- •Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі
- •5 Оқу пәнінің сипаттамасы
- •5.1 Оқу пәнінің қызметі.
- •5.2 Оқу пәннің оқыту мақсаты
- •5.3 Пәнді оқыту міндеттері
- •5.4 Оқу пәнінің мазмұны
- •5.5 Оқу пәнін оқыту жоспары
- •6 Негізгі және қосымша әдебиет тізімі
- •6.1 Негізгі әдебиет
- •6.2 Қосымша әдебиет
- •8 Оқу пәнінің саясаты
- •Дәріс конспектісі
- •Ақпараттық жүйелер мен ресурстар
- •Ақпараттық ресурстар
- •Сандарды ондық жүйеден кез келген жүйеге аудару.
- •Бақылау сұрақтары:
- •Есептеу техникасының даму тарихы.
- •1.Жүйелік блок
- •2.Монитор
- •3.Перне тақтасы
- •Бақылау сұрақтары:
- •Операциялық жүйе дегеніміз не?
- •Программалық қамту қалай жіктелінеді?
- •Қандай программалар қолданбалы деп аталады?
- •Жүйелік программалардың ролі қандай және олар қандай мақсатқа арналған?
- •Программалық қамтамасыз етудің даму диалектикасы
- •1 Сурет. Программалық қамтамасыз етуінің деңгейлері
- •Жаңа программалық қамтамасыз ету
- •Программалық қамтамасыз етудің түрлері (лицензиялық, шартты тегін, тегін) және оларды қолдану ережелері
- •Лицензиялық программалық қамтамасыз ету – бұл ресми программалық қамтама.
- •Программаны декомпиляциялау - бұл техникалық әдіс, құрамында программаның құрылымын зерттеу мақсатында объектілік кодты текстік күйге түрлендіру және эем үшін программаны кодтау.
- •Лицензиялық емес пқ – бұл әуесқойлық, жүктелген, бұзып алынған немесе қарақшыларының базарынан сатып алынған программалық қамтамасыз ету.
- •Қорап – бұл программаның дистрибутиві жазылған компакт-дискі, пайдаланушы нұсқаулары, лицензиялық келісім және бірнеше қағаз буклеттер салынған әдемі корапша.
- •Лицензия – бұл программалық өңімді қолдану құқығын беретін электронды растау.
- •Шартты-тегін программалар ( ағыл. Shareware) – бұл белгілі бір шарттармен тегін қолдануға болатын программалар.
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тақырыбы: Аппараттық программалық қамтамасыз етудi даму диалектикасы. Дербес компьютерлердің құрылымдық ерекшеліктері бойынша жіктеуі
- •1946 Жыл эем кезеңін қайта есептеу нүктесі болып саналады, осы жылы есептеуші машинаның алғашқы тәжірибелі үлгісінің шығарылуы басталды.
- •Бақылау сұрақтары:
- •Мәтіндік құжаттарды қолдану салалары және түрлері
- •Мәтінді өңдеу процессінің аппараттық және программалық қамтамасыз етуі
- •Құжат терезесінің түрін баптау. Құжатты қарап шығу тәртіптемесі. Терезелерді бөлу және реттеу
- •Құжаттың касиеттеріне жеке мәліметтерді қалай қосуға болады?
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тақырыбы: Стильдер. Стильдерді ауыстыру, жаңа стиль құру. Беттерді белгілеу. (2 сағат)
- •Мәтіннің абзацтарын, кестелерін, тізім және таңбаларының сыртқы түсін дереу өзгертетін және оларға қолданылатын пішімдеу параметрлерін стиль деп атайды.
- •Стильді құру және өзгерту
- •Беттерді белгілеу Беттердің параметрі
- •Қағаз өлшемі қосымшасы
- •Беттің өңі (фоны).
- •Беттердің және бөлімнің бөлінуі.
- •1 Тапсырма
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма
- •1 Тапсырма
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма
- •1 Тапсырма
- •2 Тапсырма
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тақырыбы: Құжат құрылымы. Беттерді нөмірлеу. Колонтитулдер. Құжатта сілтемелерді ұйымдастыру. Сілтемелер. Айқасқан сілтемелер. Мазмұнды баптау. Заттық көрсеткіш. Әдібиеттер тізімі.
- •Құжат құрылымы. Беттерді нөмірлеу. Колонтитулдер.
- •Беттерді нөмірлеу. Колонтитулдер.
- •Құжатта сілтемелерді ұйымдастыру. Сілтемелер. Айқасқан сілтемелер. Мазмұнды баптау. Заттық көрсеткіш. Әдібиеттер тізімі. Сілтемелер.
- •Айқасқан сілтемелер.
- •Мазмұнды баптау.
- •Әдебиеттер тізімі
- •Қазақтың ұлттық спорт ойындары мен қазғалмалы ойындар
- •Бақылау сұрақтары:
- •Рецензиялау
- •Графиктік объектілерді және диаграммаларды кірістіру. Word қосымшасында графикпен танысу
- •Төсемді пайдалану
- •Графиктік объектіні пішімдеу.
- •Барлық суретті немесе сурет бөлігін жою.
- •Диаграмма және графиктер құру.
- •Қазақстан мәдениеті және ұлттық салт-дәстүр туралы
- •Кимешек
- •Тақырыбы: Макростар. Үстелдік баспа жүйелері. (2 сағат)
- •Макростар
- •Пернелерге макрос міндеті
- •Макросты жазу
- •Макрос терезесі арқылы макросты орындау.
- •Үстелдік баспа жүйелері
- •Жобалардың үлгі ретінде тақырыптары
- •Жобалар тақырыптары
- •Қосымша материал Басылымның түрлері
- •Тақырыбы: Scribus программасының интерфейсі. Жарияланымды құру және сақтау. Бейнені кірістіру және редакциялау. (2 сағат)
- •Scribus программасының интерфейсі. Жарияланымды құру және сақтау
- •Бейнені кірістіру және редакциялау
- •Тақырыбы: Мәтіндік блоктар және олардың түрленуі. Қабаттар. Scribus баспа жүйесіндегі шаблондар. (2 сағат)
- •Информатиканың негізгі объектісі, яғни оның шикізаты мен беретін өнімі ақпарат Мәтіндік блоктар және олардың түрленуі
- •Мәтінді құжатқа қалай орналастыруға болады?
- •Тре́кинг (ағылшын тілінен алынған, алшақтық, басындағы әріпті соңғы әріптерден ерекшелеуші)
- •Қабаттар. Scribus баспа жүйесіндегі шаблондар
- •Парақ шебері
- •Әлемдегі ең танымал газеттер
- •Баспаға арналған pdf
- •Желілік технологиялар
- •Компьютерлік желілердің түрлері.
- •Желілік техникалық құралдар. Жергілікті немесе аймақты тармақталған желілер архитектураларына байланысты негізгі компонеттер мен технологиялар мынадай бөліктерден тұрады:
- •5. Мәліметтер базасы
- •Интернетке қосылу
- •Хабардың тақырыбы
- •«Омар Хайям-математик және ақын» тақырыптық газет жасау
- •Шаблоннан құжат құру
- •Колонтитулдер, шебер-беттерін құру
- •Беттер-шеберін пайдалану
- •Батырмалар
- •Мәтіндік блоктарды құру
- •Мәтінді жүктеу және түзету
- •Батырманы және атауды көшіру
- •Презентациялар жарияланымы Тағы бір батырма қосып, «Қазақстанның Қызыл кітапқа енгізген өсімдіктер туралы» слайдты рәсімдеңіз.
- •Жобаларды әзірлеу
- •Жобалар тақырыбы:
- •«Адам және тарих» тақырыбы.
- •« Ешкімде, ештенеде ұмытылмайды» тақырыбына гезеттер.
- •Коммуникация – бұл хабарлама, берілім.
- •Телефон – бұл дыбысты үлкен ара қашықтыққа жеткізе алатын кез келген құрылғы.
- •Пейджер – жеке қоңырауларды қабылдағыш.
- •Мобильді байланыс – бұл белгілі бір жерге немесе аумаққа байланбаған, дыбыстық, мәтіндік, графикалық мәліметті сымсыз абоненттік терминалдарға жеткізетін телебайланыс түрі.
- •Электронды пошта (ағлш.Email, e-mail,ағлш. Тілінен electronic mail) – бұл технология мен ол ұсынып отырған қызметтер: бөлінген компьютерлік желіде хабарламаны тарату және қабылдау.
- •Таратылым тізімі (ағлш. Mailing list) – бұл белгілі бір жазылушылар тобына хабарламаларды жібіруге мүмкіндік беретін механизм.
- •Әлеуметтік желі – бұл контентті сол қатысушылардан құралған көп рет пайдалануға болатын интерактивті веб-сайт.
- •Дауыс конференциясы нені білдіреді? Дауыс конференциясы – бұл жекеленген бөлме түсінігіне негізделген, көптеген коммуникациялар түрі.
- •VoIp (ағлш. Voice over ip; ip-телефония) – бұл сөз сигналының тасымалын Интернет немесе басқа кез келген ip-желі арқылы қамтамасыз ететін байланыс жүйесі.
- •Интернет – бұл ғылыми, іскерлік, танымал және көңіл көтеретін ақпаратты ашық түрде сақтау және тарату құрылғысы.
- •Интернет-аналитика – бұл аналитиканың жеке жағдайы, нақтырақ айтқанда, процесс және Интернеттің аудиториясын түсінуіне, олардың көздерімен талаптарына қолданылатын әдістемесінің анализі.
- •Библиометрика – бұл ақпарат және мәтіндерді зерттеу тәсілдерінің жиынтығы.
- •Мәтін оқылымы – бұл мәтіннің мақсатты аудиторияға түсінікті болуы және онымен қабылдануы.
- •Сұхбат (сұхбат, ағлш. Interview) – бұл интервьюер өз әңгімелесушісіне сұрақтар қойып және ол сұрақтарға жауап алатын екі немесе одан да көп адамдар арасындағы әңгіме түрі.
- •Респондент - бұл сұхбаттың сұрақтарына жауап беретін адам.
- •Ақпараттық қауіпсіздік. Ақпаратқа қол жетімдік саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасы.
- •Файлдарды архивтеудің қажеттілігі
- •Ағымдағы каталогтардағы файлдарды сығу
- •Ақпараттық коммуникациялық технологиялар. “Электронды үкімет” инфрақұрылымы.
Жаңа программалық қамтамасыз ету
Linux (Линукс) – бұл бір атаулы ядроға негізделген Unix-тәрізді операциялық жүйелердің ортақ атауы. |
Мұнда Linux ортақ атауы кез келген бір «ресми» құрамыны нақтыланбаған; олар әдетте (көбінесе ақысыз) әртүрлі дайын дистрибутивтер түрде таралады, өзінің қолданбалы программалар жиыны бар және қолданушының нақты қажеттіліктеріне байланысты бапталған.
Бастапқы кезде Linux ынтагерлер - өз еркімен келгендердің көмегімен ақысыз өңделген, бірақ Linux-тің сәттілігіне және оның жалпылай, коммерциялық қолдануына байланысты, ОЖ-ні соңына дейін өндеуге өзінің үлесін қосуды компаниялар да бастады. Қазіргі кездегі дистрибутивтерде қөптеген ПҚ бос лицензия бойынша қол жетімді, аз ғана проприетарлы компоненттерден басқа. Linux ядросының жинақталған өз бағасы 1 млрд евродан жоғары (1,4 млрд долл. шамасында) бағаланды. Тек қана 2008 жылда Linux ядросының жинақталған өз бағасы 225 млн евроға өсті. Linux жүйесінде 73 мың адам-жыл эквивалентінде еңбек жасаған.
Қазіргі кезде Linux жүйелері смартфон нарығында басты орын алады (Android 64,1 % нарығын алады), интернет-серверлер (60 %), ең мықты суперкомпьютерлер (93,8 %), және де, Linux Foundation-ге байланысты, дата-орталықтарында және мекемелерде, кірістірілген жүйелердің нарықтың жартысын алады, нетбуктардың маңызды санын қамтиды (2009 жылда 32%). Дербес компьютерлердің нарығында Linux үшінші орында тұр (әртүрлі мәліметтер бойынша, 1 ден 5 % дейін). Goldman Sachs зерттеулеріне орай, Linux нарық бөлігі электрондық құрылғыларлың арасында шамамен 42 % қамтиды. Linux роутерлерде, теледидарларда және ойын қосымшаларда жұмыс жасайды.
Роутер дегеніміз не?
Маршрутизатор кәсіби тілде роутер деп аталады.
Роутер (ағылшын тілде router, раутер немесе рутер) – бұл ең болмағанда бір желілік интерфейсі бар және мәліметтер пакеттерін желінің әртүрлі сегменттері арасында тасымалдайтын, арнайы желілік компьютер, әртүрлі архитектуралы желілерді байланыстыратын, администратормен берілген желінің топологиясы және анықталған ережелер туралы ақпарат негізінде тасымалдау бойынша шешімдерді қабылдайтын. |
Ядродағы операциялық жүйелер тез дамуын жалғастыруда (мысалы, ядроның жаңа версиясы әрбір 2-3 ай сайын шығарылады, 2005 жылдан бастап ядроның өңдеуіне 800-ден астам әртүрлі компаниялардың 7800-ден үстем өңдеушілер қатысқан) және атағы өсіп келе жатыр (9 айдың ішінде 2011 жылдың мамырынан бастап 2012 жылдың қаңтарына дейін Linux-тың нарықта үлесі 64 % өсті). Linux-тың өзіндік дистрибутивтері әртүрлі компаниялармен шығарылады және бүкіләлемдік басқа да ынталармен, соның ішінде Ресейдың және Украинаның.
Қандай операциялық жүйелер ұялы телефондарда, планшетті компьютерлерде қолданылады?
Android (Андроид) – бұл коммуникаторларға, планшетті компьютерлерге, электрондық кітаптарға, сандық күйтабақтарға, қолсағаттарға, нетбуктар мен смартбуктарларға, Google көзілдіріктеріне және тағы басқа құрылғыларға арналған операциялық жүйе, Linux ядросында негізделген және Google-дан Java-ның өздік жүзеге асырылған. |
2008 жылдың 23 қыркүйегінде Андроид операциялық жүйенің бірінші версиясы ресми түрде шықты. Платформаның бірінші версиясынан бастап жүйенің бірнеше жаңарулары шықты. Бұл жаңартулар жүйедегі табылған қателіктерді тузетуге және жаңа функционалды мүмкіндіктерді жүйеге қосуға қатысты.
2009 жылы жүйенің төрт жаңартуы ұсынылды. Ақпанда әртүрлі қателіктері тузетіліп 1.1 версиясы жарық көрді. Сәуірде және қыркүйекте Android 1.5 «Cupcake» және Android 1.6 «Donut» деген екі жаңа ОЖ шықты. 2009 жылдын қазанында платформаның Android 2.0 «Éclair» версиясы жарық көрді, және де кішігірім жаңартулардан кейін Android 2.1 «Éclair» аймағында ОЖ-де «тірі түс қағаздар» («живые обои») пайда болды, блокировка экраны өзгерілді.
2010 жылдың ортасында Google Android 2.2 «Froyo» ұсынды, ал 2010 жылдың соңында Android 2.3 «Gingerbread» пайда болды. «Froyo» жаңаруынан кейін Android операциялық жүйені смартфондарда қолдану мүмкіндігі пайда болды.
2011 жылдың 22 ақпанында көбінесе планшеттерге негізделген Android 3.0 «Honeycomb» платформасы ресми түрде ұсынылды.
2011 жылдың 19 қазаныңда планшеттерге де смартфондарға да арналған бірінші универсалды платформа Android 4.0 «Ice Cream Sandwich» жарық қөрды.
2012 жылдың тамызында Android 4.1 «Jelly Bean» ОЖ-ның версиясы пайда болды, сол жылдың қазанында кішігірім жаңартулармен Android 4.2 «Jelly Bean» платформасы ұсынылды.
2012 жылдың төртінші кварталында сатылған 70,1 % смартфондарында Android операциялық жүйесі орнатылды.
Mac OS (Macintosh Operating System) – бұл графикалық интерфейсі бар проприетарлық операциялық жүйелер жиыны. |
OS X пен бірге әлемдегі екінші орындағы әйгілі операциялық жүйе (олардың ортақ нарықты бөлігі 2011 жылдың мамырында 5,4 %. құрады). Бұл Macintosh компьютерлеріне арнайы Apple корпорациясымен өңделген. Қазіргі кездегі операциялық жүйелердегі графикалық интерфейстің әйгілігі Mac OS-тың еңбегі деп жиі саналады.
Windows 8 – бұл Microsoft Windows ОЖ жиынына қатысты Windows 7-ден кейінгі операциялық жүйе және Microsoft транс ұлттық корпорациямен өңделген. |
2012 жылдың 26 қазанында сатылымға шықты. Әртүрлі мәліметтерге орай 2013 жылдың сәуірінде әлемде Интернет желісіне қолжеткізу үшін қолданатын операциялық жүйелердің арасында Windows 8-дың бөлігі 3,82 % құрды. Серверлік версия Windows Server 2012 болып табылады.
Windows 8, өзінің алдындағы шыққан Windows 7 және Windows XP операциялық жүйелерден айырмашылығы Modern (алдында - Metro) атты жана интерфейсті қолданады. Бұл интерфейс жүйенің қосылуынан кейін бірінші болып шығады; ол атқаратын кызметі бойынша жұмыс үстеліне ұқсайды - бастапқы экран қосымшалардың плиткаларынан тұрады (жарлықтарға ұқсас), оларды басканнан кейін қосымша қосылады, сайт немесе бума ашылады (мұнда плитка қандай элементке немесе қосымшаға байланғанына байланысты).
Сондай ақ жүйеде бөлек қосымша ретінде «классикалық» жұмыс үстеліде бар. «Пуск» менюінің орнына интерфейсте «активті бұрыш» қолданылады, оның басылуы старттық экранды ашады. Modern-интерфейстегі жылжыту горизонталды жүреді. Егер кішірейту амалын жасасақ (немесе экранның төменгі жағында минусты бассақ), барлық стартты экран көрінеді. Старттық экрандағы плиткаларды тасымалдауға және топтастыруға, топтарға атау беруге және плиткалардың өлшемін өзгертуге болады (тек қана алғашкыда үлкен болған плиткаларғана қолданылады). Экранның мүмкіндігіне байланысты жүйе плиткалар үшін жолдардың санын автоматы түрде есептейді, стандарты планшетті компьютерлерде плиткалар қатары үшеу. Стартты экранның түсі жаңа басқару панелінде түсі өзгертіледі, және артқы жақтағы орнаменте де өзгереді.
Windows 8 – бұл қайта қарастырылған Windows 7, және жұмыс үстелімен жұмыс істеу тәсілдеріде бірдей.