МАХАБХАРАТА

27.ñvañurôn suhêdañ caiva senayor ubhayor api |

tôn samøkûya sa Kaunteyað sarvôn bandhãn avasthitôn ||

28.kêpayô parayôviûåo viûødann idam abravøt |

dêûåvevamôü* svajanôü* Kêûòa yuyutsãü* samupasthitôm* ||

29.sødanti mama gôtrôòi mukhaü ca pariñuûyati | vepathuñ ca ñarøre me romaharûañ ca jôyate ||

30.Gôòâøvaü sraüsate hastôt tvakcaiva paridahyate |

na ca ñaknomy avasthôtuü bhramatøva ca me manað ||

31.nimittôni ca pañyômi viparøtôni Keñava |

na ca ñreyo ’nupañyômi hatvô svajanam ôhave ||

32.na kôþkûe vijayaü Kêûòa na ca rôjyaü sukhôni ca | kiü no rôjyona Govinda kiü bhogair jøvitena vô ||

33.yeûôm arthe kôþkûitaü no rôjyaü bhogôð sukhôni ca | ta ime ’vasthitô yuddhe prôòôüs tyaktvô dhanôni ca ||

34.ôcôryôð pitarað putrôs tathaiva ca pitômahôð | môtulôð ñvañurôð pautrôð syôlôð saübandhinas tathô ||

35.etôn na hantum icchômi ghnato ’pi Madhusãdana | api trailokyarôjyasya hetoð kiü nu mahøkête ||

* Звёздочкой в транскрипционном тексте помечены слова отличающиеся от санскритского их написания на деванагари. Связано это, по-видимому, с тем, что санскритский текст издания Тукорами Джаваджи (Бомбей, 1914 г.), которым пользовался при переводе Б. Л. Смирнов, и издания Института Бхандаркара, который прилагается к симфоническому словарю ашхабадского издания, — содержат незначительные разночтения. О некоторых из них писал в примечаниях сам Борис Леонидович (см. примечания 329, 445, 489, 498).

181

36.nihatya Dhôrtarôûårôn nað kô prøtið syôj Janôrdana | pôpam evôñrayed asmôn hatvaitôn ôtatôyinað ||

37.tasmôn nôrhô vayaü hantuü Dhôrtarôûårôn svabôndhavôn* | svajanaü hi kathaü hatvô sukhinað syôma Môdhava ||

38.yady apy ete na pañyanti lobhopahatacetasað | kulakûayakêtaü doûaü mitradrohe ca pôtakam ||

39.kathaü na jèeyam asmôbhið pôpôd asmôn nivartitum | kulakûayakêtaü doûaü prapañyadbhir Janôrdana ||

40.kulakûaye praòañyanti kuladharmôð sanôtanôð | dharme naûåe kulaü kêtsnaü adharmo ’bhibhavaty uta ||

41.adharmôbhibhavôt Kêûòa praduûyanti kulastriyað | strøûu duûåôsu Vôrûòeya jôyate varòasaükarað ||

42.saükaro narakôyaiva kulaghnônôü kulasya ca | patanti pitaro hy eûôü luptapiòâodakakriyôð ||

43.doûair etaið kulaghnônôü varòasaükarakôrakaið | utsôdyante jôtidharmôð kuladharmôñ ca ñôñvatôð ||

44.utsannakuladharmôòôü manuûyôòôü Janôrdana | narake niyataü vôso bhavatøty anuñuñruma ||

45.aho bata mahatpôpaü kartuü vyavasitô vayam | yad rôjyasukhalobhena hantuü svajanaü udyatôð ||

182

46.yadi môm apratøkôram añastraü ñastrapôòayað | Dhôrtarôûårô raòe hanyus tan me kûemataraü bhavet ||

SAЬJAYA UVФCA

47.evam uktvôrjunað saükhye rathopastha upôviñat | visêjya sañaraü côpaü ñokasaüvignamônasað ||

iti Ñrømad Bhagavadgøtôs Ãpaniûatsu Brahmavidyôyôü yogañôstre

ñrø Kêûòôrjuna-saüvôde Arjunaviûôdayogo nôma prathamo ’dhyôyað

183

II

SAЬJAYA UVФCA

1.taü tathô kêpayôviûåam añrupãròôkulekûaòam | viûødantam idaü vôkyam uvôca Madhusãdanað ||

СRШBHAGAVФN UVФCA

2.kutas tvô kañmalam idaü viûame samupasthitam | anôryajuûåam asvargyam akørtikaram Arjuna ||

3.klaibyaü mô sma gamað Pôrtha naitat tvayy upapadyate | kûudraü hêdayadaurbalyaü tyaktvottiûåha paraütapa ||

ARJUNA UVФCA

4.kathaü Bhøûmam ahaü saükhye Droòaü ca Madhusãdana | iûubhið pratiyotsyômi pãjôrhôv arisãdana ||

5.gurãn ahatvô hi mahônubhôvôn

ñreyo bhoktuü bhaikûam apøha loke |

hatvôrthakômôüs tu gurãn ihaiva

bhuèjøya bhogôn rudhirapradigdhôn ||

184

6. na caitad vidmað kataran no garøyo yad vô jayema yadi vô no jayeyuð |

yôn eva hatvô na jijøviûômas

te ’vasthitôð pramukhe Dhôrtarôûårôð ||

7. kôrpaòyadoûopahatasvabhôvað pêcchômi tvôü dharmasaümãâhacetôð |

yac chreyað syôn niñcitaü brãhi tan me ñiûyas te ’haü ñôdhi môü tvôü prapannam ||

8.na hi prapañyômi mamôpanudyôd

yac chokam ucchoûaòam indriyôòôm | avôpya bhãmôv asapatnam êddhaü

rôjyaü surôòôm api côdhipatyam ||

SAЬJAYA UVФCA

9.evam uktvф Hкышkeсaь Guвфkeсaр paraьtapa | na yotsya iti Govindam uktvф tгытшь babhгva ha ||

10.tam uvôca Hêûøkeñað prahasann iva Bhôrata | senayor ubhayor madhye viûødantam idaü vacað ||

СRШBHAGAVФN UVФCA

11.añocyôn anvañocas tvaü prajèôvôdôüñ ca bhôûase | gatôsãn agatôsãüñ ca nônuñocanti paòâitôð ||

185

12.na tv evôhaü jôtu nôsaü na tvaü neme janôdhipôð | na caiva na bhaviûyômað sarve vayam atað param ||

13.dehino ’smin yathô dehe kaumôraü yauvanaü jarô | tathô dehôntaraprôptir dhøras tatra na muhyati ||

14.môtrôsparñôs tu Kaunteya ñøtoûòasukhaduðkhadôð | ôgamôpôyino ’nityôs tôüs titikûasva Bhôrata ||

15.yaü hi na vyathayanty ete puruûaü puruûarûabha | samaduðkhasukhaü dhøraü so ’mêtatvôya kalpate ||

16.nôsato vidyate bhôvo nôbhôvo vidyate satað | ubhayor api dêûåo ’ntas tv anayos tattvadarñibhið ||

17.avinôñi tu tad viddhi yena sarvam idaü tatam | vinôñam avyayasyôsya na kañcit kartum arhati ||

18.antavanta ime dehô nityasyoktôð ñarøriòað | anôñino ’prameyasya tasmôd yudhyasva Bhôrata ||

19.ye enaü vetti hantôraü yañ cainaü manyate hatam | ubhau tau na vijônøto nôyaü hanti na hanyate ||

20.na jôyate mriyate vô kadôcin nôyaü bhãtvô bhavitô vô na bhãyað |

ajo nityað ñôñvato ’yaü purôòo na hanyate hanyamône ñarøre ||

186

21.vedôvinôñinaü nityaü ya enam ajam avyayam | kathaü sa puruûað Pôrtha kaü ghôtayati hanti kam ||

22.vôsôüsi jøròôni yathô vihôya navôni gêhòôti naro ’parôòi | tathô ñarørôòi vihôya jøròany anyôni saüyôti navôni dehø ||

23.nainaü chindanti ñastrôòi nainaü dahati pôvakað | na cainaü kledayanty ôpo na ñoûayati môrutað ||

24.acchedyo ’yam adôhyo ’yam akledyo ’ñoûya eva ca | nityað sarvagatað sthôòur acalo ’yaü sanôtanað ||

25.avyakto ’yam acintyo ’yam avikôryo ’yam ucyate | tasmôd evaü viditvainaü nônuñocitum arhasi ||

26.atha cainaü nityajôtaü nityaü vô manyase mêtam | tathôpi tvaü mahôbôho nainaü ñocitum arhasi ||

27.jôtasya hi dhruvo mêtyur dhruvaü janma mêtasya ca | tasmôd aparihôrye ’rthe na tvaü ñocitum arhasi ||

28.avyaktôdøni bhãtôni vyaktamadhyôni Bhôrata | avyaktanidhanôny eva tatra kô paridevanô ||

29.ôñcaryavad pañyati kañcid enam ôñcaryavad vadati tathaiva cônyað |

ôñcaryavac cainam anyað ñêòoti ñrutvôpy enaü veda na caiva kañcit ||

187

30.dehø nityam avadhyo ’yaü dehe sarvasya Bhôrata | tasmôt sarvôòi bhãtôni na tvaü ñocitum arhasi ||

31.svadharmam api côvekûya na vikampitum arhasi | dharmyôd dhi yuddhôc chreyo ’nyat kûatriyasya na vidyate ||

32.yadêcchayô copapannaü svargadvôram apôvêtam | sukhinað kûatriyað Pôrtha labhante yuddham ødêñam ||

33.atha cet tvam imaü dharmyaü saügrômaü na kariûyasi | tatað svadharmaü kørtiü ca hitvô pôpam avôpsyasi ||

34.akørtiü côpi bhãtôni kathayiûyanti te ’vyayôm | saübhôvitasya côkørtir maraòôd atiricyate ||

35.bhayôd raòôd uparataü maüsyante tvôü mahôrathôð | yeûôü ca tvaü bahumato bhãtvô yôsyasi lôghavam ||

36.avôcyavôdôüñ ca bahun vadiûyanti tavôhitôð | nindantas tava sômarthyaü tato duðkhataraü nu kim ||

37.hato vô prôpsyasi svargaü jitvô vô bhokûyase mahøm | tasmôd uttiûåha Kaunteya yuddhôya kêtaniñcayað ||

38.sukhaduðkhe same kêtvô lôbhôlôbhau jayôjayau | tato yuddhôya yujyasva naivaü pôpam avôpsyasi ||

39.eûô te ’bhihitô sôükhye buddhir yoge tv imôü ñêòu | buddhyô yukto yayô Pôrtha karmabandhaü prahôsyasi ||

188

40.nehôbhikramanôño ’sti pratyavôyo na vidyate | svalpam apy asya dharmasya trôyate mahato bhayôt ||

41.vyavasôyôtmikô buddhir ekeha Kurunandana | bahuñôkhô hy anantôñ ca buddhayo ’vyavasôyinôm ||

42.yôm imôü puûpitôü vôcaü pravadanty avipañcitað | vedavôdaratôð Pôrtha nônyad astøti vôdinað ||

43.kômôtmônað svargaparô janmakarmaphalapradôm | kriyôviñeûabahulôü bhogaiñvaryagatiü prati ||

44.bhogaiñvaryaprasaktônôü tayôpahêtacetasôm | vyavasôyôtmikô buddhið samôdhau na vidhøyate ||

45.traiguòyaviûayô vedô nistraiguòyo bhavôrjuna | nirdvandvo nityasattvastho niryogakûema ôtmavôn ||

46.yôvôn artha udapône sarvatað saüplutodake | tôvôn sarveûu vedeûu brôhmaòasya vijônatað ||

47.karmaòy evôdhikôras te mô phaleûu kadôcana |

mô karmaphalahetur bhãr mô te saþgo ’stv akarmaòi ||

48.yogasthað kuru karmôòi saþgaü tyaktvô Dhanaüjaya | siddhyasiddhyoð samo bhãtvô samatvaü yoga ucyate ||

49.dãreòa hy avaraü karma buddhiyogôd Dhanaüjaya | buddhau ñaraòam anviccha kêpaòôð phalahetavað ||

189

50.buddhiyukto jahôtøha ubhe sukêtaduûkête |

tasmôd yogôya yujyasva yogað karmasu kauñalam ||

51.karmajaü buddhiyuktô hi phalaü tyaktvô manøûiòað | janmabandhavinirmuktôð padaü gacchanty anômayam ||

52.yadô te mohakalilaü buddhir vyatitariûyati |

tadô gantôsi nirvedaü ñrotavyasya ñrutasya ca ||

53.ñrutivipratipannô te yadô sthôsyati niñcalô | samôdhôv acalô buddhis tadô yogam avôpsyasi ||

ARJUNA UVФCA

54.sthitaprajèasya kô bhôûô samôdhisthasya Keñava | sthitadhøð kiü prabhôûeta kim ôsøta vrajeta kim ||

СRШBHAGAVФN UVФCA

55.prajahôti yadô kômôn sarvôn Pôrtha manogatôn | ôtmany evôtmanô tuûåað sthitaprajèas tadocyate ||

56.duðkheûv anudvignamanôð sukheûu vigataspêhað | vøtarôgabhayakrodhað sthitadhør munir ucyate ||

57.yað sarvatrônabhisnehas tat tat prôpya ñubhôñubham | nôbhinandati na dveûåi tasya prajèô pratiûåhitô ||

58.yadô saüharate côyaü kãrmo ’þgônøva sarvañað | indriyôòøndriyôrthebhyas tasya prajèô pratiûåhitô ||

190