Неопределенный интеграл1
.pdfПример.
|
|
e3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ex |
= t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t3dt |
|
æ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
e2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
+ ln(e |
x |
+1)+ C . |
|||||||||||||||||||||||||||||
ò |
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
= ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
òçt |
-1+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
÷dt |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- e |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
x = lnt, dx = |
(t + |
1)t |
t |
+1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
e |
|
+ |
1 |
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
|
|
x |
= t - универсальная подстановка, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. |
òR(sin x, cos x)dx = |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
sin x = |
|
|
|
2t |
|
|
, cos x = |
1- t |
2 |
, dx |
= |
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t2 |
1 + t2 |
1 |
|
+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
æ |
|
|
2t |
|
|
|
|
|
1- t2 |
|
ö |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
òR1(t)dt – интеграл от дробно-рациональной функ- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
ç |
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= òRç |
1 + t |
2 |
|
1 + t |
2 |
|
÷ |
|
+ t |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
ø1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
ции переменной t . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Пример. Вычислить I = ò |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3sin x |
+ 5cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
Воспользуемся универсальной тригонометрической подстановкой: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
|
= t, x = 2arctgt, dx = |
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
I = |
2 |
1 + t2 |
= 2ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 - t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
ö |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 + t |
2 |
ç |
|
|
|
|
6t |
|
|
|
|
|
|
5(1 - t |
|
)÷ |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x = |
|
|
|
|
|
|
|
|
, cos x = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ t |
2 |
1 + t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
)ç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
÷ |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
1 + t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t |
|
|
ø |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
dçt |
- |
|
|
|
|
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
= 2ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= - |
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= - |
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
34 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- 5t |
|
+ 6t + |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
t2 - |
t + |
|
- |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
3 |
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
34 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
25 |
|
|
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
çt - |
|
|
|
|
÷ |
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
25 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
3 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 1× 5 |
|
|
|
|
|
tg |
- |
|
- |
|
|
|
34 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
tg |
|
- |
|
|
|
|
34 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
= - |
|
|
|
ln |
2 |
|
|
5 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
+ C = - |
|
ln |
2 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
5 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34 |
|
|
|
|
tg |
x |
|
- |
|
3 |
|
+ |
|
|
34 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34 |
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
|
- |
|
3 - |
|
|
|
34 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.Универсальная подстановка нередко приводит к сложным выкладкам.
Вуказанных ниже случаях предпочтительнее следующие подстановки:
если |
|
то применима подстановка |
|
|
|
R(− sin x, cos x)= −R(sin x, cos x) |
|
cos x = t |
|
|
|
R(sin x, − cos x)= −R(sin x, cos x) |
|
sin x = t |
|
|
|
|
31 |
|
R(− sin x, − cos x)= −R(sin x, cos x) |
|
|
|
|
|
tg x = t |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Пример. ò |
dx |
= ò |
sin xdx |
= -ò |
|
d(cos x) |
= - |
1 |
ln |
|
1 + cos x |
|
+ C = ln |
|
tg |
x |
|
+ C . |
||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
sin x |
sin |
2 |
x |
1 - cos |
2 |
x |
2 |
|
1 - cos x |
|
|
2 |
|
16.2. Приемы интегрирования иррациональных функций
ØИнтегрирование иррациональных функций
ØСведение к интегралу от рациональной функции
1. Интеграл вида ò R(x, nax + b, max + b )dx , a ¹ 0, m, nÎ N , рационализу-
ется подстановкой ax + b = tr , r = НОК(n, m).
|
|
Пример. Преобразовать ò |
|
|
x |
+ x |
dx к интегралу от рациональной функ- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
+ |
|
x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
ции. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Применим подстановку x = tr , |
|
r = НОК(2, 3)= 6, т.е. x = t6 , dx = 6t5 dt : |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
+ x |
|
|
|
|
t3 |
+ t6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t8 |
|
+ t11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
ò |
|
|
x |
dx = ò |
|
|
5 |
dt = 6ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
× 6t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
+ |
|
x |
|
1 + t |
|
|
|
|
1 |
+ t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
Получили интеграл от неправильонй рациональной дроби, который после |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
выделения целой части легко вычисляется. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ax + b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
2. Интеграл вида òRç x, |
|
|
|
|
cx + d |
|
|
÷dx , где a, b, c, d – постоянные, n – целое |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
положительное число, рационализируется подстановкой |
|
|
ax + b |
= tn |
. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cx + d |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
Пример. Вычислить ò |
|
1 + x |
|
× |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
1- x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1- x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
1 + x |
= t |
2 |
, получим x |
|
|
|
|
t 2 -1 |
|
|
|
dx = |
4t |
|
|
dt |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Полагая |
|
|
|
= |
|
|
, |
|
|
|
и 1 - x = |
|
. Отсюда |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 - x |
|
t 2 + 1 |
|
|
(t 2 +1)2 |
t 2 + 1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4t dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2dt |
|
|
é |
|
|
1 ù |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
1 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
ò |
|
|
× |
|
|
|
|
|
|
= òt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
2òê1- |
|
|
|
údt = |
||||||||||||||||||||
1 |
- x |
1- x |
|
2 |
|
2 |
|
|
2 |
|
|
t |
2 |
+ 1 |
t |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(t |
+ |
1) × |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ë |
|
+ 1û |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
32 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2t - 2arctg t + C = 2 |
1 |
+ x |
- 2arctg |
1 |
+ x |
+ C . |
|
|
|
||
1 |
- x |
1 |
- x |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
ax |
2 |
|
|||
3. Рассмотрим интегралы вида òRç x, |
|
+ bx + c ÷dx . |
|||||||||
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
ø |
Преобразуя квадратный трехчлен ax2 + bx + c в сумму или разность квадратов, сведем указанный интеграл к одному из интегралов следующих ти- пов:
òæ
1)Rç
è
òæ
2)Rç
è
òæ
3)Rç
è
|
|
|
|
|
|
ö |
z, |
m |
2 |
- z |
2 |
||
|
|
÷dz ; |
||||
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
ö |
|
z, |
z |
2 |
- m |
2 |
||
|
|
|
÷dz ; |
|||
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
ö |
z, |
m |
2 |
+ z |
2 |
||
|
|
÷dz . |
||||
|
|
|
|
|
|
ø |
Эти интервалы сводятся соответственно к интегралам функций, рацио- нально зависящих от синуса и косинуса с помощью подстановок:
1)z = msin t (или z = mcost );
2)z = cosm t (или z = sinmt );
3)z = mtgt (или z = mctgt ).
Вместо тригонометрических могут быть соответственно использованы гиперболические подстановки:
1)z = mtht ;
2)z = mcht ;
3)z = msht .
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример. Вычислить ò 36 - x2 dx . |
|
||||
|
|
|
x = 6sint, dx = 6costdt, |
|
||
|
|
|
|
|||
|
36 - x2 dx = |
|
||||
ò |
36 - x2 = 36(1 - sin2 t)= 36cos2 t |
= |
||||
|
|
|
33 |
|
= ò6cost ×6costdt = |
36 |
ò(1+ cos2t)dt =18t +18 |
sin 2t |
+ C = |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
x |
|
x |
|
||||||
=18arcsin |
+ 9sin(2arcsin |
) + C =18arcsin |
|
+18sin(arcsin |
)cos(arcsin |
) + C = |
|||||||||||||||||||||
6 |
|
|
|
6 |
6 |
6 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
=18arcsin |
x |
+ 18 × |
x |
1 - |
x2 |
|
|
+ C =18arcsin |
x |
+ |
3x 1 - |
x2 |
+ C . |
|
|
||||||||||||
6 |
6 |
|
36 |
|
|
6 |
|
36 |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПРИМЕР 2. Вычислить I = ò |
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
(x2 +1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Положим x = tgt , |
t (− π / 2, π / 2). Тогда t = arctg x , x (− ∞, + ∞), dx = |
|||||||||||||||||||||||||||
x2 +1 = |
1 |
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
t |
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
t |
|
sin 2t |
|
||||||
|
|
I = ò |
|
|
= òcos2 t dt = |
ò(1 + cos2t)dt = |
+ |
+ C . |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
cos2 t × |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
4 |
|
||||||||
|
|
|
|
cos4 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Возвращаясь к первоначальной переменной x , получим |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
sin 2t = |
|
2sin t cost |
|
= |
2tgt |
= |
2x |
|
. Отсюда |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
tg2t +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
sin2 t + cos2 t |
|
|
x2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I = |
1 |
arctg x + |
|
1 x |
|
|
+ C . |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 x2 + |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||||||
4. Интегралы от дифференциальных биномов: |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ò xm (a + bxn )pdx , |
|
(5) |
|
|
|
|
dt , cos2 t
m, n, p – рациональные числа.
Условия Чебышева1. Интеграл (5) выражается через конечную комбина- цию элементарных функций лишь в следующих трех случаях:
1) если p – целое число; интеграл ò xm (a + bxn )p dx рационализируется под-
становкой
t = rx ,
где r – наименьшее общее кратное знаменателей рациональных чисел m и
n ;
1 Пафнутий Львович Чебышёв (1821 – 1894 гг.) – русский математик.
34
|
m + 1 |
|
|
|
||||
2) если |
– целое число. Здесь применима подстановка |
a + bxn = zs , |
s |
|||||
|
n |
|
||||||
|
|
|
|
|
||||
– знаменатель дроби p ; |
||||||||
3) если |
|
m + 1 |
+ p – целое число. В этом случае используется подстановка |
|||||
|
n |
|
||||||
|
|
|
|
|
ax−n + b = zs .
Пример.
m = 3,
ò x3 (1+ 2x2 )− 32 dx = n = 2, p = - 32 ,
|
m +1 |
= 2, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
n |
|
|
|
ò(z2 |
-1)× z−3zdz = |
|
|
|
|
|
||||
1 + 2x |
2 = z2 , |
= |
1 |
||||
|
2 × 4xdx = 2zdz, |
4 |
|||||
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|||
2x2 = z2 -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
æ |
2 |
ö |
|
|
|
2 |
|
|
|
||
|
1 |
|
z |
-1 |
|
1 |
æ |
1 ö |
|
1 z |
+ 1 |
|
1 |
2ç x |
|
+ 1÷ |
|
1 + x |
|
|
|
|||||||||
|
ò |
|
|
|
|
|
è |
|
ø |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
dz = |
|
ç z + |
÷ |
+ C = |
|
|
|
|
|
+ C = |
|
|
|
|
|
|
+ C = |
|
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + 2x2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
4 |
|
|
z |
|
|
4 |
è |
z ø |
|
4 z |
|
4 |
|
2 1+ 2x |
2 |
|
|
35