Жұмыстың орындалу реті

1-жаттығу. Серіппенің серпімділік коэффициентін анықтау

1. Штативке ілінген серіппенің төменгі шетін шкаладан белгілеп, санақтың бас нүктесі ретінде алу керек: х₀=0 (платформасыз).

2. Массасы m_пл=50г платформаны серіппеге іліп, оған массасы m₁ қосымша

жүк салу керек. Шкала бойынша серіппенің абсолют созылуы х₁ өлшенеді.

3. Тәжірибені массалары m₂ және m₃ қосымша жүктермен қайталап, серіп-пенің сәйкесінше х₂ және х₃ созылу шамаларын өлшеу керек.

4. Деформациялаушы күштерді есептеу керек:

F₁ = (m_пл+ m₁)g; F₂ = (m_пл+ m₂ )g; F₃ = (m_пл+ m₃) g;

мұндағы g  9,81 м/с² –еркін түсу үдеуі.

5. Әрбір деформациялаушы күш арқылы (6) формула негізінде серіппенің серпімділік коэффициенті есептеледі:

6. Серіппенің серпімділік коэффициентінің орташа мәні есептеледі:

7. Өлшеу және есептеу нәтижелері 1-кестеге жазылады:

1- кесте

Реті	mж, кг	mпл + mж , кг	x, м	Fд, Н	k, Н/м	kорт, Н/м
1
2
3

2- жаттығу. Еркін тербелістердің периодын анықтау

1. Серіппеге ілінген платформаға массасы m₁ қосымша жүкті ілу керек.

2. Жүк ілінген серіппенің тепе-теңдік қалпы белгіленеді. Содан кейін серіппені шамамен 1 см-ге созып, секундомермен бірдей уақытта өз еркіне жіберу керек. Толық отыз (N=30) тербелістің уақытын өлшеу қажет.

3. Тәжірибені массалары m₂ және m₃ қосымша жүктермен қайталап, N=30

тербелістің сәйкесінше t₂ және t₃ уақыттары өлшенеді.

4. Таразыға салып серіппенің массасын өлшеу керек: m_сер. = _...

5. Тербеліс уақыты мен саны арқылы тербеліс периоды есептеледі: .

6. Бірінші жаттығуда анықталған орташа серпімділік коэффициенті k_орт

және m масса мәндерін (5) формулаға қойып серіппелі маятниктің тербеліс периодын есептеу керек:

мұндағы m=m_сер.+m_пл +m_ж..

7. Периодтың 5 және 6-шы пункттерде есептелген мәндері бойынша салыстырмалы қателікті есептеу керек:

8. Өлшеу және есептеу нәтижелері 2-кестеге жазылады:

2-кесте

Реті	mж , кг	mс + mпл +mж, кг	t, с	N	T, с	T0, с	, %
1
2
3

3-жаттығу. Өшудің логарифмдік декрементін анықтау.

1. Серіппеге ілінген платформаға массасы m₁ қосымша жүк салу керек.

2. Жүк ілінген маятниктің тепе-теңдік қалпы белгіленеді.

3. Тепе-теңдіктен А₀ =(4-6)см төмен қарай созылған маятникті секундомер-мен бірдей уақытта өз еркіне жіберіп, толық елу тербелістің уақытын және шкала бойынша елуінші тербелістің А₅₀ амплитудасын өлшеу керек.

4. Тәжірибені массалары m₂ және m₃ қосымша жүктермен қайталау керек

5. Тәжірибеде өлшенген шамалар негізінде:

а) тербеліс периоды: ;

ә) циклдік жиілік: ;

б) өшу коэффициенті:

в) ортаның кедергі коэффициенті: r = 2m

г) өшудің логарифмдік декременті: есептелу керек.

Өлшеу және есептеу нәтижелері 3-кестеге жазылады:

3-кесте

Реті	m, кг	m, кг	T, с	T, с	, с^-1	An, м	, с^-1	r, кг с^-1	
1
2
3