36. Беларусь у 1906-1913 гг.

Пасля рэвалюцыі царскаму ўраду ўдалося расправіцца з апазіцыяй і тым дабіцца пэўнай паліт. стабілізацыі ў імперыі. У Беларусі ў выніку рэпрэсій дзейнасць бальшавікоў, меншавікоў і эсэраў з 1908 г. фактычна зусім прыпынілася. БСГ абвясціла аб роспуску партыі, а ядро партыі гуртавалася вакол газеты “Наша ніва”. Ужо 17 красавіка 1905 г. быў прыняты закон аб верацярпімасці. Ён выклікаў у Беларусі масавы пераход у каталіцкую веру былых уніятаў, якіх раней гвалтам загналі ў праваслаўе. Гэта азначала, што беларусы(як і украінцы) па-ранейшаму не карысталіся поўным правам на свабоднае выравызнанне. Таксама здымалася забарона на ўжыванне нацыянальных моў у адукацыі. Але адкрыццё бел. школ забаранялася. Беларусам дазвалялася выкладаць у школах на роднай мове толькі закон Божы. Права на выкладанне сваёй мовы ў якасці асобнага прадмета ў школах зах. губерняў атрымалі ў 1905 г. толькі палякі і літоўцы(закон ад 1 мая). Таксама ў Віцебскай, Мінскай і Магілёўскай губернях у 1911 г. уводзілася земства, якое ў Расіі ўжо працавала з 1890 г. і займалася пытаннямі мясцовай гаспадаркі(адукацыя, медыцына, грамадскае будаўніцтва). Яно не распаўсюджвалася на Віленскую і Гродзенскую губерні. Урад баяўся, што ў Зах. Беларусі земскія органы апынуцца ў руках землеўладальнікаў-католькаў. Прычым для праваслаўных сялян зніжаўся маёмасны цэнз. У выніку прадстаўнікі “рускай” курыі займелі ў земствах 2/3 месц, “польскай” курыі – 1/3.

Iнiцыятарам i галоуным выканауцам рэформы выступiу П.А.Сталыпiн, якi усвядомiу неабходнасць ломкi сярэднявяковых форм уладяння зямлей з мэтай расчысцiць для капiталiстычнага развiцця.

Мэты рэформы:1. разбiць адзiны агульнасялянскi фронт супраць памешчыкау;2. раскалоць веску,паскорыць працэс стварэння класа сельскай буржуазii;3. забяспечыць умовы шпаркага развiцця эканомiкi краiны.Сродкамi вырашэння гэтых мэт, на думку Сталыпiна былi:1. разбурэнне сялянскай абшчыны;2. насаджэнне хутароу i перасяленне "лiшняга" з еурапейскай часткi Расii сялянства у Сiбiр i на Далекi Усход;3. пераход ад прускай да амерыканскай (фермерскай) мадэлi землекарыстання.

Першапачатковым, зыходным этапам рэформы,неабходным для станаулення пры ватнай сялянскай зямельнай уласнасцi з'яулялася разбурэнне сялянскай абшчыны.

38. Падзеи Лютаускай рэвалюцыи 1917 года на Беларуси. Абвастрэнне палитычнай ситуацыи у красавику – верасни 1917.

Буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя пачалася 23 лютага 1917 г. У Петраградзе прайшл! м!тынг! дэманстрацы! пад лозунгам! "Далоу вай-ну!", "Далоу самадзяржауе!". 27 лютага на бок рабочых перайшл! салдаты Петраградскага гарн!зона, у вышку чаго 28 лютага рэвалюцыя перамагла. Звестк! аб перамозе рэвалюцы! у Петраградзе прыйшл! на Беларусь 1—4 сакавша ! выкл!кал! масавыя м!тынп, шэсц! з чырвоным! сцягам!.

4 сакав!ка 1917 г. быу створаны М!нск! Савет рабочых дэпутатау. У Часовы Выканаучы кам!тэт Савета увайшл! адны бальшав!к!. Гарадскую м!л!цыю узначал!у служачы Земскага саюза бальшав!к М. Млхайлау (М. Фрунзе). Значны уплыу на пал!тычнае жыццё мела вайна. 3 7 па 17 красавжа 1917 г. у Мшску адбыуся I з'езд ваенных 1 рабочых дэпутатау арми 1 тылу Заходняга фронту. Ен зацвердз!у Палажэнне аб салдацклх кам!тэтах, выстушу за прадастауленне салдатам сва-боды слова, друку 1 г.д. Дэлегаты падтрымал! курс Часовага урада на працяг вайны у мэтах абароны дэ-макратычнай рэвалюцыи.

У сакавжу — красавжу 1917 г. пашыраецца сялянск! рух. 20 — 23 красавжа у Мшску адбыуся з'езд сялянск!х дэпутатау Мшскай 1 неакушраваных паветау Вшенскай губерш. Ён падтрымау эсэраускую праграму па аграрным пытанш — сацыял!зацыя зямл!, ураунялънае землекарыстанне (гэта ж зрабш! з'езды Маплёускай 1 Вщебскай губерняу). З'езд выказауся за хутчэйшы м!р.

25 сакавжа 1917 г. адбыуся I з'езд беларусшх на-цыянальных арганхзацый. Ен адобрыу стварэнне Бе-ларускага нацыянальнага кам!тэта (БНК) на чале з Раманам Сшрмунтам. Беларуск1я нацыянальна-дэмак-ратычныя парты! зрабШ спробу даб!цца ад Часовага урада перадачы улады Беларускай краёвай радзе, вы-бары якой з'езд даручыу БНК. Але рас1йск1я буржу-азныя пал1тык1 не падтрымал! гэтую щэю.

II з'езд 6еларуск1х нацыянальных аргашзацый сабрауся у л1пен1 1917 г. Была абрана Цэнтральная Рада 6еларуск1х арган!зацый на чале з Я. Лёс1кам. Яна таксама праводз!ла палпыку аутаномИ Бела-рус! у Раса.

У лшеш — жн!уш 1917 г. на Беларус! праходз1л1 выбары у мясцовыя органы самак!равання — гарадсшя думы, земствы. У мястэчках перамогу атрымал! бун-дауцы, у земствах — эсэры.

Так1м чынам, лютауская рэвалюцыя абудз!ла пал!тычную актыунасць шырок1х мае насельн!цтва, якую выкарыстоувал! пал!тычныя парты! для пашы-рэння свайго уплыву у грамадстве. Але злабадзённыя пытанн! аб м!ры, зямл!, дзяржауным самавызначэнн! Беларус! заставалася нявырашаным.