Тромбоцитопениялар - қанның көлемдік бірлігінде тромбоциттердің саны азаюы (180-360х 109/л).

Тромбоцитопении- состояние, при котором снижается количество тормбоцитов в единице объема крови

Тромбоцитопатиялар – тромбоциттердің сапалық өзгерістері (қызметтерінің бүзылыстары)

Тромбоцитопатии- качественная неполноценность тромбоцитов, дисфункция тромбоцитов (наследственного и приобретенного происхождения)

Коагулопатиялар - гемостаздың коагуляциялық тетігінің бұзылуы салдарынан дамитын геморрагиялық синдромдар (плазманың ферменттер жүйесінің: ұйытатын, ұюға қарсы, фибринолиздік).

Коагулопатии- кровоточивость, обусловленная снижением активности системы свертывая и повышением активности системы фибринолиза и противосвертывающей системы

Қан ұю жүйесі жеткіліксіздігінің патогенезі– прокоагулянттардың тұқымқуатын (гемофилия А, В, С ж.б.) және жұре пайда болған (бауыр аурулары, К витамині жеткіліксіздігі, жаңатуылғандарда, қан ұю жүйесіне антидене түзілгенде).

Патогенез недостаточности системы свертывания- наследственный дефицит (гемофилия А, В, С и др) и приобретенный дефицит прокоагулянтов (заболевания печени, дефицит витамина К, состояние новорожденности, образование антител к факторам свертывания крови и др.)

Тромбоздық синдром патогенезі – тамыр эндотелиінің зақымдануы, қанағымының баяулауы, қан тұтқырлығының жоғарылауы

Патогенез тромботического синдрома- повреждение эндотелия сосудов, замедление кровотока, повышение вязкости крови

Артерия тамырларының тромбозы патогенезі –патогенездің негізгі тізбегі болып тамыр қабырғасының жарақаттануы және тромбоциттердің әсерленуі есептеледі.

Патогенез тромбоза артериальных сосудов-ведущим звеном патогенеза является повреждление сосудистой стенки и активация тромбоцитов

Вена тамырларының тромбозы патогенезі –патогенездің негізгі тізбегі болып қанағымы жылдамдығының баяулауы және қан ұю жүйесі факторларының әсерленуі есептеледі

Патогенез тромбоза венозных сосудов- ведущим звеном патогенеза является замедление скорости кровотока и активация факторв свертывания крови

ТШҚҰ-синдромы – тромбоздық және геморрагиялық синдромдардың бірлесуімен сипатталатын бейнақты дерттік үрдіс.

ДВС синдром- неспецифический патологический процесс, характеризующийся сочетанием тромботического и геморрагического синдромов

ТШҚҰ синдромының себептері – сепсис, сілейме, ақтық жағдайлар, гемолиз, миолиз, ұрықтың жатыр ішінде өлуі, ауқымды жарақаттар ж.б.

Причины ДВС синдрома- сепсис, шок, терминальные состояния, гемолиз, миолиз, внутриутробная смерть плода, опухоли, массивная травматическая поверхность и др

ТШҚҰ синдромының сатылары – гиперкоагуляция, өтпелі кезең, гипокоагуляция

Стадии ДВС синдрома- гиперкоагуляция, преходная стадия, гипокоагуляция

Демонстрациялық материал: оқыту бағдарламасы, ситуациялық есептер

ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі

1. Ә.Нұрмұхамбетұлы. Клиникалық патофизиология. – Алматы; РПО «Эверо», 2010. –Б. 377-418

2. Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – Б. 401-419.

3. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2012, с. 63-96

4. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 373-397.

4. Патофизиология: Учебник п/ред А.И. Воложина, Г.В. Порядина.- Т.3. –М.: «Академия», 2006.-С. 110 - 125

5. Есембаева С.С., Касенов Б.Ж. и соавт. Механизмы развития патологии в полости рта. Алматы, 2010., с. 57-65

6. Патофизиология: Учебник п/ред А.И. Воложина, Г.В. Порядина.- Т.3. –М.: «Академия», 2006.-С.126-157

Қосымша

1. Шиффман Ф. Дж. Патофизиология крови. Пер. с англ. – М. – СПб: ЗАО «Издательство Бином», «Невский Диалект», 2007. С. 247 -253.

2. Руководство по гематологии//Под ред. А.И Воробьева.- М.: Ньюдиамед, 2007.-1275 с.

БАҚЫЛАУ

Кейс-стади, оқыту бағдарламасы бойынша жұмыс

«АСҚОРЫТУ жеткіліксіздігі» ТАҚЫРЫБЫ БОЙЫНША МАШЫҚТЫҚ ДАҒДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Сабақтың мақсаты:

• Асқорыту жүйесі аурулары кезіндегі клиникалық -зертханалық сараптауда машықтық дағдыны, коомуникативті дағдыны қалыптастыру

Оқыту міндеттері:

• Асқорыту жүйесі ауруларындағы клиникалық -зертханалық сараптауда тәжірибелік дағдыны жетілдіру

• топта жұмыс жасай білу коммуникативті дағдысын жетілдіру

Жүргізу тәсілдері: тәжірибе жасау, кестелерді толтыру, кейс-стади, сөзжұмбақ толтыру

1 тапсырма. Оқу материалын төмендегі сұрақтар бойынша меңгеру:

1. Ас қорыту бұзылыстарының жалпы этиологиясы мен патогенезі. Асқорыту жеткіліксіздігі туралы түсінік.

2. Тәбеттің бұзылыстары (анорексия, гиперрексия, парорексия) себептері, патогенезі, салдарлары.

3. Сілекей бөліну бұзылыстары. Гипер- және гипосаливация, себептері, патогенезі, салдарлары. Сиалоаденит, сиалолитиаз туралы түсінік. Шайнау құралы мен ауыз қуысы тіндері дерттерінде сілекей бездері қызметі бұзылыстарының маңызы

4. Дисфагия синдромы дамуының себептері мен патогенезі. Шайнау мен жұтудың бұзылыстары, себептері, салдарлары.

5. Асқазанның диспепсиялық синдромы дамуының себептері мен патогенезі. Асқазанның сөл бөлу және қимылдық қызметінің бұзылыстары, даму тетіктері, салдарлары.

6. Асқазан мен ұлтабардың ойық жара ауруы, «озбырлық факторлары» мен «қорғаныстық факторлардың» асқазанның ойық жара ауруы патогенезіндегі маңызы.

7. Қуыстық және қабырғалық ас қорыту, этиологиясы, патогенезі. Біріншілік және екіншілік мәлабсорбция туралы түсінік, патогенезі.

8. Ішектің қимылдық қызметінің бұзылыстары (іш өту, іш қатулар, ішек өтпеуі), этиологиясы, патогенезі.

9. Ауыз қуысының, сілекей бездерінің патологиясының асқазан мен ішектегі ас қорыту үрдістеріне әсері және байланысы

№ 2 тапсырма. Ситуациялық есептер шығару

№ 1- есеп. А. және Б. науқастарының кестеде берілген көрсеткіштеріне сәйкес асқазан сөлін патофизиологиялық сараптау.

	Қалыпты жағдай	Көлемі мл	Жалпы қышқылдық	Бос НСl	Байланысқан НCl	Пепсин мг%
			Титрациялық бірліктер
	Ашқарында (Н)	50- ден көп емес	40-қа дейін	20-ға дейін	-	0 -21
	Негізгі секреция (ТС)	50 -100	40 -60	20 - 40	10 -15	20 -40
	Түрткілік секреция (КС)	50 -100	40 -60	20 - 40	10 -15	21 -45
Науқас А	Н	10	30	-	10	10
	НС	-	-	-	-	-
	ТС	20	35	10	10	5
Науқас Б	Н	100	60	30	20	15
	НС	120	80	60	10	30
	ТС	140	100	50	30	50
	НС	120	60	30	15	-
	ТС	10	10	-	5	-

1.А және Б науқастарында асқазанның сөл бөлу қызметінің бұзылысының қай

түріне жатады?

2.Берілген науқастарда асқазанның эвакуациялық қызметі қалай өзгереді?

3.Берілген науқастарда анықталған асқазанның сөл бөлу қызметінің бұзылыстары ішектегі

асқорытуға қалай әсер етеді?

№ 2 есеп.40 жастағы науқас төс асты аймағында ашқарында пайда болатын қатты ауыру сезіміне (күйдіретін), кейде қыжылға шағымданды. Жүрек айну, құсу, іш қатулар байқалған. Тәбеті өзгермеген. Ауру тарихынан: аталмыш белгілер 2 апта бұрын пайда болған, соңғы 3 айда ревматоидты артритті емдеу үшін қабынуға қарсы стероидты емес дәрілер ішкен. Науқастың әкесі ұлтабардың ойық жарасымен ауырады. Қарап тексергенде: дене бітімі қалыпты, тағамдануы төмен. Іші жұмсақ, эпигастр аймағын сипағанда ауыру сезімі бар. Бауыры ұлғаймаған.

1. Науқасқа аңғарым қою үшін қандай зерттеулер жүргізілді?

1. Науқастағы аурудың себебі не?

2. Осы аурудың патогенезін көрсетіңіз.

3. Патогенездік емдеу үшін дәрі дәрмек ұсыныңыз.

№ 3 есеп. Науқас М., 55 жаста, ішінің кебуіне, арықтағанына, ішінің жиі өтуіне, құсуына шағымданады. Нәжісінен бұлшықет талшықтары және май тамшылары, ал ұлтабар қойыртпағында ферменттер мөлшері азайғаны анықталды.

1. Асқорыту жүйесінің қай ауруында осындай клиникалық-зертханалық мәліметтер болуы мүмкін?

2. Аурудың этиологиясы мен патогенезін түсіндіріңіз

3. Жоғарыда көрсетілген симптомдардың патогенезін түсіндіріңіз

4. Осы ауруды патогенездік емдеу дәрілерін ұсыныңыз.

№ 4 есеп. № 4 – есеп. Науқас М., 20 жаста, клиникаға әлсіздік, физикалық жүктеме кезіндегі ентік, аяқ-қолдағы жалған сезім шағымдармен түсті. Сыртартқыдан, оның, ашішегінің бөлігі, ішек тесілгендіктен, алынып тасталғаны белгілі болды (ішектің бейнақты ойық жара - Крон ауруының асқынуы). Қан талдамасы: гемоглобин мөлшері 100 г/л, қан жағындысында диаметрі 12 мкм эритроциттер, анизоцитоз, пойкилоцитоз, алып көп бөлшектенген нейтрофилдер анықталады. Осы науқаста қандай анемия дамуы мүмкін? Жауабыңызды дәлелдеңіз.

1. Бета-таласемия

2. Фолий тапшылықты анемия

3. В12 тапшылықты анемия

4. Темір тапшылықты анемия

5. Орақ тәрізді жасушалы анемия

№ 5 есеп. Науқас Е., 66 жаста, мезгіл-мезгіл пайда болатын ашық түсті қан аралас, кейде «қою кофетәрізді» құсыққа, жалпы әлсіздікке, тез шаршағыштыққа, терісінің қышуына шағымданады. Қара түсті сұйықтау нәжісті байқаған.

Қарап тексергенде: науқас тамақтануы төмен, терісі сарғыштанған, құрғақ, бос, қасыну іздері бар, геморрагия байқалады. Ішінің көлемі ұлғайған. Ішінің алдыңғы бетінде кеңейген көктамырлар («медузаның басы») көрінеді.

Перкуссияда іш қуысынан бос сұйықтық байқалады. Бауыры ұлғайған, сипағанда қатты. Ұлғайған көкбауыр сипалады.

Ауру тарихынан науқас көптеген жылдар бойы жүрек жеткіліксіздімен ауырған, соның әсерінен бауыр беріштенуі дамыған.

Биохимиялық көрсеткіштер: жалпы нәруыз - 40 г/л; альбумин - 10 г/л; фибриноген - 0,5 г/л; жалпы билирубин - 100 мкмоль/л; тура емес билирубин - 50 мкмоль/л; тура - 50 мкмоль/л; - холестерин - 1,5 ммоль/л. Қанның жалпы талданымы: эритроцит - 2,3 х 10¹²/л, лейкоцит - 1,8 х IО⁹/л, тромбоцит - 30 х 10⁹/л, ЭШЖ- 30 мм/сағ.

Бауыр беріштенуінің клиникалық-зертханалық көріністерінің патогенезін түсіндіріңіз.

№ 6 есеп. Науқас Д., 45 жаста, жалпы әлсіздік, тез шаршағыштық, оң қабырғалықтағы аздаған ауыру сезімі, тәбетінің төмендеуі, буындарындағы ауыру сезімі, қызбаға шағымдарымен ауруханаға жатқызылды. Ауру тарихы: 1,5 жыл бұрын қауырт вирустық гепатитпен ауырған.

Қарап тексергенде анықталғаны: дене қызымы 38,4°, алақанында эритема, телеангиэктазиялар. Қанның жалпы талданымы: эритроцит - 3,8 х 10¹²/л, лейкоцит - 3,2 х 10⁹/л, тромбоцит - 100 х 10⁹/л, ЭШЖ- 26 мм/сағ.

Биохимиялық көрсеткіштер: АсАТ - 1,26 мкмоль/л; АлАТ - 1,48 мкмоль/л;

Қан сары суынан Hbs Ag анықталды.

диагноз: созылмалы гепатит.

Бауыр жеткіліксіздігінің клиникалық-зертханалық көріністерінің патогенезін түсіндіріңіз

№ 7 есеп. Науқаста көздің ағының, шырышты қабаттардың сарғыштануы, байқалды. АҚ 100/65 мм с.б., ЖСЖ 98 рет мин. Қан талданымы: эритроцит – 2,5 х 10^12/л (қалыптыда 4,0-5,1 х 10^12/л ), гемоглобин -80 г/л (қалыптыда 130-160 г/л). Қан плазмасында: тура емес билирубин – 28,3 мкмоль/л(қалыптыда16 мкмоль/л), уробилиногенемия. Нәруыз, глюкоза, қалдық азот, АСТ, АЛТ қан плазмасында қалыпты. Зәрі қоңыр, уробилиногенге реакциясы оң. Нәжісі қоңыр түсті.

1. Осы бұзылыстар тән сарғыштанудың түрін анықтаңыз.

2. Олардың этиологиясын түсіндіріңіз.

3. Зертханалық мәліметтерді патофизиологиялық сараптаңыз.

4. Патогенездің емдеу ұстанымын көрсетіңіз.

№ 8 есеп. Науқас оң жақ қабырғалықтағы ауыру сезіміне, тері мен көз ағының сарғаюына, қышынуға шағымданды. ҚҚ 90/60 мм с.б., ЖСЖ 60 рет минутына.

Қан плазмасында: тура билирубин – 20 мкмоль/л (қалыптыда – 0,5-5,0 мкмоль/л), жалпы нәруыз 65 г/л (қалыптыда 60-80г/л), холестерин -10,5 ммоль/л (қалыптыда 5,0 ммоль/л-ден көп емес), қалдық азот -20 ммоль/л (қалыптыда 14,28 – 28,56 ммоль/л), АСТ - 0,6 ммоль/ ч _˙ л.(қалыптыда 0,45 ммоль/ ч _˙ л),, АЛТ – 0,8 ммоль/ ч _˙ л (қалыптыда 0,68 ммоль/ч_˙л).

Зәрі қоңыр түсті, уробилиноген реакциясы - теріс. Нәжісі түссіз, стеркобилиноген реакциясы - теріс. Бауыр УДЗ-да өт қабы көлемі ұлғайған, бауыр ұлпасының құрылымы өзгерген, өт өзектерінде қосымшалар бар.

5. Осы бұзылыстар тән сарғыштанудың түрін анықтаңыз.

6. Олардың этиологиясы мен патогенезін түсіндіріңіз.

7. Сарғыштану механизмін, терісінің қышуын, ЖҚЖ өзгерістерін түсіндіріңіз

8. Зертханалық мәліметтерді патофизиологиялық сараптаңыз.

№ 3 тапсырма. Глоссарийді 3 тілде меңгеру