэр);

• з італ.: мастацтва (арыя, сола, віяланчэль, санета), стравы (вермішэль, піца, салямі);

• з іспан.: стравы (ананас, банан);

• з польскай (у час Люблінскай уніі): маёнтак, падарунак, быдла;

• з укр.: боршч, худаба.

Сярод пазычаных слоў есць шмат інтэрнацыяналізмаў-слоў ці словазлуч.,якія бытуюць у некалькіх мовах(не менш 3),што належ. да розных моўных гуртоў; яны маюць аднолькавае знач.аднольк.або блізкі фан.склад:рэспубліка. Найбольш інтэрнац.слоў паходзіць ад каранеў антычных моваў. Крыніцай інтэрнац.лексікі выступ. таксама нац. мовы:італ.,фр.,англ..

Па ступені, пазычэнні бываюць:

• Натуральнае-слова пазычаецца цалкам(гук.абалонка+знач.)

• Калькаванне-толькі знач. і ўзор структуры:

- частковае-адна частка калькуецца,а цалкам бярэцца яго іншамоўны кампанент,а другая перакладаецца:тэлебачанне; працаголік (англ.: "workaholic") - калькавана толькі першая частка слова.

У лексікалогіі ка́лька (ад фр.: calque - копія) - адмысловы тып запазычання іншамоўных слоў, выразаў, фраз.

Віды калек:

• Фразеалагічныя-пераклад устойлівага словазлучэння

• Словаўтваральныя-памарфемны пераклад. Сярод інш. словаўтвар. калек можна адзначыць словы, як летапісец, жывапіс (з грэцк.); вадарод, паўвостраў, людскасць (з ням.); падраздзяленне, хмарачос (англ.), паўправаднік (ад англ.).

• Семантычныя-калькуецца семантыка слова