математика Раздел1 практика
.pdfY
a |
Z |
|
r
b
0
X
Здесь из геометрических соображений очевидно
|
|
|
|
a 2 b2 |
|||
a |
r cos |
r |
z |
|
|||
|
|
|
|
b . |
|||
b |
r sin |
|
arg z |
arctg |
|||
|
|
|
a |
|
Над комплексными числами производятся операции сложения, вычитания, умножения и деления. Для чисел, заданных в алгебраической форме, эти операции определяются соответственно:
z z1 z2 |
(a1 |
ib1 ) (a2 ib2 ) (a1 a2 ) i(b1 b2 ) |
z z1 z2 |
(a1a2 |
b1b2 ) i(a1b2 b1a2 ) |
z |
z1 |
|
a1 |
ib1 |
|
(a1 |
ib1 )(a2 |
|
ib2 ) |
|
(a1a2 |
b1b2 ) i(a2b1 |
a1b2 ) |
. |
||||||
z |
2 |
|
a |
2 |
ib |
|
(a |
2 |
ib )(a |
2 |
|
ib ) |
|
|
a2 |
b2 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
2 |
|
|
2 |
2 |
|
|
||||
|
|
Тригонометрическая форма удобна для умножения и деления |
||||||||||||||||||
комплексных чисел: если z1 |
|
r1 (cos |
1 i sin |
1 ) , z2 |
r2 (cos 2 |
isin 2 ) , то |
||||||||||||||
z |
z1 z2 |
|
|
r1r2 (cos( |
1 |
|
2 ) i sin( |
1 |
2 )) , |
|
|
|
|
|||||||
z |
z1 |
|
|
r1 |
(cos( |
|
|
|
) i sin( |
|
|
)) . |
|
|
|
|
||||
z2 |
|
r2 |
1 |
|
2 |
1 |
2 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Из операции умножения комплексных чисел следуют формулы Муавра, позволяющие легко возвести данное число в натуральную степень
z n r n (cosn |
i sin n |
) и извлечь корень натуральной степени из |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 k |
|
2 k |
|
||
комплексного числа n |
z |
n r(cos |
i sin ) |
n r |
cos |
|
i sin |
, |
||||||||
|
n |
n |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
k 0,1,..., n 1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Равенство w e x |
iy |
ex (cos y |
i sin y) называется уравнением Эйлера. |
|||||||||||||
Уравнение Эйлера позволяет комплексные числа представлять в |
|
|
||||||||||||||
показательной форме: |
z |
r(cos |
i sin |
) |
rei . |
|
|
|
|
|
|
|||||
Пример. Выполнить арифметические действия над комплексными |
|
|||||||||||||||
числами в алгебраической форме: |
z1 |
7 |
2i , z2 |
2 |
7i . |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
81 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. z1 |
z2 |
|
7 |
2i |
2 |
|
7i |
5 9i , |
|
|
||||||||||
|
z1 |
z2 |
7 |
2i |
2 |
7i |
9 |
|
5i . (Для вычисления применяем все |
|||||||||||
известные правила приведения подобных). |
|
|
||||||||||||||||||
|
z1 |
z2 |
7 |
|
2i |
|
2 |
7i |
|
28 |
45i (Дополнительно используем факт |
|||||||||
i2 |
1). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
z1 |
|
7 |
2i |
|
|
( |
7 |
2i)(2 |
|
7i) |
|
|
14 |
49i |
4i 14 |
53i |
i. (Применяется |
||
|
z2 |
|
2 |
7i |
|
|
(2 |
7i)(2 |
7i) |
|
|
|
4 |
49 |
|
53 |
||||
|
|
|
|
|
основное свойство дроби).
Задания для самостоятельного решения.
Выполнить арифметические действия над комплексными числами в алгебраической форме:
1. |
z1 |
3 2i , z2 |
5 7i |
|
2. |
z1 |
1 2i , z2 |
2 3i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. |
z1 |
2 4i , z2 |
3 5i |
|
4. |
z1 |
2 3i , z2 |
5 1i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример. |
Представить заданные комплексные числа z в |
|
|
||||||
тригонометрической и показательной форме, z |
2 2i . Найти z3 , выписать |
||||||||
все корни 3-ей степени из z . |
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. |
Изобразим z 2 |
2i на комплексной плоскости. |
Y
0
X
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
|
2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Модуль числа z |
|
z |
|
|
|
|
2 |
|
2i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 , его аргумент |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
arg z |
2 |
аrctg |
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
. Значит, тригонометрическая форма числа |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
z будет z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
. Показательная форма этого числа будет |
||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2i |
8 |
|
cos |
|
|
|
i sin |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z3 |
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
21 |
|
21 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
e 4 |
|
|
. Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i sin |
|
|
|
i sin |
|
||||||||||||||||||||||||||||
z 2 2i |
8 |
|
|
|
8 |
|
cos |
|
|
|
|
|
8 8 cos |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
4 |
4 |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
5 |
|
|
i sin |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
8 |
8 cos |
|
|
8 |
8 |
|
|
|
|
i |
|
|
4 |
16 |
|
i 16 |
|
16 i |
16 . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Найдѐм все корни 3-ей степени из числа z |
2 |
|
2i : |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
82 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
2 k |
7 |
2 k |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
i sin |
4 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
k |
3 2 2i |
3 8 cos |
|
|
|
. При k 0 |
|||||||||
|
|
3 |
|
3 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
7 |
|
|
|
|
cos |
4 |
|
i sin |
4 |
|
|
|
cos |
i sin |
0,37 0,37i , |
|||||
0 |
2 |
2 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
3 |
3 |
12 |
12 |
|
|||||||||||||
|
|
1
2
|
|
|
|
|
7 |
2 |
|
|
|
7 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
5 |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
4 |
|
i sin |
|
4 |
|
|
|
|
i sin |
|
|
1 i , |
|||||||||||||
2 |
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
cos |
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
4 |
|
4 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
7 |
|
4 |
|
|
|
7 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
23 |
|
|
|
23 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
i sin |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i sin |
1,37 0,37i . |
||||||||
2 |
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
cos |
|
||||||||||||||||||
|
3 |
|
3 |
|
12 |
12 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Замечание. |
Если аргумент комплексного числа z 0 0i не |
||||||
|
|
arctg |
b |
; a |
0, b |
0; |
|
|
|
a |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
―табличный‖, то arg z |
arctg |
b |
|
; |
a |
0; |
|
a |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
b |
|
2 |
; a |
0, b 0. |
|
|
a |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
Задания для самостоятельного решения.
Представить заданные комплексные числа z в тригонометрической и
показательной форме, z |
2 2i . Найти z3 , выписать все корни 3-ей степени |
|||||||||||||||||
из z : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. |
z |
|
1 |
|
3 |
|
i |
|
2. |
z |
3 |
|
|
1 |
i |
|
||
|
2 |
2 |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
||||||||
3. |
z |
1 |
1i |
|
|
|
4. |
z |
i |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
33 Интегрирование с помощью таблицы основных неопределенных интегралов.
Умение увидеть в интеграле ―табличный‖ интеграл называется ―непосредственным ‖ интегрированием.
Пример. Вычислить неопределѐнный интеграл |
2 |
3 |
dx путѐм |
|
|
|
|
||
x |
|
x2 4 |
непосредственного интегрирования.
Решение. Используя свойства интегралов и таблицу основных интегралов, находим:
83
|
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
dx |
|
|
2 |
dx |
3 |
dx 2 |
1 |
dx 3 |
1 |
dx 2 ln |
|
x |
|
3 |
1 |
ln |
|
x 2 |
C |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
x x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
x 2 4 |
|
x 2 22 |
|
|
|||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
|
x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
2 2 |
x 2 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
x |
2 |
|
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
2 ln |
|
x |
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
4 |
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
6 |
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Пример. Вычислить неопределѐнный интеграл |
dx путѐм |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
3x2 |
|
|
|
|
|
непосредственного интегрирования.
Решение. Используя свойства интегралов и таблицу основных интегралов,
находим:
6 |
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
d 1 |
3x 2 |
6xdx |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
1 |
d 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
1 |
|
3x 2 |
1 |
3x 2 |
1 |
3x 2 |
|
3x 2 |
2xdx |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
d 1 3x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d 1 3x 2 |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
||||||||
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d |
|
3x |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3x 2 |
1 |
3x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x 2 |
|
3 |
1 3x 2 |
||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
3 1 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
ln 1 |
3x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
arctg |
|
3x |
|
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задания для самостоятельного решения.
Вычислить неопределѐнный интеграл путѐм непосредственного интегрирования:
1. |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
2. |
|
|
|
3 |
|
||
|
|
|
x |
|
|
dx |
1 |
2x |
dx |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. |
|
|
cos x |
|
|
3 2x |
4 2 dx |
|
|
dx |
|||||||||||||
|
|
|
4 |
sin x |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
5. |
|
|
|
2 |
|
|
|
sin 7 8x dx |
6. |
|
2 3x |
4 |
dx |
||||
|
3 |
|
4x |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34 Интегрирование с помощью замены переменной и по частям.
В основе метода замены переменной (метода подстановки) лежит
Теорема: |
f (x)dx |
x |
t |
f ( (t)) (t)dt . Интеграл в правой части |
|
dx |
' t dt |
||||
|
|
|
формулы предполагается проще интеграла в левой части формулы, все участвующие в формуле элементы существуют.
Пример. Найти неопределенный интеграл sin x cos xdx .
Решение. |
|
|
|
|
|
sin x |
|
t |
. Тогда |
|
|
||||||
sin x cos xdx |
|
|
|
||||||||||||||
|
cos xdx |
dt |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1/ 2 |
|
2 |
|
3 / 2 |
|
|
2 |
|
3 / 2 |
|
|
sin x cos xdx |
|
|
tdt t |
dt |
t |
C |
sin |
x C. |
||||||||
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
84 |
|
|
|
Пример. Вычислить неопределѐнный интеграл
переменной. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Сделаем замену переменной: |
|
|
|
|
|
|
||
|
sin x |
4 |
|
|||||
Приравнивая дифференциалы, получим: d sin x |
4 |
|
||||||
Подставляя в интеграл, получим: |
cos xdx |
2tdt |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
||
|
sin x |
4 |
|
|
||||
|
|
|
|
cos xdx |
|
методом замены |
|||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
sin x |
4 |
|||
|
|
|
|
||
t , тогда sin x 4 |
t 2 . |
||||
d t 2 |
или cos xdx |
2tdt . |
|||
2 dt |
2t C . Вернѐмся к |
старой переменной: 2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C . Значит, |
|
|
cos xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
C |
|
2 |
|
|
sin x |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 sin x 4 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
4 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Пример. Найти неопределенный интеграл |
x(x2 |
1)3 / 2 dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
x(x |
2 |
|
|
|
|
1) |
3 / 2 |
dx. |
|
|
t |
|
|
|
x 2 |
1 |
|
|
|
t |
3 / 2 dt |
1 |
|
t |
3 / 2 |
dt |
|
|
|
1 2 |
t |
5 / 2 |
|
C |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
2xdx |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 5 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
t 5 / 2 |
|
|
|
|
(x2 |
|
1)5 / 2 |
|
|
|
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
5 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Формула |
|
|
udv |
|
|
|
uv |
|
|
|
vdu называется формулой интегрирования по частям. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
При правильном выборе функций u |
|
u x и v |
v x Она позволяет свести |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
данный интеграл к более простому. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример. Методом интегрирования по частям вычислить интеграл |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
arctg x |
|
|
2 dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Решение. Применим формулу интегрирования по частям: |
|
udv uv |
vdu . В |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
нашем случае |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u |
|
arctg x |
2 |
|
|
|
dv |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
arctg x |
|
|
2 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
arctg x |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
du |
|
|
|
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
x |
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
x |
|
arctg x |
2 |
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
2 |
|
d x |
|
2 |
|
|
|
|
x |
arctg x |
2 |
|
|
|
|
x |
2 |
|
d x 2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
|
2 2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
|
|
|
2 2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
d x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
arctg x |
|
2 |
|
|
1 d x 2 2 |
2 |
|
|
d x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 1 x 2 2 |
1 x 2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 x 2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x |
|
arctg x |
2 |
|
|
1 |
|
|
|
d 1 |
x |
2 2 |
|
|
2 |
|
|
d x |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
1 |
x |
2 2 |
|
|
|
1 |
|
x |
|
2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
x arctg x |
2 |
|
|
1 |
ln 1 |
x |
2 2 |
|
|
|
2arctg x |
|
2 |
|
|
C . При решении использовали |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
таблицу основных интегралов: |
|
d 1 |
|
x |
2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 2 |
|
|
|
|
так как |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
ln |
1 |
|
x |
|
|
|
|
|
C |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
x |
2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
ln |
|
t |
|
|
|
C и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg x |
2 |
|
C так как |
|
|
|
|
|
|
|
|
arctgt |
|
|
C . |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
2 2 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
t 2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задания для самостоятельного решения.
85
Вычислить неопределѐнный интеграл методом замены переменной.
1. |
|
arcsin x |
|
dx |
2. |
|
|
arctgx |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
1 x2 |
|
1 |
|
x 2 dx |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
3. |
|
|
cos x |
|
|
dx |
4. |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
sin 3 x |
|
|
|
x (x |
3) |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
5. |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
6. |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
x |
3 |
|
Задания для самостоятельного решения.
Методом интегрирования по частям вычислить интеграл
1. |
x |
3 |
x |
dx |
2. |
|
x |
2 |
2x |
|
ln xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. |
e |
2 x |
cos xdx |
4. |
|
ln x |
dx |
|
|
|||
|
|
|
|
x3 |
|
|
||||||
5. |
ln( x 5)dx |
6. |
(2 |
|
x)5 |
x |
dx |
|||||
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
36 Вычисление определенных интегралов. Основные методы определенного интегрирования. Несобственные интегралы.
Вычисление определѐнных интегралов основывается на следующей теореме:
Теорема: Если функция F(x) – какаято первообразная от
b
непрерывной функции f(x), то f (x)dx F (b) F (a) .
a
Последнее выражение известно под названием формулы Ньютона – Лейбница.
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Пример. |
Вычислить |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 |
4 |
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
2 |
|
dx |
2 |
|
|
dx |
|
|
|
x |
|
2 |
|
2 |
|
0 |
|
|
. |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Решение |
|
|
|
|
|
|
arcsin |
|
|
arcsin |
arcsin |
arcsin 1 arcsin 0 |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
0 4 x2 0 22 x2 |
|
|
|
2 |
|
0 |
|
2 |
|
2 |
2 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример. |
Вычислить |
|
|
|
cos3 2xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
86
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Решение |
|
|
|
|
|
cos3 2xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 |
2x cos 2xdx |
|
|
|
|
|
|
|
cos |
2 2x cos 2xd 2x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
1 |
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
2 2xd sin 2x |
1 12 |
|
|
|
|
|
|
sin 2 2x d sin 2x |
|
|
|
1 12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
12 |
|
|
|
|
2 2xd sin 2x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d sin 2x |
|
|
|
|
|
sin |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
sin 3 2x |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
sin 3 2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
sin 3 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
sin 2x |
12 |
|
|
|
12 |
|
|
|
|
sin 2 |
|
|
|
|
|
|
sin 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
12 |
6 |
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
1 |
|
|
sin |
|
|
|
|
|
sin |
|
|
|
1 |
sin |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
sin 3 |
1 |
|
1 |
|
0 |
|
|
12 |
|
1 |
|
11 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
6 |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
4 |
|
48 |
|
|
|
|
|
|
|
48 |
|
|
|
48 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Задания для самостоятельного решения. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Вычислить |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
1. |
|
|
|
|
|
|
27 3 |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. |
|
|
|
3 |
x |
|
|
|
1 2dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
3. |
|
|
|
3 |
|
|
|
1 |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 6 4x 2x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Различают несобственные интегралы по бесконечному промежутку и от разрывных функций (несобственные интегралы 1 и 2-го рода).
|
|
|
|
|
b |
Определение: Если существует конечный предел |
|
lim f (x)dx , то этот |
|||
|
|
|
|
b |
a |
|
|
|
|
|
|
предел называется несобственным интегралом от функции f(x) на |
|||||
интервале [a, |
). |
|
|
|
|
Обозначение: |
|
|
b |
|
|
f (x)dx |
|
lim f (x)dx |
|
|
|
|
a |
b |
a |
|
|
|
|
|
|
Если этот предел существует и конечен, то говорят, что несобственный интеграл сходится, в противном случае несобственный
интеграл f (x)dx расходится.
a |
|
|
|
|
b |
|
|
b |
c |
Аналогично, |
f (x)dx |
lim |
f (x)dx и f (x)dx |
f (x)dx f (x)dx . |
|
|
a |
a |
c |
|
|
|
||
Если в точке x |
b функция либо неопределена, либо имеет разрыв 2 рода, то |
|||
|
|
|
87 |
|
b |
|
b |
f (x)dx . |
|
|
f (x)dx |
lim |
||
a |
|
0 a |
|
|
|
Если в точке x |
a функция либо неопределена, либо имеет разрыв 2 |
||
рода, то b f (x)dx |
lim |
b f (x)dx . |
||
|
a |
|
|
0 a |
|
Если функция f(x) имеет разрыв в точке c на промежутке a;b , то |
|||
b |
c |
|
b |
|
|
f (x)dx |
f (x)dx |
f (x)dx |
|
a |
a |
|
c |
|
Если все предел существуют и конечны, то говорят, что несобственные интегралы сходятся, если хотя один из них не существует, то интегралы расходятся.
Пример. Выяснить сходимость интеграла |
|
|
|
arctg3x |
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 1 |
9x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. |
|
arctg3x |
|
|
|
b arctg3x |
|
|
1 |
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
lim |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
lim |
|
arctg3xdarctg3x |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
3 b |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 1 9x |
|
|
b |
1 1 9x |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
1 |
|
lim |
arctg 2 3x |
|
b |
|
1 |
|
lim |
arctg 2 3b |
|
1 |
|
lim |
arctg |
2 3 |
1 |
|
|
2 |
1 |
arctg 2 |
3. |
|||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
3 b |
2 |
|
|
1 |
|
6 b |
|
6 b |
6 |
2 |
|
6 |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Так как полученный предел существует и конечен, то исходный интеграл сходится.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
dx |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример. Выяснить сходимость интеграла |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|||||||||||||||||||
0 x |
2 2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Решение. |
Подынтегральная функция в точке x 2 не определена и имеет |
||||||||||||||||||||||||||
разрыв второго рода. Значит, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
2 |
dx |
|
|
|
|
2 |
|
|
dx |
|
2 |
|
|
d x |
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
lim |
|
|
|
lim |
|
|
|
|
lim |
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
0 x 2 2 |
|
|
x 2 2 |
|
|
x 2 2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
0 |
0 |
|
|
0 0 |
|
|
0 x 2 |
|
0 |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
lim |
|
|
1 |
|
lim |
|
|
1 |
|
lim |
|
1 |
|
1 |
|
. Конечного предела не существует, |
||||||||||
|
2 |
2 |
|
0 0 |
2 |
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
исходный интеграл расходится.
Задания для самостоятельного решения.
Исследовать на сходимость несобственные интегралы
88
1. |
|
|
1 |
|
|
2. |
|
|
x |
||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
dx |
||
|
1 |
x2 |
|
0 |
x2 9 |
||||||
3. |
4 |
|
dx |
|
4. |
e |
dx |
|
|||
|
|
|
|
||||||||
|
0 |
x |
1 2 |
|
|
2 x |
ln 2 x |
37 Решение задач прикладного характера с помощью определенных и несобственных интегралов.
Если непрерывная кривая задана в прямоугольных координатах уравнением
y f x , |
f x |
0 x a,b , то |
площадь |
криволинейной |
трапеции, |
ограниченной |
графиком функции |
y f x , |
прямыми x a , x |
b и осью |
b
абсцисс, вычисляется по формуле: S f x dx .
a
ПРИМЕР. Вычислить площадь фигуры, ограниченной указанными линиями: у = х2, x + y = 6, х ≥ 0. Сделать чертѐж.
Решение. Выполним чертеж.
Рисунок
Найдем точки пересечения кривых. Решим систему
y |
x2 , |
x |
y 6, |
x |
0. |
Получим точку А(2; 4) (рисунок).
b
Воспользуемся формулой S ( f2 (x) f1(x))dx .
a
Следовательно, площадь фигуры равна:
89
2 |
|
x2 |
|
x3 |
2 |
|
S = (6 x х2 )dx = |
6x |
|
|
|
|
|
2 |
3 |
|
|
|||
0 |
|
|
0 |
|||
|
|
|
|
|
= 12 – 2 – 83 = 223 (кв. ед.).
Задания для самостоятельного решения.
Вычислить площадь фигуры, ограниченной указанными линиями. Сделать чертѐж.
1. |
y |
x 2 |
2, |
2. |
yx |
6, |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
y |
x |
0 |
|
y |
7 |
x |
|
|
|
|
|
|
||
3. |
y 2 |
9x, |
4. |
y x3 |
3, y x 1, |
||
|
|
|
|
|
|
||
|
y |
3x |
|
|
x |
0, x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
90