44.Агульнаўжыв. Лексіка і абмежав. Ўжытку: дыялектызмы, тэрмін. І прафес. Лексіка, жарганізмы і аргатызмы. Выкарыстанне ў мастац. І публіц. Тэкстах.

Дыялектная лексіка – словы, уласцівыя гаворцы або дыялекты. Выкарыстоўваюцца для стварэння мясцовага каларыту ці індэвіуалізацыі мовы персанажу называюцца дыялектэмамі ў мастацкай мове. Бываюць: 1)Лексічныя- словы,невядом.лiт.мовы: а)Уласналексічныя- мясцов.назвы: драг-венік,змецены; б)Этнаграфічныя- мясцов.назвы, невядом.у iнш.раенах:ёуня-суш.споры сена. 2)Семантычныя- у мясцов.ужыв.з iнш.значэннем ~ кабан-певень(Мозыр). 3)Фанетычныя- фанет.асаблiвасцi. 4)Граматычныя- гр.асаблiвасцi. 5)Словаўтваральныя- словаутвар. асабл.:прыножак-падначка.

Спецыяльная лексіка падзяляецца на: 1)прафесійную- словы характэрныя для людзей пэўнай прафесіі і распаўсюджаныя ў гутар. Мове. 2)тэрміналагічную.

Тэрміны-словы, або словазлуэнні якія дакладна абазначаюць пэўныя паняцці навукі, тэхнікі, мастацтва, вытворчасці,грамадска-палітычнага жыцця.

Сукупнасць тэрмінаў пэўнай галіны навукі называюць тэрміналогіяй. Тэрміналогія гэта і сукупнасць тэрмінаў мовы ў цэлым. Тэрміналогія – гэта раздзел мовазнаўства, які вывучае тэрміна сістэмы-сукупнасць тэрмінаў звязаных пэўнымі сувязямі і адносінамі. Агульная тэрмінасістэма-гэта сукупнасць тэрмінаў якой небудзь. галіновая тэрмінасістэма-тэрміны якой небудзь галіны.У тэрміналогіі няма мнагазначнасці, сінаніміі і аманіміі.Але тэрміны гэта выключна афіцыйныя ўзаконеныя ў пэўнай навуцы назвай, пашыраныя ў навук.стылі літ.мовы. Прафесіяналізмы-гэта паўафіцыйныя назвы, якія бытуюць у гутар.стылі.

Жаргон-умоўная гаворка , якой-небудзь сац. ці праф. групы людзей, што створана штучна з мэтай адасобіцца схаваць свае намеры дзеянні учынкі. Разнавіднасцю жарганізмаў з’яўляецца аргатызм-словы якімі карыстаюцца дэкласаваныя элементы.

45-46.Прадмет фразеалогii. Фраз.як моўная адз-ка.

Фразеалогiя – раздзел мовазнауства(вылуч.з лексiкалог.у сяр.ХХст.),якi вывуч.устойлiв спалучэнне слоу разнаст.тыпу, вывуч.знач.фр-мау,iх структуру I адносiны да слоу.

Фраз-мы, або фр.адз-кi – спалучэн. Слоу у непадзельным цэласным значэннем,якiя у мове выкар.як моун.адз-кi.

Разуменне: вузкае(устойлiв.выразы-iдыемы); шырокае(крылат.выразы,прыказкi,устойл.параунаннi).

Прыкметы фр.адз-нак: * узнауляльнасць(выкар.як гатов.адз-ка); * устойлiвасць(стабiльны склад I значэнне); * адзiн член сказа(у сiнтакс.адносiнах); *шматкампанентнасць(не менш 2х слоу); *сэнс.непадзельнасць.

Адносiны да: слоу(як I слова фр-зм выражае адно паняцце, мае цэласн.значэнне – могуць мець больш чым 1 значэн, могуць быць мнашазначнымi) ; словазлучэнн.(склад. З 2х кампенентау)

Прыфрыземн.слова-абавязк.слова,якое не уваходзiць у склад фр-ма ~ (крычаць) на усе горла.Факультатыунае слова – можа апускацца ~за (бабск.)спаднiцу трымацца.

47.Парадак кампанентаў у фраз.Сістэмат.Фраз.Адзінак.Тыпы фраз. Паводле семант. Злітнасці.

Парадак кампанентау у фр.:1-свабодн.размяшчэн.слоу;2-стандартны(тыповы);3-фiксаваны(кожны кампан.мае свае месца)

Фр-мы не размяркоув. па лекс-грам.разрадах – часцiнах мовы, а толькi суаднос. з iмi паводле значэння I сiнт.ф-цыi: 1)дзеяслоуны – замарыць чарвяка(перакусiць), воду муцiць(заблытваць справу), згубiць галаву(збянтэжыцца); 2)назоунiкавы – альфа I амега(самае галоунае), апошняе слова(найвыш.дасягн),гарачая галава(палкi чалавек); 3)прыметнiкавы – з боку прыпiку(лiшнi), з вузел росту(малы); 4)прыслоуныя – на адной назе(хутка), за светам(далека); 5)займеннiкавы – ваш брат(да вас падобны), як адзiн(без выключэн); 6)выклiчнiкавы – вось табе I на!, што за лiха!

Сiстэтатыз.фр.адз-нак: 1-прадметная класiфiкацыя(па тэматычных групах)2-па ступенi фразеал-цi(выс.,сяр.,нiзк.)3-семантычн.класiфiк.(Вiнаградау)

Тыпы фр.паводле семант.злiтнасцi: *фр.зрашчэннi, або iдыемы – цэласныя,семант.непадзельныя фр.адз-кi,сэнс якiх не выводз.з сумы значэнняу састауных кампанентау. ~~ бiць бiбiлi, вадзiць за нас, не лыкам шыта. *Фр. Адзiнствы - сем.непадзельн.адз-кi,сэнс часткова матываваны. ~~муцiць ваду, апусцiць рукi, гнуць спiну. *Фр.злучэннi – устойлiв.звароты, якiя не 1-ужыв.свабодна, 2-не ~~перабраць меру, мець значэнне, прыняць рашэнне.

* фр.выразы – устойлiв.семант непадзельныя гатовыя моуныя звароты, якiя складв.са слоу са свабодн.значэн. ~~атэстат сталасцi, педагагiчны ун-т, працоуныя поспехi, мiрныя iнiцыятывы, атамная энергiя.