Супраціўленне расслойванню мадэльных узораў палатна, склееных дысперсійнымі кляямі.

Марка дысперсіі	Супраціўленне расслойванню, Н/см
	Палатно апрэтаванае	Палатно без апрэта	Пасля старэння ў гідрастаце, W=100%, T=60ºС
АБВ-1б АК-211 АК-243	5,3 5,4 5,3	4,5 10,3 5,9	+50% -16% +74%

Плёнкі, сфармірованыя з дысперсій пасля выпарэння вады, характарызуюцца высокімі значэннямі трываласці і адноснага падаўжэння. Гэта вызначае высокую кагезіўную трываласць клеевага шва і яго высокую эластычнасць. У табліцы 3 прыведзены фізіка-механічныя ўласцівасці плёнак дысперсій, рэкамендаваных у якасці рэстаўрацыйных матэрыялаў.

Вывучэнне глыбіні пранікнення дысперсій у мадэльныя ўзоры тынковак паказала, што пры апрацоўцы такіх узораў дысперсіямі ў зыходных канцэнтрацыях, на паверхні тынковак утвараецца плёнка, а пры разбаўленні дысперсій да 10% глыбіня пранікнення складае менш 0.5мм

Табліца 3

Фізіка-механічныя і дэфармацыйныя ўласцівасці плёнак. сфарміраваных з дысперсійных кляёў, да/ пасля старэння ў гідрастаце пры тэмпературы 60ºС і адноснай вільготнасці 100%

Марка дысперсіі	Модулі пругкасці пры расцяжэнні, МПа
	М100	М200	М300	М400	М500	Напружанне пры разрыве, МПа		Адноснае падаўжэнне, %
АК-251 АК-231 АК-211 АБВ-1б	0,48/0,22 1,48 0,85/0,77 0,26/0,24	0,95/0,42 2,7 1,3/1,35 0,27/0,28	1,4/0,67 4,5 2,4/1,94 0,3/0,34	- 2,6 3,8/3,1 0,33/0.4	- - - 0,38/0,66		4,6/4,9 8,5 5,6/5,6 2,4/2,7	650/500 400 420/400 1000/1400

Табліца 4

Маркі дысперсій замежных фірм

Марка дысперсіі	Фірма-вытворца	Хімічны склад	Вобласць выкарыстання
Lascaux Acrylic Adyesive 360HV Plextol D360 Rohamere D360 Lascaux Acrylic Adhesive 498HV RohamereD498 Plextol B500 Rohamere D500 Primal AC-643 Rhoplex AC-643 Lascaux Hydro-Primer 750	Lascaux Restauro (Швейцарыя) Rohm & Haas (Германія) (ЗША) Lascaux Restauro (Швейцарыя) Rohm & Haas (Германія) Rohm & Haas (Германія) (ЗША) (ЗША) Rohm & Haas (Германія) Lascaux Restauro (Швейцарыя)	Супалімер бутылакрыла-та з метылметакрылатам, загушчаны поліметак-рылавай кіслатой (памер часціц 0,06-0,08мкм) Тое ж Тое ж Супалімер бутылакрылата з метылметакрылатам, заушчаны поліметакрылавай к-той (памер частак 0,1-0,2мкм) Супалімер бутылакрылата з метылакрылатам, незагушчаны Супалімер бутылакрылата з метакрылавай к-той (памер часціц 0,1 мкм) Тое ж Супалімер этылакрылата з метылакрылатам Тое ж 30%-ная дысперсія з памерам частачак 0,06 мкм, без растваральнікаў і пластыфікатараў рН8-9	Дубліраванне палоцен, склейка паперы, картону, тэкстыля Тое ж Тое ж Склейка палатна з кардонам, дрэвам, тынкоўкай, цэментам Укладка жорсткага кракелюра фарбавага слоя і ўздуццяў Тое ж Тое ж Умацаванне фарбавага слоя насценнага жывапісу і жывапісу на палатне, умацаванне разбураных грунтоў Тое ж Тое ж

Пры працы з акрылавымі дысперсіямі патрэбна кіравацца наступнымі правіламі:

• клей наносіцца на абедзве склейваемыя паверхні з пэндзля ці з дапамогай шпрыца;

• рабочыя канцэнтрацыі менш 10% не забяспечваюць надзейнай трываласці сувязі на любых падложках. Выбар канцэнтрацыі дыктуецца характарам разбурэння: для падклейкі жорсткага лушчэння да грунта, адставанняў ад грунта фарбавага слоя з грунтам, для дубліравання грубых буйназарністых палотнаў ці кромак такіх палоцен канцэнтрацыя можа дасягаць зыходнай (40-50%). Гэтымі ж меркаваннямі дыктуецца выбар ліку прапітак;

• калі склейваемыя паверхні маюць порыстую структуру, то іх патрэбна злучаць адразу ж пасля нанясення клея, у супрацьлеглым выпадку вада ўпітваецца ў падложку і высахшыя пілімерныя плёнкі склеіць не атрымліваецца; у выпадку, калі склейваемыя паверхні не ўпітваюць ваду, іх патрэбна прыводзіць у сутыкненне толькі пасля з’яўлення адліпу;

• месца склейкі прагладжваюць цёплым прасам (t=55-60ºC), да поўнага выпарэння вады, ахалоджванне праводзіцца пад ціскам;

• зацёкі патрэбна адразу ж выдаляць тампонам, змочаным вадой.

У тых выпадках, калі пранікненне вады ўглыб склейваемых падложак недапушчальна, напрыклад, углыбіню палатна, падложку перад нанясеннем дысперсіі неабходна пакрыць растворам якога-небудзь палімера ( В-72) у неводным растваральніку (ксілоле ці спірце).

Пры вытрымліванні гэтых правілаў у максімальнай ступені рэалізуюцца магчымасці матэрыяла.

Вобласці выкарыстання адгезіваў класа акрылавых дысперсій

Станкавы алейны жывапіс – дубліраванне карцін на новую аснову (Plextol P500, Plextol D360, Lascaux Acrylic Adhesive 498-20x); умацаванне фарбавага слоя і яго падклейка да грунтоў, мяккае і жорсткае лушчэнне, уздуцці, расслаенне і іншыя віды разбурэнняў (AK-211, AБВ-1б, Prymal AC-643, Hydro-Prymer 750, Plextol D498 i D360); кантактнае выдаленне паверхневых забруджанняў з адварота палатна з дапамогай плёнкі, сфарміраванай з дысперсіі з пастаяннай ліпкасцю маркі АК-215.

Прадметы прыкладнога мастацтва – склейка фрагментаў музейных прадметаў з фарфора і керамікі (АК-231), археалагічнай керамікі (АК-256, АК-259, загушчаныя аміякам), у якасці вяжучага кампазіцый для ўспаўнення страчаных фрагментаў, заробкі трэшчын і сколаў, для кантактнага выдалення забруджанняў з паверхні керамікі, мрамара, вапняка, гіпсу.

Рaзьбярны залочаны дэкор і паліхромная скульптура – падклейка ляўкаса да драўлянай асновы, пазалоты да ляўкасу, фарбавага слою і пазалоты да грунту (АК-211, АБВ-1б, Lascaux Acrylic Adhesive 498, Plextol 550).

Насценны алейны жывапіс – падклейка фарбавага слою да грунту і штукатурнай асновы (АБВ-1б, АК-211, AK-251).