2. Особенности образования и гидрологического режима ледников. Движение ледников.
Леднік-гэта маса леду значных прамераў з пастаянным заканамер рухом, яка знаходз на сушы, існуе долгі час і утарец ў выніку накаплення і пераурыштал розных цв атмасф-х ападкаў. Цв атмасф-х ападкі накопл пры адм форм рэл- тонкая ледзяная корка- наст, талая вада прасочв ў снеж масу,застывае- шэра-белая маса- фірн,- белы фірнавы лед. Пры пераутварэнні снега ў лед важн роля належыць працэсу рэжэляцыі-зрастанне і зацвердз вадкай пленкі з кавалачкамі леду. Працэсс павыш шчыльн леду.- глетчар- лед,які не мае пораў. Пры роунасті прыход і расход частак балансу л Знаход ў стане спакою,а пры перавыш прыходн часткі балансу л павяліч,”нарасіае”. У л выдз 3 обл: обл жыулння,обл расхода цела,обл абляцыі. Расход цела л адбыв шляхом мех ўздеяння,і шляхом абляцыі- раставаніе і выпар лёду,галоўным чынам з яго паверхні. Адзіная крыніца цяпла,якая ідзе на расав л- прамяністая энергія. Расаванне л пад ўплывам сонечснай радыацыі залежыць ад часу дня.,працягл асветлен і воблачн. Суадносіны між прыходам і расходам масы і леду л за адпав час-балаланс масы л. Нарастанне масы ад летняй паверхні да макс снегатаяння,які наст у канцы зімы.- зімовы баланс масы., а сніжэнне масы да макс снегатаяння да к расіавання,калі фармір новая летняя паверхня- летні баланс масы. Розніца сумы накапл і абляцыі складае гадавы балансе масы ледавіка ў км3 ці ў мм слоя вады.
3. Исходная информация и построение гидрографической схемы реки.
Рачная сістэма адлюстроўваецца гідраграфічнай схемай ракі (рыс. 1.4). Для пабудовы схемы выкарыстоўваюць даныя табл. 1.2 і 1.3. Галоўная рака паказваецца як прамая лінія; прытокі першага парадку – як адрэзкі прамой, размешчаныя пад вуглом 30–45° да галоўнай ракі. Маштаб выбіраецца такі, каб чарцёж змясціўся на аркушы паперы фарматам 203 х 286 мм. На схеме адлегласці падпісваюць у кіламетрах: ад вусця галоўнай ракі (для маштабу 1:100000 – праз 5 км, 1:200000 – 10 км, 1:500000 – 25 км, 1:1000000 – праз 50 км і г. д.) да вусцяў прытокаў, а таксама даўжыні і назвы прытокаў. Прытокі другога, трэцяга і далей парадкаў паказваюцца, як і прытокі першага парадку.
Рыс. 1.4. Гідраграфічная схема р. Іслач
№29
1. Водохранилища: назначение, морфологические типы и основные гидроморфологические характеристики
Это антропог звено общего процесса стока построен на прир, водном объекте, с объемом воды 1 млн м3. Тыпы: 1) па марфалогии ложа (далинныя: рэчышчавыя, пойменна-далинныя и катлавинныя: падпружаныя и вадасховишча,адгарожаныя дамбами.); 2) па спосабе запаўнення (падпрудныя и наліўныя)3)па спосабу утварэння: речные, озёрные, озёрно-речные, лиманные, искусственные 4) па ГП: в. раўнін(значныя плошчы,прамое затапленне зямель), в. прадгор’яў( высокія і стромкія берагі,гл= 35-40 м,макс глыб=100 м.), в горныя (невял плошча, вял глыб= 100-150 м) 5) па канфігурацыі (вузкія выцянутыя,няправ эліпсоідныя,прав многаўг). 6)па веліч(аб’ем,плошча): буйнейшыя,вельмі буйныя, буйныя, сяр, невялікія,малыя.
Галоуная мэта будаунщтва вадасх - рэгуляванне паверхневага сцёку вады, якое выконваецца у итарэсах энергетьки, иригации, воднага транспарту, водазабеспячэння, рэкрэацьй з мэтай барацьбы з навадненнями. Для гэтага у вадасховшчах вада накопливаецца. Перыяд накопливання вады паверхневага сцёку называецца напауненнем вадасхо, а перыяд аддачы вады на гаспадарчыя патрэбы - спрацоукай. Перыяд напаунення вадасховшча адбываецца на малых рэках за 1-3 гады, на вяликих - за 10-15 гадоу.
На вадасховишчы выдзяляюць нармальны падпорны узровень (НПУ) i узровень мёртвага аб'ёму (УМА).
НПУ - праектны узровень вадасховшча (верхняга б'ефа плацины), яки плауна можа падтрымливаць пры нармальных умовах выкарыстання вадасховшча. На тэты узроувень различваюцца колькасныя характарыстьки. Аб'ём вады пры НПУ называецца нармальным (поуным) аб'ёмам. Найменшы узровень вадасховшча, да якога магчыма яго спрацоука пры эксплуа-тацьй, называецца узроунем мёртвага аб'ёму (УМА).
Аб'ём вады, яки заключаны памиж НПУ i УМА, называецца карысным аб'ёмам. Яго можна выкарыстоуваць у розных гаспадарчых мэтах. Аб'ём вады нижэй УМА называецца мёртвым аб'ёмам. У сувязи з абмежаванай прапускной здольнасцю гидравузла можа узникнуць даволи высокi узровень вадасховшча, яки перавышае НПУ (узровень рэдкай паутаральнасци), але яки можа вытрымаць гидравузел i плацина, i па яго праекце различана трываласць плацины. Таки пад'ём узроуню вады вышэй НПУ у час паунаводдзя i высокix расходау вады у рацэ рэдкай паутаральнасщ называецца фарсираваннем узроуня вадасховиича, а сам узровень - фарсираваным падпорным узроунем (ФПУ). Аб'ём, яга знаходзщца вышэй НПУ да ФПУ, называецца аб'ёмам фариравання.