7. Базистық салыстыру осы жылғы қшқ нәтижесін интегральды бағалау
Өнімнің еңбек өнімділігі есебінен өсімін келесі формуламен есептейді:
;
;
Тізбектеп орнына қою әдісі бойынша бұл индексті 2-факторлы үлгі негізінде қарастыруға болады Q= Птр ·Т, яғни, өнімнің жұмысшылар саны есебінен артуы:
Есептелуі:
Ал еңбек өнімділігінің артуы есебінен өзгеруін келесі үлгіде қарастыруға болады:
.
Есептелуі:
Сонымен, ағымдағы жылдағы өнім көлемінің базалықпен салыстырғандағы жалпы өсімі:
ΔQ
= ΔQT
+ ΔQ
.
Есептелуі:
Еңбек өнімділігі артуы есебінен өнімнің өсу үлесі
.
Есептелуі:
Пайдалану шығындарының үнемін өнімнің өзіндік құнын төмендету есебінен абсолютті шамасын Э = С · Q үлгісінен шығатын, тізбектеп орнына қою әдісімен анықтайды.
Пайдалану шығындарының өндіріс көлемін арттыру есебінен өзгеруі
,
Есептелуі:
Өзіндік құнының төмендеуі
ΔЭС - Ст Qт -Сб- Qт = (Ст -Сб) Qт.
Есептелуі:
Екі фактордың біріккен әсері пайдалану шығындарының үнемделуін қамтамасыз етеді:
ΔЭ = ΔЭQ + ΔЭс.
Есептелуі:
Қор
қайтымы өсуі есебінен өнімнің артуын
ΔQ
=
,
үлгісі бойынша анықтауға болады, яғни,
өнімнің негізгі қор көлемі есебінен
артуы
,
Есептелуі:
Ал қор қайтымы есебінен
.
Есептелуі:
Өнім көлемінің жалпы артуы осы шамалардың жиынтығы ретінде есептеледі:
.
Есептелуі:
Қор қайтымы өсуі есебінен өнімнің арту үлес
Есептелуі:
Еңбек өнімділігі артуы есебінен жұмыс күшінің үнемі.
Еңбек өнімділігін арттыру жұмыс күшінің нақты және шартты үнемін береді. Нақты үнем деп жұмысшылар санын еңбек сыйымдылығын төмендету және еңбек өнімділігінің артуы есебінен қысқартуды айтады, яғни, қызмет көлемін ағымдағы кезеңде жүзеге асыру үшін жұмысшылардың аздаған саны қажет. Шартты үнемде штатта жұмысшылардың абсолютті саны қысқармайды ( артуы да мүмкін), бірақ, өнім көлемінің өсуі Q еңбек өнімділігінің өсу қарқынын асып кетеді. Шартты үнем:
,
Есептелуі
:
мұнда
,
- базалық және ағымдағы жылдардағы
жұмысшылар санының орташа тізімдегі
саны;
Iq
- қызмет көлемі индексі.
Еңбек өнімділігі артуы есебінен жұмыс күшін үнемдеу
,
мұнда - базалық кезеңдегі еңбек өнімділігіндегі ағымдағы кезеңдегі байланыс қызметін көрсету үшін БМ қажет болатындай, жұмысшылардың шартты саны.
Есептеулер үшін жоғарыда келтірілген, тізбектеп орнына қою әдісін қолдану және рентабелділіктің түрленген формуласын пайдалану керек:
РК
=
.
Есептелуі:
;
Ұзарту тәслдерін, формалды жіктеуді және қысқарту тәсілдерін қолдана отырып (көрсеткіш шамасының өнімнің бірлігіне шаққандағы анықтамасы), аламыз:
Есептелуі:
мұнда
- жүзеге асудан түскен пайда, С- қызмет
берлігінің өзіндік құны, тг; Кот,
Коб
- қор қайтымы коэффициеньі, тг, және
айналым құралдарының айныламдылығы,
бір жылдағы айналым саны,
Есептеу үшін базалық кзеңдегі қосымша жұмыс түрлерінің түскен пайданы минус 8,5 мың тг. қабылдайды (яғни, шығындар негізгі әрекеттен түскен кіріс есебінен жабылады), ал ағымдағы кезеңде плюс 9,1 мың тг, тапсырманың барлық нұсқалары үшін.
Факторлық талдау келесі реттілікте жүзеге асырылады.
Базалық жылдағы рентабелділік деңгейі (%)
|
Параметр |
Рентабелділік деңгейін динамикаға қарай түзету, % |
Түзетілген шамалардың айырмасы, пункт |
|
Үлесті кірістер |
|
|
|
Өзіндік құн
|
|
|
|
Қосымша табыс
|
|
|
|
Қор қайтымы
|
|
|
|
Айналым құралдарының айналымдылығы
|
|
|
Сонымен, ағымдағы кезеңдегі рентабелділік деңгейінің базалықпен салыстырғандағы өзгерісін факторлар бойынша жіктейміз:
.
.
Қорытынды
Қорытындылай келе, мекеменің өндірістік-шаруашылық әрекетінің нәтижелерін интегралды (жалпыланған) бағалауды тұжырымдап, сапалы және сандық көрсеткіштерін жинақты кестеде көрсетеді. Интегралды бағалау негізінде БМ жұмысы туралы қорытынды жасап, өндірістік-шаруашылық әрекетінің тиімділігін арттыруға бағытталған іс-шараларды қарастырдық.
Нарықтық экономика жағдайында сараптау өндіріс ішілік резервтерді анықтап, жұмылдырудың, өндірістік қатынастарды жетілдірудің, БМ ҚШӘ басқару мен жобалаудың маңызды алғышарты болып табылады.
Сараптау мен диагностика БМ жұмыс нәтижесін қабылданған басқарушылық шешімдердің негізділігін мекеменің (фирманың) стратегиялық та, тактикалық та бизнес –жоспарын құрастыру кезіндегі өндірістің тиімділігі мен сапасы тұрғысынан бағалауға арналған.
Студент өз жұмысында сараптаудың көрсеткіштерін және есептеудің әдістерін жетік меңгергенін көрсетіп қана қоймай, үдерістің мәнін де түсіндіре білуі, сондай-ақ сараптау нәтижелерін экономикалық сауатты рәсімдей білуі қажет. Соңғысы, сараптау көрсеткіштері кесте түрінде және түсіндірмелермен және қорытындымен беріледі. Көрнекілік үшін сараптау нәтижелерін графиктермен безендіру қажет.
Әдебиеттер тізімі
1. Анализ и диагностика финансово-хозяйственной деятельности предприятий связи: методические указания к курсовой работе / М.М. Мазурова, В.В. Макаров, Р.Г. Цатурова; СПбГУТ. - СПб., 2007.
2. Анализ и диагностика финансово-хозяйственной деятельности предприятия связи : учебник для вузов / В.В. Макаров, Р.Г. Цатурова, М.М. Мазурова, В.А. Горбачев. ~ СПб.: Судостроение, 2003.
3. Маркарян, Э.А. Экономический анализ хозяйственной деятельности : учебник для вузов / Э.А. Маркарян, Г.П. Герасименко, С.Э. Маркарян. - Ростов-на-Дону : Феникс, 2005.
4. Ковалев, В.В, Анализ хозяйственной деятельности предприятия : учебник / В.В. Ковалев, OJHL Волкова. - М.: Проспект, 2000,
5. Бередникова, Т.Е. Анализ и диагностика финансово-хозяйственной деятельности предприятия : учебное пособие. - М.: ИНФРА-М,2001.
6. Савицкая, Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия : учебник. - М. : ИНФРА, 2001.
7. Методические рекомендации по проведению комплексного анализа развития и эффективности работы предприятия электрической связи, радиовещания и телевидения всех форм собственности / МТУ СИ. - М., 1995.
8. Голубецкая, КА. Экономика связи: учебник.- М.: ИРИАС, 2006.
Мазмұны……………………………………………………………………………...3
|
|
Кіріспе……………………………………………………………………………... |
3 |