57.Казакстан 1917 ж акпан тэнкерici кезенiнде.

27.02.1917 ж Ресей Акпан буржуаз-к-демок-к революциясы болып, монархия кулатылды. Петрограддагы окигалар туралы хабарды Казакстан халкы куанышпен карсы алды. 1917ж наурыз, сэуiр айларында жер-жерде жумысшы жэне солдат депутаттарынын Кенестерi курылды. Мэселен, наурыз айында Омбыда, Ташкентте, Семейде, Верныйда, Петропавлда, Перовскiде, Костанайда, Актэбеде жумысшы жэне солдат депутаттарынын кенестерi курылды. Казак кенестерi жекелеген калаларда кыргыз депутаттарынын Орал облыстык, Актэбе, Акмола, Павлодар уездiк кенестерi шаруа, кыргыз, казак депутаттарынын Эскемен уездiк кенесi сайланды. Кенестермен бiрге уакытша укiмет органдары , курамына Бэкейханов, Тынышбаев енген Туркiстан комитетi жумыс iстедi. Бiрiншiсi торгайдын, екiншiсi Жетiсу обл-н комиссары болды. Казакстанда да кос экiмет орнады. Уакытша экiмет пен эртурлi когамдык саяси козгалыстардын арасында когам дамуынын белгiлi бiр жолын тандау тургысында курес басталды.Верныйда «Мусылман жумысшыларынын бiрiккен одагы», Эулиеата уезiнiн Мерке селосында Т.Рыскуловтын бастауымен «Казак жастарынын революцияшыл одагы», Акмолада Сейфуллин уйымдастыруымен «Жас казак» уйымы курылды.

Акпан революциясынын нэтижесiнде Ресей бiр мезетте элемдегi ен демок-к елге айналды. Уакытша укiмет саяси бостандыктарды сэз, баспасэз, жиналыс, уйымдар бостандыгын саяси, амнистия жариялады, 8 сагаттык жумыс кунi енгiзiлдi, патша жануясынын шет елге кетпеуiне бакылау койды. Букаралык козгалыс басылмай, Уакытша укiмет бiр дагдарыстан екiншi дагдарыска душар болды. Елге ашаршылык каупi тэндi , энеркэсiп эндiрiсi токырап, егiс кэлемi азайды, кэп мал кырылды, ен кажет тауарлар табылмады, инфляция болды.

58.Қ-да «Алаш»,»Үш жүз» партиялардың құрылуы.

1917ж көктемі мен жазында «верный қаласы мұсылман жұмысшыларының біріккен одағы құрылды»,Жаркенттегі жұмысшылар одағы,Түркістан өлкесіне кіретін Қ-ң оңт обл. Мұсылман еңбекшілерінің одағы құрылды.Ақпан рев-нан кейін кейбір жерлерде оқушы ұйымдары мен үйірмелері:Ақмоладағы-«Жас қазақ», Семейде «Жанар» т.б бой көтерді.Рев-ның даму барысында жастар ұйымдары, мыс С.Сейфуллин ж/е Т.Рысқұлов басқарған ұйымдар Кеңестерге қосылды.Қ-ң барлық обл-нан дерлік өкілдері қатысқан 1-жалпықазақтың съезд Орынбор қаласында 1917ж 21-26 шілдеде өтті.Күн тәртібінде 14 мәселе болды.Олар:мемл-к басқару жүйесі,қазақ обл-ң автономиясы,халық милиция құру,халыққа білім беру,сот,әйелдер мәселесі ,Құрылтай жиналысын шақыру ж/е қазақ обл-да оның сайлауына әзірлік,қазақ саяси партия құр,Жетісу обл оқиғалар еді.Съездің председателі Калел Досмагамедов болды.Делегаттар Ұлттық автономия проблемасына,жер мәселесінің шешілуіне,қазақ саяси партиясын құруға назар аударды.Съезд қарсаңында «Қазақ» газетінде (21.11.1917ж) «Алаш» партиясы бағдарламасының жобасы жарияланды.Он бөлімнен тұратын бұл құжатта партияның мемл құрылыс,қорғаныс,дін,ғылым мен ағарту саласындағы,аграрлық мәселе т.б жөнінде кең көлемді бағдарламасы берілген «алаш» партиясы сол кездің нақты мүмкіндіктерін ескере отырып,қазақ халқы дамуының балама жолын ұсынды.Партияның лидері Ә.Бөкейханов.1917ж күзінде Қ-да тағы бір ұлттық-саяси ұйым өзін «Қырғыздың(қазақтың) социалистік партиясы » д/а «Үш жүз» партиясы п/б.Оның жетекшісі Көнбай Тоғысов еді.Бұл партия болшевиктік бағыт ұстап,Қ-ң қоғамдық –саяси өмірінің көптеген мәселелері бойынша «Алаш» партиясының негізгі оппоненті тұрғысында оған қарсы шығып отырды. «Алаш орданың» құрылуына қарсы болды.1919ж наурызда азамат соғысы кезінде К.Тоғысып «Үш жүздің» басқа да лидерлері тұтқынға алынып,жазалады.Партия өмірін тоқтатты.