Прозалық шығармаларды талдау

Абай және қазақ әдебиеті

Жазба әдебиетінің негізін салушы

Әдеби тілді дамытушы

Қазақ поэзиясының реформаторы

Негізгі ерекшеліктері

Имандылық

Абай поэзиясындағы үш сүю

Толық Адам проблемасы

Гуманизм

Даналығы

Философиясы

Ақындық мектебі

Туған әдебиеті

Шығыс класикасы

Әлем әдебиеті

Жүрек әрекеті

Жүрегім сыздап Жүрекпен алысып

Жүрегім тербеп Жүрекке құйылып

Жүрегім түртіп Жүректен қозғап

Қозы Көрпеш – Баян сұлу

Лиро – эпостық жырлар

Тапсырмалар:

1. Ұстаздардың көмегімен жырға жоспар жасап, сол бойынша мәтінге жуық мазмұндаңдар.

Үлгі:

Аңдағы кезігу Құдалық

2. Жырдан диалогтерді тауып, оның маңызын дәлелдеңдер.

3. Төрт топқа бөлініп, Баян мен Қозы, Қарабай мен Қодарды сипаттайтын сөздерді теріп алып, бас кейіпкерлер мінезін ашудағы орнын айқындаңдар. Соңынан барлығың біріге отырып пікірлесесіңдер.

Көмек – нұсқау.

1-топ. Қарабай

Қарабай: Үмітсіз дүниеден Қарабаймын.

4. Керек деп тапсаңдар қалауларың бойынша, Қарабай, Қодарларға «Ұрпақ үкімі» атты «айыптау» сотын ұйымдастырыңдар.

Ескерту: Қаралау да, жазалау да мәтіннен нақты мысалдар келтіру арқылы жүргізілсін.

Мына пікірді жоққаа шығар, не жақтап шық

(Нақты дәлел келтір)

1. Қозы Көрпеш – Баян махаббаты.

Олардың тағдыры шындықтан гөрі романтикаға жақын.

2. Екі жырды оқып отырып, өмірден, махаббаттан түңілесің.

Махаббат жоқ!

3. СПИД және махаббат.

СПИД – еркін махаббат жемісі.

Салыстыру жұмыстары

(топтық тапсырмалар)

І

	Баян мен Жібек	Джульетта мен Дездемона
1. Негізгі ұқсас қасиеттері
2. Өзіндік ерекшеліктері

ІІ

	Төлеген мен Қозы	Отелло мен Ромео
Негізгі ұқсастықтары. Өзіндік ерекшеліктері.

Интервью – тест

( Төлеген мен Қозы)

№	Сұрақтары	Қасиеттері	Тағы қандай қасиеттері бар
1.	Өзіңе Қозы мен Төлегенннің қандай қасиеттері ұнады?	Батылдығы, алған бетінен қайтпайды, мейірімділігі, сезгіштігі, аңғалдығы, махаббатқа беріктігі, кешірімділігі	Адалдығы, қайырымдылығы, тапқырлығы, ақылдылығы
2.	Қазіргі жігіттерден осы қасиеттердің қайсысын көргің келеді?	Батылдығы, алған бетінен қайтпайды, мейірімділігі, сезгіштігі, аңғалдығы, махаббатқа беріктігі, кешірімділігі	Адалдығы
3.	Жігіттердің өзіңе ұнамайтын қасиеті	Ішкілігі, нашақорлық, ызақорлық, дүниеқоңыздық, жалқаулық, қызды, ананы сыйламау, мәдениетсіздігі	Екіжүзділік, менмендік, надандық, сараңдық, өз сөзінде тұрмауы, өз ісіне жауап бермеуі

Ескерту: Бағаналардың 2 – 3 бөлігін оқушылар толтырады.

Төменде Венн диаграммасы ұсынылып отыр. Шеңбердегі мәселелерді тұтастай оқушыларға толтыруға, ұсынуға болады. Ең бастысы ортадағы шеңберді оқушылар толтыруы тиіс.

Үлгі:

ХХ ғасыр басындағы әдебиет. Әйел тағдыры, оның бостандығы, махаббат мәселелері

Венн диаграмасы

М. Дулатов.

- Қазақ педагогикасы, мәдениеті, саяси өміріндегі аса ірі тұлға.

-Ағартушы, публицист, прозаик, ақын, тарихшы, ұстаз, ғалым – методист, оқулықтар авторы, қоғам қайраткері.

-Азатшыл өлеңдерімен қоса әйел теңсіздігін, ана тақырыбын жырлаушы.

- «Бақытсыз Жамал» романы. Роман – қазақ әдебиетіміздегі тұңғыш роман

Ақын – жазушылар тілінің сөздігін жаса

АБАЙ ТІЛІ

(Ақын тілі, оның қазақ әдеби тілін дамытудағы орнын сарала)

Үлгі:

Тілі:	Мысалдар:	Ақын тілінің орны:
Халықтық сөйлеу тілі (тұрмыстық) Шет тілдер. Поэтикалық бейнелі, образды тіл. Шешендікке құрылған афористік тіл. Ирония, сарказм, алғыс, қарғыс, бата, тілек сөздер. Дәл тапқыш, өткір тіл ( мінездеу, т.б.) Халық мақал – мәтелі

ХАРАКТЕР ПОРТРЕТІН СОМДАУҒА АВТОРДЫҢ СӨЗ БАЙЛЫҒЫНА, ТІЛ ШЕБЕРЛІГІНЕ БАРЛАУ

(салыстырмалы талдау)

М. Әуезов

«Абай жолы»

Абай	Құнанбай	Дәрмен	Қорытынды, өзіндік пікір, болжам
1. 2. 3.

Ескерту:

1. Әр бағана нақты мысалдармен толтырылады (Эпопеядан алынған).

2. Мұғалімге эпопея тарауларын көрсетіп беруге болады.

3. Кейіпкерлердің неше портретін, қай портретін, қай портретін алады ол оқушының өз қолында.

МЕМУАРЛЫҚ (ӨМІРБАЯНДЫҚ) ЕҢБЕКТЕР НЕГІЗІНДЕ ОРЫНДАЛАТЫН ҒЫЛЫМИ – ЗЕРТТЕУ СИПАТЫНДАҒЫ ТАПСЫРМАЛАР ҮЛГІСІ:

С. Сейфуллин өмірі

Негізгі мәселелер	Е.Ысмаилов «Ақан және революция»	Т.Кәкішев «Сәкен Сейфуллин»	С. Қирабаев «Сәкен Сейфуллин»	Рецензия талдау (өзіндік қорытынды)
Шыққан тегі, білім, тәрбие алған ортасы Ақындық жолының басталуы. Қоғамдық – саяси көзқарасының қалыптасуы. Сәкеннің сыншылдары. Сәкеннің ұсталынылуы, соты, қазасы.

Ғалым Темірғали Нұртазиннің Бейімбеттің жазушылық ерекшелігі туралы айтқан мына пікірлерін дәлелде

(нақтылы мысалдар арқылы)

Ғалым пікірі	Мысалдар
Қарапайымдылығы, шыншылдығы Қарапайымдардан тип жасауы Портрет жасау шеберлігі Юмор, сатира, сынның тиімді пайдалануы Диалог, монологтердің орны Суреттеу, баяндау, әңгімелеудің маңызы Халықтық сөйлеу тілден көркем әдеби тіл жасау

Дебат үлгісіндегі тапсырма:

Ұсынылған резолюция: Ділдә - ұнамды кейіпкер.

Жақтаушы топ дәлелдеуі:

Аргумент: 1. Ол – Тіленшідей бидің ұрпағы,

Алшынбай атаның немересі.

2.Абайдай ұлы дананың бәйбішесі.

3. Әбіш, Мағыштай ұлдардың анасы, аналары туралы олардың пікірі.

Қарсы топ дәлелдеуі:

Аргумент: 1. Абайдың сүйе тұрып, үйленбеуі: оның Абайды түсіне алмауы.

2. Қатал, өктем мінезі, әйелге тән жылылығының жоқтығы.

3. Күндестік қасиетінің басымдығы.

Екі жақ та өз пікірлерін романнан нақты мысалдар ала отырып дәлелдейді.

М. Әуезовтің әйелдер бейнесіндегі нәзік эстетикалық талғамы, көркем тіліне барлау жасап, жазушы тілінің сөздік моделін жасау.

Ескерту: Өзіңе ұнаған кейіпкерлерді алуға болады.

Жоба. Үлгісі:

Болжам (гипотеза)	Дәлелдеме	Модель

Рефлексия (Өзінің іс - әрекеті, жетістігі, кемшілігін саралау, ой жүгірту).

3. «Абайдың махаббат лирикасы және Әуезов эпопеясындағы ғашықтар проблемасының үндестігі» тақырыбына реферат жазу.

А.Құнанбаев.Қара сөздер

Тапсырмалар үлгісі:

Абай сынаған қазақ мақал-мәтелдерін жазу.Төмендегі бағандар бойынша жұмыс істеу.

Қара сөздері

Мақал-мәтелдер

Абай сыны

Өз пікірім ii топ

Абай қара сөздерінен нақтылы мысалдар келтіре отырып,оның гуманистік,демократтық,ағартушылық көзқарасын дәлелде.Ол көзқарастардың бүгінгі қоғамдағы орнына назар аудар.

Мемуарлық құжаттармен орындалатын

іздендіру

Тапсырмалары

Үлгі:

М.Әуезов	А.Әуезов.«Бала Мұхтар»	Ә.Марғұлан.«Мұхтар тағылымы»
Мұхтар-семинарист Алғашқы шығармалары Мұхтар Ленинградта

Өзіңді-өзің таны,өз білімінді өзің сарала

(Блум жүйесін басшылыққа ал)

Тапсырма:Мына жүйе бойынша жұмыс істеп,өз біліміңе өзің зерттеу жүргіз.Білім деңгейіңде өзің бақыла.

Сауалнама-интервью

	Тапсырмасы	Түсінік,саралау,мысалдар
-Білім -Түсінік,ұғу -Қолдану -Анализ -Синтез -Баға -Коррекция	Жаңадан қандай білім алдың? Неге дағдыландың? Берілген білімді түсіндің бе,түсінгеніңді немен дәлелдейсің? Алған,түсінген біліміңді қалай,неге қолданар едің?Дәлелде. Қабылданған жаңа білімді саралай,талдай біл.Өзіндік ерекшелігі,маңызын дәлелдеуге тырыс. Алған біліміңді жинақта,сол бойынша бір нәрсе жаса (шығарма жаз,т.с.с) Өзіндік баға бер,сына,шешіміңді білдір Нені ұға алмадың,жете түсіңбедің соны сарала.

Жаңа білімді меңгерту технологиясы

1.Жаңа тақырып бойынша берілетін алдын ала тапсырмалар

Жүйесі.

2.Тапсырмалар негізіндегі сұхбат-әңгіме,пікірлесу.

3.Мұғалім түсінігі.

4.Қосымша материалдар,ғылыми еңбектермен жұмыс.

5.Оқулықпен жұмыс.

6.Жинақтау,қорытындылау.