- •Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі
- •6.1. Негізгі әдебиеттер:
- •6.2. Қосымша әдебиеттер:
- •8. Оқу тәртібінің саясаты.
- •Оқу пәні бойынша глоссарий
- •Ядролық катастрофа - жаппай қырып-жоятын ядролық қаруды қолдану нәтижесінде қалыптасатын глобалды экологиялық апат.
- •Тақырып: Экология және оның қысқаша даму тарихы.
- •2. Экологияның ғылым ретінде анықтамасы, оның қалыптасуының қысқаша тарихы.
- •3 Экология бөлімдері.
- •4.Экологияның негізгі бағыттары
- •2. Жер бетінде организмдердің таралуы.
- •3. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы.
- •5. Тіршілік орталары Тіршілік ортасы дегеніміз – кез келген организмнің өсіп-өніп, көбеюіне, ұрпақтарын жалғастыруға қолайлы табиғи, тарихи қалыптасқан орта.
- •Тірі ағзалық тіршілік ортасы
- •Тақырып: Экологиялық факторлар және олардың классификациясы.
- •2. Ортаның факторлары және ағзалардың оған адаптациясы.
- •3. Экологиялық факторлар әсеріне организмдердің жалпы заңдылықтары
- •Тақырып: Популяция экологиясы-демэкология.
- •2. Популяцияның құрылымы мен түрлері.
- •3. Популяцияның статикалық және динамикалық сипаттамалары.
- •4. Популяциялық гомеостаз – популяцияның санын реттеу.
- •Тақырып: Бірлестіктер экологиясы-синэкология.
- •1. Синэкологияның зерттеу обьектілеріне жалпы сипаттама
- •2. Қарым-қатынас типтері
- •3. Бәсекелестік арқылы жою принципі. Экологиялық қуыс
- •Тақырып: Экожүйенің құрылу заңдылықтары.
- •Тақырып: Биосфера және оның тұрақтылығы
- •1. Биосфера - ғаламдық экожүйе ретінде.
- •Тақырып: Тұрақты даму концепциясы.
- •Тақырып: Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері. Халықаралық экологиялық ынтымақтастық.
- •2.Ресурстардың жіктелуі.
- •3 Табиғи қорларды пайдаланудың жалпы инженерлік шаралары.
- •4. Қоршаған ортаны бағалаудың экономикалық көрсеткіштері.
- •5. Табиғатты қорғаудың теориялық негіздері
- •6.Қазақстанның қазба байлықтары
- •2. Табиғат пен қоғамның өзара әсерлесу тарихы
- •Тақырып: Қазіргі таңдағы ғаламдық экологиялық мәселелер.
- •1.Демография түсінігі.
- •2.Өткендегі, қазіргі және болашақтағы демографиялық жағдайлар.
- •3. Қала экологиясы.
- •3. Қала экологиясы.
- •Тақырыбы: Табиғатты қорғау және тұрақты даму
- •2. Ерекше қорғауға алынған териториялар
- •3. Қазақстандағы ерекше қорғауға алынған және Қызыл кітапқа енген өсімдіктер.
- •1.Қазақстан су қорларының экологиялық мәселелері
- •2. Каспий аймағының экологиялық жағдайы.
- •3. Арал теңізінің экологиялық мәселелері.
- •4. Балқаш көлінің экологиялық мәселелері.
- •5. Кіші өзендерді қорғау мәселесі.
- •6.Экологиялық мониторинг.
- •Практикалық сабақ №1 Тақырып: Экология табиғатты қорғаудың және табиғатты тиімді пайдаланудың теориялық базасы ретінде
- •Биоэкология
- •Экология
- •Адам экологиясы
- •Әлеуметтік экология
- •Қолданбалы экология
- •Практикалық сабақ №2 Тақырыбы: Особьтар экологиясы-аутэкология. Негізгі тіршілік орталары және олардың сипаттамасы.
- •1 Тапсырма
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма
- •4 Тапсырма
- •Дискуссия практикалық сабағы №3.
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма.
- •4 Тапсырма.
- •5.Тапсырма.
- •Практикалық сабақ №4.
- •1 Тапсырма. Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіздер
- •2 Тапсырма.
- •3 Тапсырма.
- •4 Тапсырма.
- •Практикалық сабақ №5
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма.
- •3 Тапсырма.
- •4 Тапсырма.
- •5 Тапсырма.
- •Презентациялық сабақ №6
- •4 Тапсырма.
- •Практикалық сабақ 7
- •Практикалық сабақ 8
- •Практикалық сабақ № 9
- •1 Тапсырма:
- •Практикалық сабақ 10
- •2 Тапсырма Берілген есепті шығарып өз тұжырымдамаңызды дайындаңыз.
- •Практикалық сабақ №11
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма
- •Практикалық сабақ №12
- •1 Тапсырма
- •Практикалық сабақ №13
- •Практикалық сабақ №14
- •Практикалық сабақ №15 Тақырып Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға қатысты өзекті экологиялық мәселелері.
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма
- •4 Тапсырма
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №1 Сабақтың тақырыбы: Экология ғылымының қысқаша даму тарихы.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №2 Сабақтың тақырыбы: Тірі ағзалар мекендейтін басты тіршілік ету орталары.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №3 Сабақтың тақырыбы: Экологиялық факторлардың түрлері.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №4 Сабақтың тақырыбы: Популяция экологиясы – демэкология.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 5 Сабақтың тақырыбы: Бірлестіктер экологиясы – синэкология.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 6 Сабақтың тақырыбы: Экожүйенің құрылу заңдылықтары.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 7 Сабақтың тақырыбы: Биосфера және оның тұрақтылығы
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы 8 Сабақтың тақырыбы: Тұрақты даму концепциясы.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы 9 Сабақтың тақырыбы: Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 10 Сабақтың тақырыбы: Табиғи ресурстар оларды тиімді пайдалану тұрақты дамудың негізгі аспектісі ретінде
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №11 Биосфера тұрақсыздығының шығыуындағы антропогендік фактордың әсері
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №12
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №13
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №14 Қоршаған ортаны қорғаудың принциптері мен әдістері.
- •1 Тапсырма Төмендегі тақырыптар бойынша Эссе жазыңыздар
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №15 Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға қатысты өзекті экологиялық мәселелері.
- •1 Тапсырма Төмендегі тақырыптар бойынша Эссе жазыңыздар.
- •1) Жыл мезгіл өгерістерінде эволюция процесінде негізгі реттеуші абиотикалық факторы:
- •13) Редуценттер немесе қайта қалпына келтірушілерге жатады:
- •25) Тұрмыста пайдалуна болған сарқынды сулар құрамында мыналар болады:
Практикалық сабақ №14
Тақырып Табиғатты қорғау және тұрақты даму
Сабақ мақсаты: Студенттерді табиғатты пайдалану ғылымымен таныстыру, оның мақсаты мен міндеттерін, экологиялық ғылымда алатын орнын анықтау. Студенттерді ерекше қорғалатын табиғи аймақтар, қорықтар, қорғалымдар, ұлттық саябақтар түсінігімен таныстыру, сондай-ақ осы аймақтарда қорғалатын түрлермен таныстыру.
Оқыту құралдары мен әдістері: кейс-стади, имитациялық және іскерлік ойындар, жеке және топтық презентация, ауызша сұрау, аргументтелген эссе, дискуссия және диспут, комментарийлер, портфолио және т.б.
Сабақ өткізу жоспары:
Табиғатты қорғаудың негізгі аспектілері
Табиғатты тиімді пайдалану.
Адамның биосфераға әсері.
Ерекше қорғалатын табиғи аймақтар. ҚР қорықтары.
ҚР ұлттық саябақтар. ҚР Қызыл кітабына енгізілген түрлер.
1 тапсырма. Төмендегі сұрақтарды талдаңыздар.
1. Қоршаған ортаны қорғаудың принциптері мен әдістері.
2. Қорық территориялары қоршаған ортаны қорғаудың формасы.
3. Ботаникалық бақтар, зоологиялық бақтар, табиғат ескерткіштері, қорықшалар.
4. Эндемик түрлер. Биосфералық резерваттар.
5. Қызыл кітап және оның биологиялық алуантүрлілікті қорғаудағы ролі.
2 тапсырмаҚР қорықтары, ботаникалық бақтар, зоологиялық бақтар, ұлттық парктер, қорықшалар бойынша презентация дайындаңыздар.
Бақылау сұрақтары:
Табиғатты қорғаудың негізгі аспектілері қандай?
Табиғатты тиімді пайдалану дегенімз қандай?
Адамның биосфераға әсері қандай?
Ерекше қорғалатын табиғи аймақтар жіктелуін көрсетіңіз.
ҚР қорықтарын сипаттаңыз. ҚР ұлттық саябақтарын атаңыз.
ҚР Қызыл кітабына енгізілген түрлерді атаңыз.
Мемлекеттік табиғат ескерткіштері.
Адамзаттың тұрақты дамуын қамтамасыз етудегі экологиялық білім мен ағартудың ролі.
Экологиялық білім, экологиялық сана, экологиялық тәрбие, экологиялық мәдениет,
экологиялық насихат.
Тірі табиғат ескерткіштері
Әдістемелік нұсқаулар:
Дәріс басында оқытушы қазіргі кездегі планетарлық сипаттағы экологиялық дағдарыс, мысалы Арал теңізінің тартылуы жөнінде айтады. Осыған байланысты оқытушы студенттерге табиғаттың шекарасы жоқ екенін, бір мемлекеттегі мәселе бәріне ортақ екендігіне көз жеткізеді. Оқытушы ары қарай аудиторияны қоршаған ортаны қорғау жөнінде халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығына, соған байланысты мемлекеттер бір-біріне экологиялық тәуелді екендігіне назарын аудартады. Соңында мына сөзбен аяқтауға болады: «Біз барлығымыз не өмір сүреміз, не болмаса ешкім өмір сүрмейді»
Практикалық сабақ №15 Тақырып Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға қатысты өзекті экологиялық мәселелері.
Сабақ мақсаты: Студенттерді Қазақстанның өзекті экологиялық мәселелері мен оларды шешу жолдарымен және тұрақты дамуды қамтамасыз ету механизмдерімен, ҚР экологиялық тәрбиелеу мен білім беру негіздерімен, ҚР қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңдарымен таныстыру.
Оқыту құралдары мен әдістері: ауызша сұрау, әңгіме, конференция, аргументтелген эссе, дискуссия және диспут, комментарийлер, т.б.
Сабақ өткізу жоспары:
Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелері.
Арал, Семей, Каспий, Балқаштың экологиялық мәселері
ҚР радиоактивтi ластану мәселесі.
Қазақстан Республикасындағы өнеркәсiптiк және тұрмыстық қалдықтар мәселесі.
1 тапсырмаТөмендегі сұрақтарға жауап беріңіздер.
1.ҚР табиғи ортасының дестабилизация процесі., себептері мен салдары.
2.Аралдың әлеуметтік экологиялық проблемалары.
3.Ядролық қару жарақты сынаудың адамзатқа әсері мен салдары.
4.ҚР территориясындағы әскери-сынақ полигондары. Невада-Семей антиядролық қозғалысы.
5.Қоршаған ортаның жағдайын бағалау әдістері мен критериилері.