Тридцать второй урок

1) Урманнан чыккан фәкыйрь кеше үзен бәхетле дип санаган.

2) Марат чыннан да булган хәл турында сөйләгән.

3) Авылда эткә калган аш, сөякләр бар.

4) Мин язган хатны үземнән башка беркем дә укый алмый.

5) Гөмбә җыйганда белгән гөмбәләрне генә алырга кирәк.

Бу җөмләләрдә курсив белән язылган сүзләр – сыйфат фигыльләр. Алар фигыль булсалар да, сыйфатлар кебек «нинди?» дигән сорауга җавап бирәләр. Алар рус теленә причастие белән тәрҗемә ителә.

* * *

Минем кичтән тешем авыртты. Мин озак йокыга китә алмадым. «Иртәгә теш табибы янына барырга кирәк», – дип уйлап яттым. Ләкин икенче көнне иртә белән мин институтка йөгердем һәм авырткан тешем турында оныттым. Укытучылар безгә лекцияләр укыдылар, дәресләр һәм семинарлар үткәрделәр, ә минем авырткан тешем борчымады. Ләкин автобуста ә кайтканда, минем тешем яңадан авырта башлады. Мин, Кайткач, кайнар аш та ашый алмадым. «Юк, моңа түзеп булмый, бүген үк табиб янына барам», – дип уйлау белән, тешем авыртудан туктады. Мин китап укырга утырдым да, авырткан тешем турында оныттым.

Өченче көнне мин иртә бюелән теш авыртканнан уянып киттем. «Юк, болай булмый, – дидем үземә, – бүген институтка бармыйм, хәзер үк теш табибы янына китәм». Мин бернәрсә ашамадым, тиз генә киендем дә өйдән чыгып киттем. Ләкин хастаханәга килгәч, минме табиб кабинетына түгел, кабул итү бүлмәсенә керергә дә батырлыгым җитмәде. Мин борылдым да кире өйгә кайтып киттем. Шул чакта ук тешем авыртуы туктады. Ләкин мин белеп тордым: кич белән теш яңача авырта башлый. Шулай булды да…

Дүртенче көнне мин кабул итү бүлмәсенә кердем. Анда чират иде. Мин бераз көттем, никтер тьеш авыртмый башлады. «Әй, бүген монда чират бигрәк озын», – дип уйладым һәм тизрәк чыгып киттем. Ул көнне мин соңгы лекциядә генә утырдым һәм, анда утырганда ук, тешем яңадан авырта башлады.

Бишенче көнне мин кабул итү бүлмәсенә авырып кердем, ләкин анда чиратта бер бик күңелле кешене очраттым. Без аның белән бер-беребезгә мәзәкләр, анекдотлар сөйли башладык. Шулай икебез дә тешләребез турында оныттык. Нәтиҗәдә, без икебез дә чиратыбызны көтеп тормаска булдык…

Шулай итеп, мин атна буе хастаханә юлында йөрдем. Мин тагын бер атна йөргән булыр идем, ләкин беркөнне минем яныма Марат килеп керде. Мин аңа үземнең хәлем турында сөйләдем, ә ул бик озак итеп көлде. Марат шул чакта ук мине ияртеп хастаханәгә алып китте.

Теш табибы мине үзенең кәнәфисенә утыртты да минем аңкауга укол кадады. Авызым бернәрсә тоймый башлады. Шуннан соң табиб – олы гына абый – куркыныч кләәсен алып, кулы белән минем авызыма кереп китте. Биш минут үтмәгәндер, бөтен эш бетте. Беткәч, мин: «Атна буе авырып йөргәнче, биш минут кына түзеп була икән», – дип уйлап куйдым. «Гафу итегез, шушы тешемне үзем белән алырга мөмкинме?» – дип сорадым мин табибтан. Ул миңа аптырап карады да: «Ә нәрсәгә соң ул сезгә?» – диде. «Беләсезме, доктор, шушы кечкенә генә нәрсә мине атна буе борчыды, һәм мин аны үземнең язу өстәлемә алып китеп куймакчы булам. Менә шул тешем миңа сезнең һәм бөтен табибларның гуманлыгы турында, сезнең авыруларны җиңүегез турында хәтерләтеп торыр», – дидем.

Сез минем янга кунакка килсәгез, мин сезгә шул тешемне күрсәтермен.