2_klass_Bel_mova_ru_p1

Я люблю гуляць у ... .

ñíå´æê³

хакей

Адказ зап³шыце.

158. Прачытайце. Адгадайце загадку.

Дзве курносыя сястры шпарка нас ³мчаць з гары. Пакатаюць па дарозе — не замерзнем на марозе.

Сп³шыце першы сказ, падзяляючы словы для пераносу.

159. Прачытайце прыказку. Чаму ¢ студзеня такая назва?

Студзень зямлю студз³ць.

Назав³це гук³ ¢ словах. Вусна падзял³це словы на склады. Як можна падзял³ць словы для пераносу?

Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования	81

Спалучэнн³ л³тар дз ³ дж, як³я абазна- чаюць гук³ [дз’] ³ [дж], пры пераносе сло¢ не раздзяляюцца: даж-джы, ра-дз³ма.

160. Прачытайце тэкст. З чым пара¢но¢ваецца снег? Чаму?

На голай зямл³ ¢ маразы вымярзае жыта. Часта г³нуць кусты ³ маладзеньк³я саджанцы. Хто ³х выратуе? Снег! ¨н, як з³мовае адзенне, пакрывае зямлю ³ расл³ны. Праз глыбок³ пласт снегу марозу не дабрацца да каран¸¢ расл³н. Снег ратуе ¢раджай.

Вып³шыце выдзеленыя словы, падзял³це ³х для пераносу.

161. Прачытайце верш. Чым заняты кожны член сям’³? Як вы разумееце выраз не сядз³ць без справы?

Õòî òàê³ àá³áîê?

Àá³áîê

Мама вяжа рукав³чк³, я ваксую чарав³чк³.

82	Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования

А на кухн³ дзед з бабуляй мыюць м³ск³ ³ каструл³.

Не сядз³ць без справы тата — роб³ць санк³-самакаты.

Тольк³ коц³к, аб³бок, каля грубк³ грэе бок.

М. Хамянко¢

ãðó´бка — невял³кая пака¸вая печ

Сп³шыце першы сказ, падзяляючы словы для пераносу.

162. Бацька ³ сын падобныя адз³н да аднаго. Дапо¢н³це прыказк³ патрэбным³ словам³, каб сказаць пра гэта.

1.Якая рука, такая ³ (шапка, рукав³ца).

2.Якая птушка, такое ³ (гняздзечка,

ëåòà).

Зап³шыце першую прыказку.

Падкрэсл³це слова, якое нельга падзял³ць для пераносу.

Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования	83

163. Прачытайце словы. Знайдз³це адпаведныя прадметы на малюнках. Вып³шыце ¢ адз³н слупок назвы з³мовага адзення, а ¢ друг³ — з³мовага абутку. Падзял³це ³х для пераносу.

				ô	ó	ò ð à
	ø						ó
÷	à	ð	à	â	³	÷	ê	³
	ï						à
	ê				â		â		á
	à			ï	à	ë	³	ò	î
			ï	à	ë	ü	÷	à	ò	ê	³
					¸		ê		û	à
					í		³			æ
					ê					ó
		ø à		ë	³	ê				õ

84	Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования

øà´ë³ê — ðóñ. øàðô

¥Ðì Раскажыце, як вы апранаецеся на прагулку з³мой.

164. Прачытайце, адгадайце загадку.

Улетку кропелькай была, вяс¸лаю дажджынкай, а ³ней л¸г, з³ма прыйшла —

зляцела ¢н³з ... .

М. Чарня¢ск³

Вып³шыце выдзеленыя словы. Падзял³це ³х для пераносу. Якое слова нельга падзял³ць для пераносу? Чаму?

	Íàö³ñê
па-руску		па-беларуску
ударение		íàö³ñê

Успомн³це з урока¢ рускай мовы

Як³ склад называецца нац³скным?

Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования	85

165. Прачытайце словы, выдзяляючы голасам нац³скныя склады.

Талерка, лыжка, кубак, каструля, чайн³к, сподак, м³ска.

Назав³це адным словам усе гэтыя рэчы.

Склад, як³ выма¢ляецца мацней за ³ншыя склады, называецца нац³скным: ква- тэ´-ðà, êó´-хня. Усе астатн³я склады ¢ слове — ненац³скныя.

166. Прачытайце. Сп³шыце.

Маленькая (В/в)ерка разб³ла талерку. Ба³цца прызнацца — без цукерак застацца.

Í. Äç³â³íà

Паста¢це нац³ск у словах. Падкрэсл³це нац³скныя склады.

86	Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования

167. Прачытайце прыказку. Чаму так гавораць?

Зямля — талерка: што пакладзеш, тое ³ возьмеш.

Сп³шыце. Абазначце нац³скны склад у выдзеленым

слове.	òàëå´ðêà

168. Прачытайце. Сп³шыце, паста¢це нац³ск у словах.

Не насеяла мук³ нават ³ на п³ражк³.

Гэта ж мука — не мука: (¢/у)ся ¢ дробных камяках.

Н. Сторажава

Чым адрозн³ваюцца выдзеленыя словы?

169. Прачытайце.

—Ó Ë³´ë³ áûë³´?

—Áûë³.

—Малачко п³л³´?

—ϳë³.

—Íå òàê ï³ë³, ÿê ë³ë³´ (Н. Сторажава).

Назав³це пару сло¢, як³я адрозн³ваюцца нац³скам. Растлумачце правап³с вял³кай л³тары ¢ словах.

Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования	87

170. Вызначце ¢ словах нац³скныя склады. З нац³скных складо¢ саста¢це новыя словы.

1.Мал³ны, рамонк³.

2.Ðàêà, øàôà.

3.Ìàøà, ̳ëàíà, Êîëÿ.

Зап³шыце словы, як³я атрымал³ся, абазначце ¢ ³х нац³ск.

Будзьце ¢важл³выя!

Словы беларускай ³ рускай мо¢ адрозн³ваюцца нац³скам:

па-беларуску		па-руску
êðàï³âà´		крапи´âà
дачка´		äî´÷êà
³ìÿ´		è´ìÿ
âà¢ê³´		âî´ëêè

171.Прачытайце тэкст. Прав³льна паста¢це нац³ск

óсловах. Чаму Аленку называюць мам³най дачкой?

Аленка — мам³на дачка. Куды мама, туды ³ яна! ² кватэру разам прыб³раюць,

88	Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования

³ ¢ парк ходзяць, ³ на дачу ездзяць. На дачы Аленка дапамагае матул³ палоць кветк³. Хоць там ³ крап³ва расце, але дзя¢чынка не ба³цца.

Нават ³мя ¢ яе такое, як у мамы. Тольк³ матулю завуць Алена Пятро¢на, а да- чушку — проста Аленка.

Вып³шыце словы, як³я адрозн³ваюцца месцам нац³ску ¢ беларускай ³ рускай мовах. Абазначце ¢ ³х нац³ск.

172. Паслухайце тэкст. Што выкл³кала ¢ вас усмешку? Што раб³ла бабуля з халадцом? Як вы разумееце выраз разл³ваць у талерк³? Ц³ веда¢ пра гэта Л¸нька?

Як прав³льна гаварыць

На кухн³ бабуля разл³вала ¢ талерк³ халадзец. Да яе падышо¢ маленьк³ Л¸нька ³ спыта¢, што яна роб³ць.

— Халадзец разл³ваю, — адказала бабуля.

Хлопчык паглядзе¢ на бабулю, потым на талерк³, падума¢ ³ кажа:

Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования	89

—Бабуля, ты няправ³льна гаворыш.

—Чаму няправ³льна? А як трэба гаварыць?

—Трэба гаварыць нал³ваю. Ты ж халадзец нал³ваеш у талерк³, а не разл³ваеш. Разл³ваюць тольк³ малыя (П. Рунец).

Вып³шыце выдзеленыя словы, паста¢це ¢ ³х нац³ск. Па сло¢н³ку праверце прав³льнасць пастано¢к³ нац³ску ¢ слове маленьк³.

173. Адгадайце загадку. З «рассыпаных» складо¢ саста¢це слова-адгадку.

Дапаможа есц³ ¢с³м, ну а сам — не есць зус³м.

Зап³шыце адгадку, вызначце ¢ слове нац³скны

	склад.
		â³äý´ëåö
	Вусна адкажыце на пытанне.

Як³я прыборы ляжаць каля талерк³?

90	Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования