Математический анализ_ЗФО_1 курс
.pdfy¢ = ((x + 8)ctg x)¢ |
æ |
|
1 |
ö |
||
= (x +8)¢ ctg x + (x +8)(ctg x)¢ = ctg x + (x +8)ç |
- |
|
|
|
÷ . |
|
sin |
2 |
|
||||
|
è |
|
|
x ø |
Производная функции в точке x0 = π/4:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
æ p ö |
|
p |
æ p |
|
|
öç |
|
1 ÷ |
|
p + |
32 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
p + |
32 |
|
4 |
|
|||||||||||||||
y¢ç |
|
÷ |
= ctg |
|
+ ç |
|
+ |
8 |
֍ |
- |
|
|
|
÷ |
=1- |
|
|
|
|
|
|
× |
|
|
|
|
|
|
|
=1- |
|
|
|
× |
|
= |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
è |
4 ø |
|
4 è 4 |
|
|
øç |
|
sin2 |
p |
÷ |
|
4 |
|
|
æ |
2 ö |
|
|
4 |
|
|
2 |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
4 ø |
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
2 ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
=1- |
p + 32 |
= |
2 -p - 32 |
= |
-p -30 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Пример 6. Найти производную функции |
f (x )= |
1- 4x |
|
в точке x0 = 1. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
2x +1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Воспользуемся правилом нахождения производной частного:
æ |
f (x) |
ö¢ |
= |
f |
¢ |
(x)g(x) - f |
¢ |
|
||
ç |
÷ |
|
(x)g (x) . |
|||||||
ç |
|
÷ |
|
|
|
g |
2 |
(x) |
|
|
è g(x) |
ø |
|
|
|
|
|
|
Тогда
æ1- 4x |
¢ |
1 |
- 4x ¢ |
|
2x +1 |
|
- 1- |
4x |
)( |
2x + |
1 ¢ |
|
|
|
|
-4 |
( |
2x +1 |
- 2 1 |
- 4x |
) |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
ö |
( |
|
) ( |
|
|
|
|
) |
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
( |
|
|
|||||||||||||||||
y¢ = ç |
|
|
|
÷ = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
(2x + |
1) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2x +1) |
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||
è 2x |
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
-8x - 4 - 2 +8x |
= - |
|
|
6 |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2x +1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2x +1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Производная функции в точке x0 = 1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y¢(1 ) |
= - |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
= - |
|
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2 +1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Пример 7. Найти производную функции |
|
|
f (x )= |
cos x |
|
в точке x0 = 0. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ex |
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Решение. Воспользуемся правилом нахождения производной частного: |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
(x) |
ö |
¢ |
= |
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ç f |
÷ |
|
|
f |
(x)g(x) - f (x)g |
(x) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
(x) |
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
g |
2 |
|
(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
è g |
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
æ cos x ö¢ |
|
(cos x)¢ (ex |
+1)- cos x (ex |
+1)¢ |
|
|
|
|
-sin x |
(ex +1)- cos x ×ex |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
y¢ = ç |
|
|
÷ = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
) |
2 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
è e |
+1 ø |
|
|
|
|
|
|
|
e |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Производная функции в точке x0 = 0: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-sin 0 |
( |
e0 +1 |
- cos 0 ×e0 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
y¢(0 )= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= - |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Производная сложной функции
Сложная функция – это функция, аргументом которой является функция. Обозначают это так: g( f (x)) .
К примеру, пусть g – функция арктангенса, а f – натурального логарифма, тогда сложная функция g( f (x)) = arctg(ln x) .
Утверждение:
Пусть функция f : X ® Y Ì R дифференцируема в точке x Î X , а функция
g : Y ® R дифференцируема в точке y = f (x) ÎY , тогда композиция этих функций
g o f : X ® R дифференцируема в точке x Î X , причем |
|
|
|
|||||||||
|
|
¢ |
¢ |
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
(g o f ) (x) = g ( f (x))× f (x) |
|
|
|
||||||||
|
|
¢ |
|
или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
||
|
[g(f (x))] |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
= g (f (x))× f (x) . |
|
|
|
||||||||
Пример 1. Вычислить производную сложной функции y = ln tg5x |
|
|
|
|||||||||
y¢ = (ln tg5x)¢ = |
1 |
(tg5x)¢ = |
1 |
× |
1 |
×(5x ¢) = |
1 |
× |
1 |
|
×5. |
|
tg5x |
|
cos2 5x |
|
cos2 |
|
|||||||
|
|
|
tg5x |
|
tg5x |
5x |
Пример 2. Вычислить производную сложной функции y = cos6 x
Решение. Основная функция является степенной y = u 6 , а промежуточная u = cos x
– тригонометрической, поэтому сначала находим производную по формуле производной степенной (сложной) функции и умножаем на производную косинуса(элементарной функции).
(cos6 x)¢ = 6 cos5 x × (cos x)¢ = 6 cos5 x ×(- sin x) = -6 cos5 x ×sin x .
Пример 3. Вычислить производную сложной функции y = log |
3 |
|
|
2x - 3 |
. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 4 |
|
||||||||
|
|
Основная |
|
|
|
функция |
логарифмическая, |
промежуточная |
дробно- |
||||||||||||||||||||||||||||
рациональная. |
|
|
|
Сначала |
|
|
|
|
|
|
используется |
|
формула |
дифференцирования |
сложно |
||||||||||||||||||||||
логарифмической функции, а затем правила дифференцирования частного |
2x - 3 |
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 ö¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ö¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 4 |
|
|||||
æ |
|
|
2x - |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
æ 2x - 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
çlog |
|
|
|
|
÷ |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
×ç |
|
÷ |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3 2x + |
|
|
|
2x |
- |
3 |
ö |
|
2x + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
è |
|
4 ø |
æ |
|
è |
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
|
|
|
|
|
×ln 3÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
+ 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
(2x - 3)¢ |
× (2x + 4)- (2x - 3)× (2x |
+ 4)¢ |
æ |
2x - 3 |
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
|
(2x + 4)2 |
|
|
|
|
: ç |
|
|
|
×ln 3 |
÷ |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
2(2x + 4)- (2x - 3)2 |
|
æ |
2x - 3 |
|
ö |
4x + 8 - 4x + |
6 |
|
(2x |
- 3)ln 3 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
: ç |
|
|
|
× ln 3÷ = |
|
|
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|||
|
|
(2x + 4)2 |
|
|
|
2x + 4 |
|
(2x + 4)2 |
|
(2x + 4) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
= |
|
14 |
|
× |
|
(2x + 4) |
|
|
= |
|
|
|
14 |
|
|
= |
|
|
|
14 |
|
|
. |
|
|||||||||||||
(2x + 4)2 |
|
(2x - 3)ln 3 |
(2x + 4)(2x - 3)ln 3 |
(4x 2 |
+ 2x -12) ln 3 |
|
Пример 4. Вычислить производную сложной функции y = 3 |
ln(1 + 32 x-1 )+ |
3 |
. |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos(2 - x) |
|
Решение. Первое слагаемое представим в виде степенной функции и применим |
|
|||||||||||||||||||
формулу дифференцирования степенной функции (для сложной функции), со вторым |
|
|||||||||||||||||||
слагаемым поступим также, ведь |
|
3 |
|
= 3(cos(2 - x))-1 , тогда: |
|
|
|
|||||||||||||
cos(2 - x) |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
æ |
|
|
|
1 |
ö |
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
y¢ = ç(ln(1 + 32 x-1 ))3 ÷ |
+ 3((cos(2 - x))-1 ) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
ç |
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
è |
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
1 |
|
2x-1 |
- |
2 |
|
2 x-1 |
¢ |
æ |
|
|
|
1 |
ö |
¢ |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
= |
|
(ln(1 + 3 |
|
)) 3 |
× (ln(1 + 3 |
|
)) |
+ 3ç |
- |
|
|
|
|
÷(cos(2 - x)) = |
|
|
||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
cos |
(2 |
÷ |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
- x)ø |
|
|
|
далее в первом слагаемом преобразуем степенную функцию и находим производную сложной логарифмической функции, во втором слагаемом используем формулу дифференцирования сложной функции косинуса, получим:
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2 x-1 |
¢ |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
= |
|
ln 2 (1 + 32 x-1 )× |
1 + 32 x-1 |
× (1 + 3 |
|
) |
|
- |
|
|
× |
(- sin (2 |
- x))× (2 - x) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
33 |
|
|
cos2 (2 - x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
¢ |
|
|
|
2 x-1 |
ln 3 × (2x - |
|
¢ |
|
|
|
|
3sin (2 - x)(2 |
¢ |
|
|
¢ |
) |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
×32 x × |
1 |
×ln 3 |
|
|
|
|
|
|
3sin (2 - x) |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
1 + 3 |
|
|
|
1) |
|
|
|
+ |
|
- x |
== |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||
3(1 + |
|
2 x |
-1 |
) |
3 |
|
|
2 |
(1 |
|
|
2 x |
-1 |
) |
|
|
cos2 (2 - x) |
|
|
|
|
æ |
|
|
2 x |
|
|
1 |
|
ö |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 x-1 |
cos2 (2 - x) |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
ln |
|
+ 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3ç1 + 3 |
|
|
|
× |
|
|
÷ |
|
3 ln |
|
|
(1 + 3 |
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3sin (2 - x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 ×32 x ln 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
= |
3(3 + 32 x )3 |
ln 2 (1 + 32 x-1 ) - |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
cos2 (2 - x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Производная высших порядков |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Если функция |
|
f : X ® R дифференцируема в любой точке x Î X , |
то на |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
множестве Х возникает новая функция |
|
f ¢ : X ® R , значение которой в точке x Î X |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
равно f (x) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Эта функция f ¢ : X ® R сама может оказаться дифференцируемой, т.е. может |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
иметь производную (f ¢ ¢): X ® R , которая по отношению к исходной функции |
f |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
называется второй производной от f |
|
и обозначается |
|
¢¢ |
|
|
|
|
или |
|
|
d 2 f |
|
. И так далее, |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx 2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
f (x) |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
если мы найдем f (n-1) ) (x) |
|
– n-1-ю производную определенную на Х, то по индукции, |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
производная n-го порядка определяется формулой f |
(n) |
(x) или |
|
d n f |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
dx n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Пример 1. Вычислить вторую производную функции y = x2 ln(x2 +1) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. Найдем первую производную, используя формулу нахождения производной |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
произведения, а также правило дифференцирования сложной функции. |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
¢ |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
¢ |
|
|
|
2 ¢ |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
¢ |
|
|
|
|
|
||||||
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
( |
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
y = |
|
x |
|
ln(x |
|
+1) |
|
|
= |
x |
|
|
|
ln(x |
|
+1) + x (ln(x |
|
+1)) = 2x ln(x |
|
|
+1) + x |
|
|
|
|
|
|
(x |
|
+1) |
|
= |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
2x ln(x |
2 |
+ |
1) + x |
2 |
|
|
2x |
|
|
|
= |
2x ln( x |
2 |
+1) + |
|
2x3 |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
x2 +1 . |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Найдем вторую производную, используя формулы нахождения производной частного, производной произведения, а также правило дифференцирования сложной функции.
æ |
|
2 |
|
|
|
|
2x |
3 |
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
¢ |
|
( |
|
|
3 ¢ |
|
|
2 |
|
) |
|
( |
|
3 |
|
2 |
|
¢ |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
) ( |
|
- |
|
|
x |
)( ) |
|
|||||||||||||||||||
y¢¢ = ç 2x ln(x +1) + |
|
|
|
|
|
|
÷ = (2x ¢)ln(x |
|
+1) + 2x (ln(x |
|
+1)) |
+ |
|
|
|
|
|
|
x |
|
+1 |
2x |
|
|
+1 |
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
) |
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
è |
|
|
|
|
|
|
x |
+1 ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
6x2 |
( |
x2 |
+1 - |
( |
2x3 |
) |
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
= 2ln(x2 +1) + 2x |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
x |
2 +1 |
|
|
|
|
|
( |
x |
2 |
|
|
) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
= 2ln(x |
2 |
+1) + |
4x2 |
|
|
+ |
6x4 + 6x2 - 4x4 |
= |
2 ln(x |
2 |
+1) + |
4x2 |
|
+ |
2x4 + |
6x2 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
x2 + |
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
) |
2 |
|
|
|
|
x2 |
+ |
|
( |
|
|
|
|
|
) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
x |
2 |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 2. Вычислить вторую производную функции y = x2 + e2x . Решение
Найдем первую производную, используя правило дифференцирования сложной функции.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + e2 x (2x)¢ |
|
2x + 2e2 x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
y¢ = ( x |
|
+ e |
|
) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
+ e |
|
|
)¢ = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
2 x |
2 |
+ e |
2 x |
|
|
|
|
|
2 x |
2 |
+ e |
2 x |
|
|
|
2 x |
2 |
+ e |
2 x |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
= |
|
x + e2x |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
x2 + e2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
Найдем вторую производную, используя формулу нахождения производной |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
частного, а также правило дифференцирования сложной функции. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ö¢ (x + e2 x )¢ ( |
|
|
|
|
)-(x + e2 x )( |
|
|
)¢ |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y¢¢ = |
æ x + e2 x |
|
|
|
x2 + e2 x |
|
x2 + e2 x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
÷ = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è x2 + e2x |
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
x |
2 |
+ e |
2 x |
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + e2x )¢ |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1+ |
|
2e2 x )( |
|
x2 + e2 x )-(x + e2x ) |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
x2 + e2 x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + e2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2x + 2e2 x ) |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1+ |
2e2x )( |
|
|
x2 + e2 x )-(x + e2 x ) |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
x2 + e2 x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + e2 x ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
= |
( |
|
|
2x |
)( |
|
|
|
2 |
|
|
|
2 x |
) ( |
|
|
|
|
2 x |
) |
2 |
= x + e + 2x e + 2e - x - 2xe - e = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ 2e |
|
|
x |
+ e |
|
|
- |
|
x + e |
|
|
2 |
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
2 2x |
|
|
|
|
4 x |
|
|
2 |
2 x 4 x |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + e2 x ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + e2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + e2 x )3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
e2x + 2x2e2 x + e4 x - 2xe2 x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + e2 x )3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 3. Найти производную n-ого порядка функции y = e1-3x . Решение. Преобразуем функцию
1-3 x
y = e1-3x = e 2 .
Найдем первую производную:
æ |
1-3x |
ö¢ |
1-3 x |
|
|
|
|
||
y¢ = çe |
2 ÷ |
= e 2 |
||
è |
ø |
|
|
Тогда вторая производная равна
æ |
|
3 |
|
1-3 x |
ö¢ |
3 |
|
||
|
|
|
|||||||
y¢¢ = ç |
- |
|
e 2 ÷ |
= - |
|
e |
|||
2 |
2 |
||||||||
è |
|
ø |
|
|
|
æ1-3x ö¢ |
= e |
1-3x |
æ |
|
3 |
ö |
|
|
|||||||
|
|
|
||||||||||||||
ç |
|
|
|
|
÷ |
2 |
ç - |
|
÷. |
|
||||||
|
2 |
|
2 |
|
||||||||||||
è |
|
ø |
|
|
|
è |
|
ø |
|
|
||||||
|
1-3 x |
æ1-3x ö¢ |
= e |
1-3 x |
æ |
|
3 |
ö2 |
||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||
2 |
ç |
|
|
|
|
÷ |
2 |
|
ç |
- |
|
÷ . |
||||
|
2 |
|
2 |
|||||||||||||
|
|
|
è |
|
ø |
|
|
|
|
è |
|
ø |
Легко увидеть, что каждая последующая производная будет получаться
æ |
- |
3 |
ö |
. Следовательно, |
|
умножением предыдущей функции на коэффициент ç |
|
÷ |
|||
2 |
|||||
è |
|
ø |
|
|
(n) |
|
1-3 x |
æ |
|
3 ön |
|
|
|
|
|||||
y |
|
= e 2 ç |
- |
|
÷ . |
||
|
2 |
||||||
|
|
è |
|
ø |
Исследование функций методами дифференциального исчисления
|
1. |
Условия монотонности функции |
|||||||||
Утверждение: между характером монотонности дифференцируемой на интервале |
|||||||||||
а;b функции |
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
на этом интервале имеется |
f : a;b ® R и знаком ее производной f (x) |
|||||||||||
следующая взаимосвязь: |
f |
¢ |
> 0 Þ |
|
f |
возрастает Þ f |
¢ |
||||
|
|
|
|||||||||
|
|
(x) |
|
(x) > 0 |
|||||||
|
|
f |
¢ |
³ 0 Þ |
|
f |
не убывает Þ f |
¢ |
|||
|
|
(x) |
|
(x) ³ 0 |
|||||||
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
f (x) º 0 Þ |
f – const Þ f |
(x) º 0 |
||||||
|
|
|
¢ |
|
|
f |
убывает Þ f |
¢ |
|
||
|
|
|
f (x) < 0 Þ |
(x) < 0 |
|||||||
|
f |
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
(x) £ 0 Þ f |
не возрастает Þ f (x) £ 0 . |
|||||||||
Пример. Найти промежутки возрастания и убывания функции f (x) = x3 -12x +11 . |
|||||||||||
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
2 |
-12 и приравняем её к нулю. Итак, |
||
Для этого найдем производную f (x) = 3x |
|
||||||||||
3x 2 -12 = 3(x 2 |
- 4) = 0 , отсюда x |
= -2, x |
2 |
= 2 . |
|
|
|
|
|||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
Отметим найденные точки на числовой прямой и расставим знаки:
Таким образом, функция возрастает ( f ) на промежутке (- ¥; - 2)È (2; + ¥) и
убывает ( f ¯ ) на промежутке (- 2; 2).
Ответ: f : (- ¥; - 2)È (2; + ¥) f ¯ : (- 2; 2).
2. Экстремумы функции
Точками экстремума называют точки, в которых функция принимает максимальное или минимальное значения.
Определение:
Точка х0 называется точкой строгого локального максимума (минимума)
функции f (x) , если для всех x из некоторой окрестности точки х0 (U (x0 )) выполняется неравенство f (x) < f (x0 ) ( f (x) > f (x0 ) ).
Теорема Ферма:
(необходимое условие локального экстремума)
Пусть f (x) непрерывна на замкнутом отрезке [a; b] и дифференцируема на (a; b). Если х0 – внутренняя тока экстремума, то f ¢(x0 ) = 0 .
Теорема:
(достаточное условие локального экстремума)
Пусть f (x) непрерывна на замкнутом отрезке [a; b], дифференцируема на (a; b) и
х0 Î (a; b).
Если f ¢(x) при переходе через точку х0 меняет знак с «+» на «-», то х0 – точка локального максимума.
Если f ¢(x) при переходе через точку х0 меняет знак с «-» на «+», то х0 – точка локального минимума.
Если знак f ¢(x) при переходе через точку х0 не меняется, то экстремума в точке
х0 не существует.
Пример. Найти экстремумы функции f (x) = 3x 4 - 4x3 -12x 2 + 2 .
Для начала найдем точки возможного экстремума (критические точки), найдя производную и приравняв ее к нулю:
f¢(x) = 12x3 -12x 2 - 24x = 0
x3 - x 2 - 2x = 0 , далее х(x 2 - x - 2)= 0 .
Отсюда х = 0, х = -1, х = 2 . Отметим найденные точки на числовой прямой и
расставим знаки.
f ¢(x) = 12х(x - 2)(x +1)
Таким образом, по теореме о достаточном условии локального экстремума, точки x = -1 и x = 2 являются точками локального минимума, так как производная f ¢(x) , проходя через эти точки, меняет знак с «-» на «+». Точка x = 0 – точка локального максимума, так как производная f ¢(x) , проходя через эту точку, меняет знак с «+» на «-».
Ответ: xmin = -1, xmin = 2 и xmax = 0 .
3. Выпуклость и точки перегиба графика функции
Определение:
Пусть f задана на отрезке а;b .
Функция f называется выпуклой вниз на этом отрезке, если ее график обладает следующим свойством: хорда, соединяющая две любые точки графика, лежит выше графика.
Функция f называется
выпуклой вверх на этом отрезке,
если хорда, соединяющая любые две точки графика, лежит ниже графика.
Определение:
Точка M (x0 ; f (x0 )) называется точкой перегиба графика функции f (x) , если существует такая окрестность точки х0 (U (x0 )), в пределах которой график функции слева и справа от точки х0 имеет разные направления выпуклости.
Теорема:
Для того, чтобы функция f : a; b ® R , дважды дифференцируемая на интервале
а;b , была выпуклой вниз (вверх) на этом интервале необходимо и достаточно, чтобы
f |
¢¢ |
¢¢ |
(x) ³ 0 ( f |
(x) £ 0 ) на интервале а;b . |
Пример. Найдем промежутки выпуклости и точки перегиба функции y = x3 . Для этого вторую производную функции и
приравняем ее к нулю:
y¢ = 3x 2 y¢¢ = 6x
6x = 0
x = 0
Отметим найденную точку на числовой прямой и расставим знаки:
Таким образом, на промежутке (- ¥; 0) функция выпукла вверх, а на промежутке (0; + ¥) – выпукла вниз.
Т.к. в точке х = 0 меняется направление выпуклости функции, то х = 0 – точка перегиба функции y = x3 .
)
Ответ: (- ¥; 0) – f (x)
(
(0; + ¥) – f (x)
х = 0 – точка перегиба.
4. Асимптоты графика функции
Определение:
Прямая y = kx + b называется асимптотой графика функции y = f (x) при x ® ¥ , если расстояние между этим графиком и прямой стремится к нулю при x ® ¥ , т.е.
f (x) - (kx + b) ® 0, x ® ¥
Существует три вида асимптот: вертикальные, горизонтальные и наклонные.
Вертикальная асимптота: прямая вида x = A
lim f (x) = ¥ ,
x®A
(т.е. вертикальные асимптоты – это ограничения на х, например точки, в которых функция не определена).
Горизонтальная асимптота: прямая вида y = A
lim f (x) = A
x®¥
(т.е. горизонтальные асимптоты – это ограничения на у)
Наклонная асимптота: прямая вида y = kx + b, k ¹ 0, k ¹ ¥ .
Коэффициент k вычисляется по формуле:
f (x)
k = lim
x®+¥ |
x |
( x®-¥) |
|
Коэффициент b вычисляется по формуле:
b = lim [f (x) - kx]
x®+¥ x®-¥
Теорема:
Для того, чтобы график функции y = f (x) имел наклонную асимптоту при х ® +¥ ( х ® -¥ ) необходимо и достаточно, чтобы существовали пределы:
lim |
f (x) |
= k |
и lim [f (x) - kx]= b . |
|
|||
x®+¥ |
x |
x®+¥ |
|
( x®-¥) |
|
|
x®-¥ |
Пример 1. Найти асимптоты графика функции f (x) = x + 5 . x - 3
Точка x = 3 – вертикальная асимптота, т.к. функция в этой точке неопределенна и
lim x + 5 = ¥ .
x®3 x - 3
Найдем горизонтальную асимптоту:
lim x + 5 = 1, следовательно y = 1 – горизонтальная асимптота.
x®¥ x - 3
Далее, ищем наклонную асимптоту. Для этого сначала найдем коэффициент k.
k = lim |
|
f (x) |
= lim |
|
х + 5 |
|
= 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
x®+¥ |
|
x |
|
|
|
x®+¥ |
х(х - 3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
( x®-¥) |
|
|
|
|
|
( x®-¥) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Следовательно, наклонных асимптот нет и коэффициент b искать не нужно. |
||||||||||||||||||||||||||||
Ответ: x = 3 , y = 1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 2. Найти наклонные асимптоты графика функции |
|
f (x) = |
|
x 2 |
-1 |
. |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
||||||||||||||||||||||||
Наклонная асимптота – это прямая вида y = kx + b, k ¹ 0, |
k ¹ ¥ . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Найдем коэффициент k: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
х2 -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
f |
(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
х 2 |
-1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||
k = lim |
|
= |
|
lim |
|
|
|
х |
|
= |
lim |
|
= 1 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
х |
|
|
|
х |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
x®+¥ |
|
|
|
x®+¥ |
|
|
|
|
|
x®+¥ |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
( x®-¥) |
|
|
|
|
|
( x®-¥) |
|
|
|
( x®-¥) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Далее, коэффициент b: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b = lim [f (x) - kx]= lim |
é |
х |
2 |
-1 |
|
ù |
|
|
|
é |
х |
2 |
-1 - х |
2 ù |
|
|
||||||||||||
ê |
|
-1× хú |
= lim |
ê |
|
|
ú |
= 0 |
|
|||||||||||||||||||
|
х |
|
|
|
|
х |
|
|
||||||||||||||||||||
x®-¥ |
|
x®-¥ë |
|
|
|
û x®-¥ë |
|
|
|
û |
|
|
||||||||||||||||
x®+¥ |
|
x®+¥ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x®+¥ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т.к. k = 1 , а b = 0 , то наклонная асимптота – это прямая у = kх + b = 1× x + 0 = x . Ответ: у = х .
Алгоритм исследования графика функции
Построим график функции f (x) = x 2 +1 . x -1
1. ОБЛАСТЬ ОПРЕДЕЛЕНИЯ ФУНКЦИИ:
x Î (- ¥; 1)È (1; + ¥)
2. ТОЧКИ ПЕРЕСЕЧЕНИЯ ГРАФИКА С ОСЯМИ КООРДИНАТ:
С осью ОУ: x = 0 f (x) = -1, значит (0; -1) – точка пересечения.
С осью ОХ: y = 0 |
x 2 |
+1 |
= 0 |
x ÎÆ |
|
x |
-1 |
||||
|
|
|
3. АСИМПТОТЫ:
Вертикальная асимптота x = 1;
Горизонтальная асимптота: lim x 2 +1 = ¥ . Следовательно, горизонтальных
x®¥ x -1
асимптот нет.
Наклонные асимптоты:
|
f (x) |
|
|
х 2 +1 |
|
х 2 -1 |
|
|
k = lim |
= lim |
|
х -1 |
= |
lim |
= 1, |
||
x |
|
|
|
|||||
x®+¥ |
x®+¥ |
х |
x®+¥ |
х(x -1) |
||||
( x®-¥) |
|
( x®-¥) |
|
|
( x®-¥) |
|
|
b = lim [f (x) - kx]= lim |
é х 2 |
+1 |
-1× хù = lim |
é х 2 |
+1 - х 2 |
+ x |
ù = lim |
é |
x +1 |
ù = 1 , |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
ë х |
-1 |
ë |
|
х -1 |
|
|
|||||||||
x®-¥ |
x®-¥ |
û |
x®-¥ |
|
û |
x®-¥ |
ë |
х -1û |
|||||||
x®+¥ |
x®+¥ |
ê |
|
|
ú |
x®+¥ |
ê |
|
|
ú |
x®+¥ |
ê |
ú |
Т.к. k = 1 и b = 1, то наклонная асимптота – это прямая у = x +1 .
4.ПРОМЕЖУТКИ ВОЗРАСТАНИЯ И УБЫВАНИЯ ФУНКЦИИ, ТОЧКИ ЭКСТРЕМУМА:
Производная функции |
|
¢ |
2x(x -1) - (x 2 +1) ×1 |
|
x 2 |
- 2x |
-1 |
|
|
||||||
f |
(x) = |
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|||||
(x -1)2 |
(x -1) |
2 |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
x 2 - 2x -1 |
= 0 |
, тогда x |
2 |
- 2x -1 = 0, x ¹ 1 , отсюда x |
= 1 - |
2 , x |
2 |
= 1 + 2 . |
||||||
|
|
|
|
||||||||||||
|
(x -1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Отметим найденные точки на числовой прямой и расставим знаки:
Таким образом, xmax = 1 - 2 , xmin = 1 + 2 . Вычислим значение функции в этих точках:
( ) (1 - 2 )2 +1 1 - 2 2 + 2 +1 4 - 2 2 2(2 - 2 ) ( )
f 1 - 2 = = = = = - 2 2 - 2 = 2 - 2 2 1 - 2 -1 - 2 - 2 - 2
( ) (1 + 2 )2 +1 1 + 2 2 + 2 +1 4 + 2 2 2(2 - 2 ) ( )
f 1 + 2 = = = = = 2 2 + 2 = 2 + 2 2
|
|
|
|
1 + 2 -1 |
|
2 |
|
|
|
2 |
2 |
|
|
5. |
ТОЧКИ ПЕРЕГИБА: |
|
|
|
|
|
|
||||||
Найдем вторую производную: |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
æ |
x |
2 |
- 2x -1 |
ö¢ |
|
(2x - 2)(x -1) |
2 |
- (x |
2 |
- 2x -1)× 2(x -1) |
|
|
¢¢ |
ç |
|
÷ |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
(x -1)4 |
|
|
|||||
f (x) = èç (x -1)2 |
ø÷ |
= |
|
|
|
= |