УМК ДО Электротехника 2012 ПСК

D)Ватт-секунда;

E) Сименс

*****

74. Конденсатор үшін P UI sin 2 t өрнегі нені білдіреді?

А) Активті қуат тұтынатындығын;

В) Айнымалы токты шоғырландыратындығын;

С) Тұрақты токты өткізбейтіндігін;

D)реактивті қуатты тұтынатындығын;

E)Айнымалы токқа шексіз кедергі көрсететіндігін.

*****

75. Конденсатордағы токтың өзгеру заңы i Im sin t берілсе, электр қозғаушы күштің өзгеру заңы қандай болмақ?

А) e Em sin t

В) сұрақта мағына жоқ С) e Em sin 2 t

D)e Em Em sin t

Е) e Em sin t 2

*****

76. Конденсатордың айнымалы токқа кедергісі неге тәуелді?

А) Ток күшіне;

В) берілген кернеудің шамасына;

С) өтетін қуаттың шамасына;

D)Ток көзінің электр қозғаушы күшіне;

E)айнымалы токтың жиілігіне және конденсатордың сыйымдылығына.

*****

77.	Конденсатордағы кернеудің өзгеру заңыU Um sin t берілсе, оның
астарларындағы зарядтың өзгеру заңы қалай өрнектелер еді?
А)	q ImUm sin t
В)	q cU		m	sin t
С) q cU						t
		m		sin
							2
D) q I U					sin t
	m m							2
Е) q cUm cos t

*****

78. Конденсатордағы кернеу мен ток күшінің лездік мәндері өзара қалай байланысқан?

А) Ом заңының интегралдық түрімен;

В) Ом заңының дифференциалдық түрімен;

С) Ом заңының қарапайым түрімен;

D)Ампер заңының интегралдық түрімен;

E)Ампер заңының диффренциалды түрімен

*****

81

79. Өзара тізіле қосылған R,L,C-элементтер үшін u iR L	i		1	idt теңдеуі нені
	dt		a
білдіреді?
А) Толық тізбек үшін Ом заңының қарапайым түрін;
В) Тұйық тізбек үшін Ом заңының интегралдық түрін;
С) Кирхгофтың 1-заңының интегралды-дифференциалды түрін;
D) Кирхгофтың 2-заңының интегралды-дифференциалды түрін;
E) Ампер заңының интегралды-дифференциалды түрін.

*****

80. Тізіле қосылған R,L,C-тізбектің векторлық диаграммасын тұрғызу үшін қажет өрнек?

А) U UR UL UC

В) Um URm ULm UCm

С) U UR UL UC

D) U iR ixL ixC Е) U iq ibL ibC

*****

81. Тізіле қосылған R,L,C-тізбектің векторлық диаграммасын тұрғызған кезде қолданылатын базистық вектор?

А) Тізбектегі ток күшінің әсерлі мәні;

В) Тізбектің кірісіндегі кенеудің әсерлі мәні;

С) Кедергідегі кернеудің векторы;

D)Конденсатордағы кернеудің векторы;

E)Катушкадағы кернеудің векторы.

*****

82. Тізіле қосылған R,L,C- тізбек үшін ток күші векторының кернеуден озуы нені

білдіреді?

А) тізбек активті – конденсаторлы сипатта;

В) тізбек активті – индуктивті сипатта;

С) тізбек таза активті сипатта;

D)тізбек таза конденсаторлы сипатта;

E)тізбек таза индуктивті сипатта.

*****

83. Егер тізбектің кірісіндегі ток күші кернеуден Ø бұрышына ығысып келсе, тізбек қандай сипатта болғаны?

А) активті-индуктивті;

В) активті-конденсаторлы;

С) резонанстық;

D)таза активті;

E)таза индуктивті.

*****

82

84. Тізіле қосылған R,L- элементті тізбекте резонанстың орнау шарты?

А) Тізбектің толық кедергісінің нөлге тең болуы;

В) Тізбектің толық активті кедергісінің нөлге тең болуы;

С) Тізбектің толық реактивті кедергісінің нөлге тең болуы;

D)Сұрақтың мағынасы жоқ.

E)электр желісінің жиілігі тізбектің меншікті жиілігіне тең болуы.

*****

85. Тізіле қосылған R,L,С-тізбекте резонанстың орнау шарты?

А) Активті элементтің жоқ болуы;

В) Толық реактивті кедергінің нөлге теңесуі;

С) Реактивті элементтердің жоқ болуы;

D)Тізбектің импедансының нөлге теңесуі;

E)x R теңсіздігінің орнауы.

*****

86. Тізіле қосылған R,L,С-тізбектегі резонанс қалай аталады?

А) Токтар резонансы;

В) Кернеулер резонансы;

С) Магнит ағынының резонансы;

D)Магнит индукциясының резонансы;

E)электрқозғаушы күштер резонансы.

*****

87. Тізіле қосылған R,L,С-тізбекте резонанс орнаған жағдайда:

А) Тізбектегі ток күші максимум;
В) Тізбектегі ток күші минимум;
С) Тізбектегі ток күші тұрақты;
D) Тізбектегі ток күші кернеуден озып отырады;
E) Тізбектегі ток күші кернеуден қалып отырады;
*****		1	udt c du
88. Электр шамаларының лездік мәндері үшін жазылғанi u
теңдеуі	R	L	dt

А) Толық тізбек үшін Ом заңы;

В) Тұйық тізбек үшін Джоуль-Ленц заңы;

С) Паралелль R,L,С-тізбегі үшін Кирхгофтың 1-заңы;

D)Паралелль R,L,С-тізбегі үшін Кирхгофтың 2-заңы;

E)Тізіле қосылған R,L,С-тізбектегі ток күшіне арналған интегралды-дифференциалды теңдеу.

*****

89. Паралелль R,L,С-тізбектің векторлық диаграммасын тұрғызу үшін базистік вектор ретінде қабылданатын шама?

А) Тізбектің кірісіндегі ток күші;

В) Активті кедергідегі ток күші;

83

С) Тізбектің кірісіндегі кернеу;

D)Индуктивтіліктегі ток күші;

E)Конденсатордағы ток күші.

*****

90. Паралелль				R,L,С-тізбекті талдау барысында кірістегі ток күші мен кернеу
арасындағы фазалық ығысуды анықтауға арналған өрнек?
А) arctgR					;
		L
В) arctgR				;
	c
С) arctg b			;
Xq			Xc ;
D) arctg bL
E) arctg		.

*****	q

НЕГІЗГІ ЖӘНЕ ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ, СОНЫҢ ІШІНДЕ ЭЛЕКТРОНДЫҚ ТАСУЫШТАРДАҒЫ ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі әдебиеттер:

1. Электротехника и электроника : учебное пособие для вузов / В.В. Кононенко, В.И.

Мишкович, В.В. Муханов, В.Ф. Планидин, П.М. Чеголин; под ред В.В. Кононенко. – Изд. 4-е. – Ростов н/Д : Феникс, 2008. – 778 с. – (Высшее образование).

2. Касаткин А., Немцов М.В. Электротехника: Учеб. Пособие для вузов. – 4-е изд.,

перераб. – М.: Энергоатомиздат, 1983. – 440 с.

3. Ахметов А.Қ., Қабақова Т.А. Электротехниканың теориялық негіздері. Техникалық ЖОО-ның студенттеріне арналған оқулық. Астана: «Ақмола полиграфия» ЖАҚ. 2004, - 515 бет.

Қосымша әдебиеттер:

1. Берикашвили В.Ш. Электронная техника : учебное пособие для студ. сред. проф.

образования / В.Ш. Берикашвили, А.К. Черепанов. – 4-е изд., стер. – М. : Издательский центр «Академия», 2008. -368 с.

2.Евдокимов Ф.Е., Общая электротехника.1990 г.

3.Электротехника / под ред. В.Г. Герасимова. – М.: Высш.шк., 1983, - 493 с.

4.Евсюков А.А., Электротехника, М., «Просвещение», 1979 .

Интернет-ресурстар:

http://www.kodges.ru

http://window.edu.ru/window_catalog

http://eqworld.ipmnet.ru/ru/library/physics/wave.htm

84

ГЛОССАРИЙ

Электр тоғы – электр зарядын тасымалдағыштардың бағытталған қозғалысы.

Электр тізбегі – бұл электр энергиясын өндіретін, түрлендіретін, жеткізетін және тұтынатын құрылғылардың жиынтығы.

Электр энергиясын қабылдағыштар деп электр энергиясын тұтынатын құрылғыны айтады.

Электр тоғының тығыздығы j деп өткізгіштің S көлденең қимасы арқылы өтетін I токты айтады: j I /S, ал өлшем бірлігі – А/м2.

Кедергі (R) элементтің электр энергиясын жылулық энергияға айналдыру қабілетін сипаттайды. Кейде кедергі ұғымының орнына өткізгіштік ұғымын қолданады.

Сыйымдылық (C) элементтің электр зарядын жинақтауын (яғни электр өрісін қоздыруын) сипаттайды.

Индуктивтілік (L) элементтің магнит өрісін қоздыруын (электр энергиясын магнит өрісіне айналдыруын) сипаттайды.

Кернеу – бұл электр тізбегінің қабылдағышындағы әрбір электр зарядына шығындалатын энергия.

Электр тізбегінің параметрлері: кедергі (өткізгіштік), сыйымдылық,

индуктивтілік; өзара индуктивтілік.

Кирхгофтың І – заңы: электрлік тізбектің түйініндегі тоқтардың алгебралық қосындысы нөлге тең.

Кирхгофтың ІІ – заңы: кез келген тұйықталған контурдың ЭҚК – нің алгебралық қосындысы осы контур элементтеріндегі кернеулердің алгебралық қосындысына тең.

Потенциалдар айырымы – құйынды емес электр өрісіндегі интегралдау жолына тәуелсіз кернеуді айтады. (тұрақты ток тізбегіндегі электр өрісі – құйынды емес).

Потенциальды диаграмма – тұйықталған контурды айналған кезде потенциаль өзгерісінің графикалық кескінделуі.

Өткізгіштік деп кедергіге кері шаманы айтады.

Қуаттар балансы түсінігі энергияның сақталу заңынан шығады: электр тізбегіндегі барлық қоректендіру көздерінің қуаты осы тізбектегі қабылдағыштар қуаттарының қосындысына тең.

Кирхгофтың заңдарын кез келген электр тізбектерін есептеу үшін қолданылады.

Суперпозиция әдісін тізбекте бірнеше қоректендіру көзі бар тізбекті есептеу үшін қолдануға болады.

Егер электр тізбегі тек екі түйіннен тұратын болса, онда оны түйіндік кернеу әдісімен есептеген ыңғайлы.

85

Күрделі тармақталған тізбектерді есептеу үшін контурлы тоқтар әдісі қолданылады.

Тармақтағы тоқтар түрленбей, өзгеріссіз қалатын түрленуді

эквивалентті түрлендіру деп аталады.

Толық кедергіні электр тізбегінің импедансы деп атайды. Активті кедергіні резистанс, реактивтіні – реактанс деп атайды. Реактанс индуктивті (индуктивті кедергі) және (сыйымдылықты кедергі) сыйымдылықты болады. Толық өткізгіштікті электр тізбегінің адмитансы деп атайды. Активті өткізгіштікті кондуктанс, реактивтіні – сусцептанс деп атайды. Сусцептанс индуктивті (индуктивті өткізгіштік) және (сыйымдылықты өткізгіштік) сыйымдылықты болады.

Резонанс деп тізбекте реактивті элементтің болуына қарамастан, сол тізбек өзін активті элемент ретінде көрсететін күйін айтамыз.

Кернеулер резонансы тармақталмаған айнымалы ток тізбегінде байқалады.

Токтар резонансы тармақталған айнымалы ток тізбегінде байқалады.

Айнымалы тоқ тізбегінің лездік қуаты лездік тоқ пен лездік кернеудің көбейтіндісі ретінде анықталады.

Үшфазалы электр тізбегі – бұл амплитудасы мен жиілігі бірдей синусоидалы ЭҚК-і бар үш электр тізбегінің жиынтығы. ЭҚК фаза бойынша периодтың үштен біріне ығысқан.

Коммутацияның І–заңы: индуктивтілігі бар тізбектегі тоқ секірмелі түрде өзгермейді.

Коммутацияның ІІ–заңы: конденсатор астарларындағы кернеу мен сыйымдылық заряды секірмелі түрде өзгермейді.

86

БІЛІМ АЛУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

« Ele 2207 Электротехника »

Басуға 25.10.2011 қол қойылды. Пішімі 60x84 1/16. Қаріп түрі «Тип таймс». RISO басылым.

Сыктывкар қағазы. Көлемі 21,5. Таралымы 100 дана. Тапсырыс 304.

050010, Алматы қаласы, Достық даңғылы, 13

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің «Ұлағат» баспасының баспаханасында басылды.

87