BOH v formulah i shemah-1
.pdf50
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
никотиновая |
|
β–пиридин- |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(vit В5) |
|
карбоновая |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
|
|
|
изоникоти- |
|
γ–пиридин- |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
новая |
|
карбоновая |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) дикарбоновые |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
алифатические |
|
|
|||
HOOC |
COOH |
|
|
|
|
оксалил |
щавелевая |
|
этандиовая |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
HOOC |
CH2 |
|
COOH |
|
малонил |
малоновая |
|
пропандиовая- |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1,3 |
|
HOOC |
CH2 |
CH2 |
|
COOH |
|
сукцинил |
янтарная |
|
бутандиовая- |
||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1,4 |
|
HOOC (CH2)3 |
|
COOH |
|
глутарил |
глутаровая |
|
пентандиовая- |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1,5 |
|
HOOC (CH2)4 |
|
COOH |
|
адипиноил |
адипиновая |
|
гександиовая- |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1,6 |
|
HC |
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
|
|
малеиноил |
малеиновая |
|
(Z)-бутен- |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
диовая-1,4 |
||||||||||
HC |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
HOOC |
|
CH |
|
|
|
|
|
|
|
фумароил |
фумаровая |
|
(Е)-бутен- |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
диовая-1,4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HC COOH |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
циклические |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
фталевая |
|
бензол-1,2- |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
|
|
дикарбоновая |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
изо- |
|
бензол-1,3- |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
|
фталевая |
|
дикарбоновая |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в) трикарбоновые |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
CH2 |
|
|
|
COOH |
|
|
лимонная |
|
2-гидрокси- |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
HO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
пропан-1,2,3- |
||||
|
|
C |
|
COOH |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
трикарбоно- |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
CH2 |
|
|
|
COOH |
|
|
|
|
вая |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
51
|
|
CH2 |
|
|
|
COOH |
|
изолимон- |
1-гидрокси- |
||||
|
|
CН |
|
|
COOH |
|
ная |
пропан-1,2,3- |
|||||
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
трикарбоно- |
HO |
|
CН |
|
|
|
|
COOH |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
вая |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CH2 |
|
|
|
COOH |
|
цис- |
пропен-1,2,3- |
|||||
|
|
C |
COOH |
|
аконитовая |
трикарбоно- |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вая |
|
|
CН |
|
|
|
|
|
COOH |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Реакционная способность
Реакционные центры
.. |
р-основный центр |
|
O
R CН C .. |
электрофильный центр |
O |
H |
Н |
|
-CН-кислотный центр |
ОН-кислотный центр |
|
1. Кислотные свойства
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
COOH |
+ Н О |
|
|
|
R |
|
COO + Н +О |
||
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
2 |
|
3 |
карбоксилатанион
2.Реакции SN. Ацилирующая способность функциональных производных
а) образование сложных эфиров
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
O |
||
|
|
|
|
|
|
R |
|
С |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
OH |
|
|
||||||
R С |
R1 |
|
|
|
|
O |
|
R1 |
|||
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
кислота |
спирт |
|
|
сложный эфир |
52
Механизм реакции
|
|
|
|
|
|
|
присоединение |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
нуклеофила |
|
|
|
|
|
.. |
катализ |
|
|
|
.. |
|
|
|
|
|
||
|
|
ОН |
OH |
R |
|
|
|
|||||
O |
|
+ |
ОН |
|
R OH |
|
1 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
Н |
|
|
R С |
|
1 |
R СН O+ |
|
|
|
|
R С .. |
|
R С |
OH |
|
OH |
H |
|
|
||||
OH |
|
|
|
|
|
OH |
|
|
||||
кислота |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(I) |
|
|
(II) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
отщепление |
|
|
|
|
возврат |
|
|
|
|
|
|
|
уходящей |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
катализатора |
|
|
|
|
||
|
|
группы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н2О |
|
|
ОН |
|
ОН |
Н+ |
|
|
O |
|
|
R СН O |
|
|
|
|
|
|
||||||
R1 |
|
R С |
|
R С |
R С |
|
O R |
|
||||
+ |
|
|
|
|
O R |
|
O R1 |
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
H |
H |
|
|
|
|
|
|
сложный эфир |
(III)
б)
СН2 |
|
|
|
|
OH + |
R |
|
COOH + Н3РО4 |
СН2 |
|
|
|
O |
|
|
СО |
|
|
R |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
СН |
|
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R1 + 3 Н2О |
|
|
|
|
|
+ |
R |
|
COOH |
|
|
СН |
O |
|
|
СО |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
СН2 |
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
СН2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
P |
|
|
OH |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
глицерин
OH
фосфатидная
кислота
в) образование галогенангидридов
R |
|
COOH |
+ РCl |
5 |
|
R |
|
CO |
|
Cl |
+ POCl + НCl |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
хлорангидрид
г) образование амидов
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
to |
|
|
O |
|
|
|||||
R С |
|
|
|
R С |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|||||
H2N R1 |
|
|
|
|
|
|
R С |
О |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|||
|
|
OH |
|
|
|
|
O |
|
N Н |
|
|
|
O |
|
NН R1 |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
аммонийная соль |
|
|
амид карбоновой |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
карбоновой кислоты |
|
кислоты |
|
|
53
Ацилирующая способность функциональных производных карбоновых кислот:
уменьшение ацилирующей способности
O |
|
|
|
|
O |
O |
O |
O |
R C |
R |
|
|
C |
R C |
R C |
R C |
|
|
||||||||
Cl |
|
|
|
|
O |
OH |
OR |
NH2 |
|
R |
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
хлорангидрид |
ангидрид |
карбоновая |
сложный |
амид |
||||
|
|
|
|
|
|
кислота |
эфир |
|
3. Реакции декарбоксилирования а) алифатических монокарбоновых кислот
2 |
R |
|
COOH |
|
to |
R |
|
С |
|
R + СO |
+ Н О |
|||
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
катализатор |
|
|
2 |
2 |
||||||
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
б) α-дикарбоновых кислот
HOOC |
|
СН |
|
|
COOH |
to |
|
|
СO2 + СН3СООН |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
малоновая кислота |
|
|
|
|
|
|
уксусная кислота |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
в) α-аминокислот |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
R |
|
СН |
|
COOH |
|
|
to |
|
СO2 + |
R |
|
|
СН |
|
NH2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
Ва(ОН)2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
NH2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
аминокислота |
|
|
|
|
|
|
|
|
амин |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
4. Реакции по СН-кислотному центру |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CН -кислотный |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
центр |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
СН3 |
|
CН2 |
|
|
CН2 |
|
|
COOH |
Br2 |
|
|
SN |
|
|
СН3 |
|
CН2 |
|
CН |
|
COOH |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HBr |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Br |
|
|
|
бутановая кислота |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-бромбутановая кислота |
54
5. ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ СОЕДИНЕНИЯ
Полифункциональные соединения – соединения, в молекулах которых содержатся две и более одинаковые функциональные группы. Гетерофункциональными соединениями называются полифункциональные соединения с различными функциональными группами.
Таблица 16. Полифункциональные соединения
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формула |
|
Название |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
алифатические |
|
CH2 OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
этиленгликоль |
||||||||||
CH2OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CH2 OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
глицерин |
|||||||||
CH |
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
CH2 OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
O |
|
|
|
|
|
глиоксаль |
|||||||||||
|
|
|
|
C C |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
H |
|
|
H |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HOOC |
COOH |
|
щавелевая кислота |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HOOC |
CH2 |
|
COOH |
|
малоновая кислота |
|||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HOOC |
CH2 |
CH2 |
|
COOH |
|
янтарная кислота |
||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ароматические |
|
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
пирокатехин |
|||||||
|
|
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OH |
|
резорцин |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OH |
|
гидрохинон |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
55 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
хинон |
|
||
O |
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
пиррогалол |
|
||
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таблица 17. Гетерофункциональные соединения |
|||||||||
Классы |
|
Функцио- |
|
|
Формула |
Название |
|||
соединений |
нальные |
|
|
|
|
|
|||
|
|
группы |
|
|
|
|
|
||
амино- |
|
НО–, –NH2 |
HO |
CH2 |
CH2 NH2 |
аминоэтанол |
|||
спирты |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
гидрокси- |
|
НО–, –COOH |
HO |
CH2 |
COOH |
гликолевая |
|||
кислоты |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
НО–, –COOH |
H3C CH COOH |
молочная |
|||||
|
|
|
|
|
|
OH |
|
|
|
|
|
НО–, –COOH |
|
CH2 |
COOH |
лимонная |
|||
|
|
|
|
|
HO |
C |
|
COOH |
|
|
|
|
|
|
|
CH2 |
COOH |
|
|
|
|
НО–, –COOH |
H3C CH2 CH2 COOH |
β-гидрокси- |
|||||
|
|
|
|
|
|
OH |
|
масляная |
|
|
|
НО–, –COOH |
HOOC CH2 CH2 COOH |
яблочная |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
OH |
|
|
оксо- |
|
C |
O, |
COOH |
H |
C |
COOH |
глиоксилевая |
|
кислоты |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
O, |
COOH |
H3C C |
COOH |
ПВК (пиро- |
||
|
|
|
O |
|
|
виноградная) |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
56 |
|
|
|
C |
O, |
COOH |
CH3 C |
CH2 COOH |
β-оксо- |
|
|
|
O |
|
масляная |
|||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
(ацето- |
|
|
|
|
|
|
|
уксусная) |
|
C |
O, |
COOH |
HOOC |
C CH2 COOH |
щавелево- |
|
|
|
|
O |
уксусная |
|||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(ЩУК) |
|
C |
O, |
COOH |
HOOC C (CH2)2 COOH α-кето- |
|||
|
|
O |
глутаровая |
||||
|
|
|
|
|
|||
амино- |
–NH2, –COOH |
H CН COOH |
глицин |
||||
кислоты |
|
|
|
|
NH2 |
|
|
|
–NH2, –COOH |
H3C CН COOH |
аланин |
||||
|
|
|
|
|
NH2 |
|
|
|
–NH2, –COOH |
NH2 (CH2)3 COOH |
γ-амино- |
||||
|
|
|
|
|
|
|
масляная |
|
–NH2, –НО, |
HO CН2 |
CН COOH |
серин |
|||
|
–COOH |
|
|
|
NH2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
–NH2, –НО, |
H3C CН |
CН COOH |
треонин |
|||
|
–COOH |
|
|
OH |
NH2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
–NH2, –SН, |
HS |
CН2 |
CН COOH |
цистеин |
||
|
–COOH |
|
|
|
NH2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
–NH2, –COOH |
S |
CН2 CН2 CН COOH |
метионин |
|||
|
|
|
|
CH3 |
NH2 |
|
|
Реакционная способность гетерофункциональных соедине- |
|||||||
ний |
|
|
|
|
|
|
|
1. Реакции, характерные для α-расположения функций |
|||||||
а) межмолекулярные взаимодействия |
|
||||||
-гидроксикислоты: |
|
|
|
|
57
-аминокислоты:
б) расщепление-гидроксикислоты:
|
|
|
|
|
|
o |
, Н2SO4 разб |
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
H3C СН COOH |
СН3 |
|
C + |
НСООН |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
OH |
|
|
|
|
H |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
молочная кислота |
|
|
ацетальдегид |
муравьиная |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
кислота |
-аминокислоты:
|
|
|
|
|
|
o |
, Н2SO4 разб |
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
H3C СН COOH |
СН3 |
|
СН |
NH + H C |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
NH2 |
|
|
|
|
|
OH |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
аланин |
|
|
имин |
муравьиная |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
кислота |
4. Реакции, характерные для β-расположения функций а) дегидратация β-гидроксикислот
|
|
|
|
|
|
|
|
|
to |
|
|
|||||
СН3 |
|
|
СН |
|
СН2 |
|
COOH |
|
|
СН3 |
|
СН |
|
СН |
|
COOH + Н2О |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
-гидроксимасляная кислота |
|
кротоновая кислота |
б) декарбоксилирование β-кетокислот
СН3 |
|
С |
СН2 |
|
COOH |
Н2SO4 |
СН3 |
|
С |
CH3 |
+ СO2 |
||||
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
||||
ацетоуксусная кислота |
|
ацетон |
|
58
в) кето-енольная таутомерия β-кетокислот
СН |
3 |
|
С |
СН |
2 |
|
COOH |
|
|
|
СН3 |
|
С |
|
СН |
|
COOH |
|||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OH |
|||||
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
ацетоуксусная кислота |
|
|
ацетоуксусная кислота |
|||||||||||||||||
|
(кетоформа) |
|
|
|
|
(енольная форма) |
5. Реакции, характерные для γ-расположения функций а) внутримолекулярная дегидратация оксикислот
СН2 |
|
СН2 |
|
СН2 |
|
|
СН2 |
|||||
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
to |
|
|
|
|
O + Н2О |
|
СН2 |
|
C |
|
O |
|
|
СН2 |
|
|
C |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
||||||||
O H |
HO |
|
|
O |
||||||||
-гидроксимасляная кислота |
|
-бутиролактон |
||||||||||
б) внутримолекулярная дегидратация аминокислот |
||||||||||||
СН2 |
|
СН2 |
|
СН2 |
|
|
СН2 |
|||||
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
to |
|
|
|
|
O + Н2О |
|
СН2 |
|
C |
|
O |
|
|
СН2 |
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||
N H |
HO |
|
|
N |
||||||||
H |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
H |
|||||
-аминомасляная кислота |
|
-бутиролактам |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
(пирролидон-2) |
Таблица 18. Гетерофункциональные соединения – лекарственные препараты
Формула |
Название |
|
Салицилаты |
COOH |
салициловая кислота |
OH |
|
COOСН 3 |
метилсалицилат |
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
59 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
COOС 6Н5 |
|
фенилсалицилат (салол) |
||||
|
|
|
OH |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
COOH |
|
ацетилсалициловая кисло- |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
та (аспирин) |
|
|
|
O СО |
|
СН3 |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
COOH |
|
n-аминосалициловая |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(4-амино-2- |
H2N |
|
|
OH |
|
гидроксибензойная) |
||||
|
|
|
|
|
|
кислота (ПАСК) |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Производные п-аминофенола
этиловый эфир H5C2 O NH2 п-аминофенола
(фенетидин)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
NH |
|
|
СО |
|
|
CH3 |
п-ацетамидофенол |
||||
HO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(парацетамол) |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
H5C2 O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
NH |
|
|
СО CH3 |
этиловый эфир |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
п-ацетамидофенола |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(фенацетин) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Производные п-аминобензойной кислоты (ПАБК) |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
этиловый эфир |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
п-аминобензойной |
|||||||
NH2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
кислоты (анестезин) |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O C2H5 |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
β-диэтиламиноэтиловый |
|||||||
NH2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
эфир п-аминобензойной |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
C |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O CH2СН2N(C2H5)2.HCl |
кислоты (новокаин) гид- |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
рохлорид |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|