учебник-zarembo-tananushko
.pdfhttp://graecolatini.narod.ru
5. Аттическое удвоение:
|
Perfectum |
Perfectum |
Plusquam- |
Plusquam- |
|
Начальная форма |
perfectum |
||||
actīvi |
medii-passīvi |
perfectum actīvi |
|||
|
medii-passīvi |
||||
|
|
|
|
|
|
ἀγείρω – собирать |
ἀγ-ήγερκα |
ἀγ-ήγερμαι |
ἠγ-ηγέρκη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ἀκούω – слышать |
ἀκ-ήκοα |
ἤκουσμαι |
ἠκ-ηκόη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ἀλείφω – мазать |
ἀλ-ήλιφα |
ἀλ-ήλειμμαι |
ἠλ-ήλιφη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ἀρόω – пахать |
ἀρ-ήροκα |
ἀρ-ήροσμαι |
ἠρ-ηρόκη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ἐλέγχω – уличать |
ἐλ-ήλεγχα |
ἐλ-ήλεγμαι |
ἐλ-ηλέγχη, -ειν |
ἐλ-ηλέγμην |
|
|
|
|
|
|
|
ἐγείρω – будить |
ἐγ-ήγερκα |
– |
– |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ἐγείρομαι – пробуж- |
ἐγρ-ήγορα |
– |
ἐγρ-ηγόρη, -ειν |
– |
|
даться |
|
|
ἠγρ-ηγόρη, -ειν |
||
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
ἐγείρομαι – быть разбу- |
– |
ἐγ-ήγερμαι |
– |
ἐγ-ηγέρμην |
|
женным |
|
|
|||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
ἐλαύνω – гнать |
ἐλ-ήλακα |
ἐλ-ήλαμαι |
– |
ἠλ-ηλάμην |
|
|
|
|
|
|
|
ἑλίττω – качать |
ἐλ-ήλιχα |
εἵλιγμαι |
ἐλ-ηλίχη, -ειν |
– |
|
|
|
ἐλ-ήλιγμαι |
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
ἐμέω – изрыгать |
ἐμ-ήμεκα |
ἠμήμεσμαι |
ἐμ-ημέκη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ἔρχομαι – приходить |
ἐλ-ήλῠθα |
– |
ἐλ-ηλύθη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ἐσθίω – есть |
ἐδ-ήδοκα |
ἐδ-ήδεσμαι |
ἐδ-ηδήκη, -ειν |
– |
|
|
ἔδ-ηδα |
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
ὄζω – пахнуть |
ὄδ-ωδα |
– |
ὠδώδη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ὀρύττω – рыть |
ὀρ-ώρυχα |
ὀρ-ώρυγμαι |
ὠρ-ωρύχη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ὁράω – видеть |
ἑώρᾱκα |
ἑώραμαι |
ἑωράκη, -ειν |
|
|
|
ὄπ-ωπα |
ὦμμαι |
|
– |
|
|
|
ὦψαι |
|
||
|
|
|
|
||
|
|
ὦπται |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
φέρω – нести |
ἐν-ήνοχα |
ἐν-ήνεγμαι |
ἐν-ηνόχη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ὄμνυμι – клясться |
ὀμ-ώμοκα |
ὀμ-ώμο(σ) |
ὠμ-ωμόκη, -ειν |
– |
|
|
|
μαι |
ὀμ-ωμόκη, -ειν |
||
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
ὄλλυμι – губить |
ὀλ-ώλεκα |
– |
ὠλ-ωλέκη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
|
ὄλλυμαι – гибнуть |
ὄλ-ωλα |
– |
ὠλ-ώλη, -ειν |
– |
|
|
|
|
|
|
181
http://graecolatini.narod.ru
6. Приращение и удвоение перед приставкой:
Начальная форма |
Imperfectum |
Aoristus |
Perfectum |
καθ-εύδω – спать |
ἐκάθευδον |
– |
– |
καθ-ίζω – сажать |
ἐκάθιζον |
ἐκάθισα |
κεκάθικα |
καθ-έζομαι – садиться |
ἐκαθεζόμην |
ἐκαθέσθην |
– |
ἐν-αντιόομαι – сопротивляться |
ἠναντιούμην |
ἠναντιώθην |
ἠναντίωμαι |
ἀμφι-έννυμι – надевать |
ἠμφιέννυν |
ἠμφίεσα |
ἠμφίεσμαι |
ἐπί-σταμαι – знать |
ἠπιστάμην |
ἠπιστήθην |
– |
κάθ-ημαι – сидеть |
ἐκαθήμην |
– |
– |
7. Приращение и удвоение и перед приставкой и перед основой:
Начальная форма |
Imperfectum |
Aoristus |
Perfectum |
ἀν-έχομαι – терпеть |
ἠν-ειχόμην |
ἠν-εσχόμην |
ἀν-έσχηκα |
ἐπ-αν-ορθόω – восстанавливать |
ἐπ-ην-ώρθουν |
ἐπ-ην-ώρθωσα |
ἐπ-ην-ώρθωκα |
ἐν-οχλέω – надоедать |
ἠν-ώχλουν |
ἠν-ώχλησα |
ἠν-ώχληκα |
παρ-οινέω – пьянствовать |
ἐ-παρ-ῴνουν |
ἐ-παρ-ῴνησα |
πε-παρ-ῴνηκα |
|
|
ἐ-παρ-ῳνήθην |
πε-παρ-ῴνημαι |
8. Приращение и удвоение в начале сложного слова:
Начальная форма |
Imperfectum |
Aoristus |
Perfectum |
δυσ-τυχέω – быть несчастливым |
ἐ-δυστύχουν |
ἐ-δυστύχησα |
δε-δυστύχηκα |
εὐ-τυχέω – быть счастливым |
ηὐτύχουν |
ηὐτύχησα |
ηὐτύχηκα |
|
εὐτύχουν |
εὐτύχησα |
εὐτύχηκα |
ἀ-θυμέω – унывать |
ἠθύμουν |
ἠθύμησα |
ἠθύμηκα |
οἰκο-δομέω – строить |
ᾠκοδόμουν |
ᾠκοδόμησα |
ᾠκοδόμηκα |
εὐ-εργετέω – благодетельство- |
εὐεργέτουν |
εὐεργέτησα |
εὐεργέτηκα |
вать |
ηὐεργέτουν |
ηὐεργέτησα |
ηὐεργέτηκα |
εὑρίσκω – находить |
ηὕρισκον |
ηὗρον/εὗρον |
ηὕρηκα/ |
|
εὕρισκον |
ηὑρέθην/ |
εὕρηκα |
|
|
εὑρέθην |
ηὕρημαι |
9. Приращение ἐ- и ἠ-:
Начальная форма |
Imperfectum |
Aoristus |
βούλομαι – хотеть |
ἐβουλόμην |
ἐβουλήθην |
|
ἠβουλόμην |
ἠβουλήθην |
μέλλω – намереваться |
ἔμελλον |
ἐμέλλησα |
|
ἤμελλον |
ἠμέλλησα |
δύναμαι – мочь |
ἐδυνάμην |
ἐδυνήθην |
|
ἠδυνάμην |
ἠδυνήθην |
182
http://graecolatini.narod.ru
§ 101. Praesens глаголов I спряжения
Личные формы в настоящем времени образуются от основы презенса с помощью соединительных гласных и личных окончаний (см. § 95). В некоторых формах соединительная гласная сливается с окончанием. Participium praesentis actīvi образуется с помощью суффикса -οντ- и склоняется по 1-му и 3-му склонению (см. § 18, 33). Participium praesentis medii-passīvi образует-
ся с помощью суффикса -μεν- и склоняется по 1–2-му склонению (см. § 52). Infinitīvus praesentis образуется с помощью суффиксов -ειν (act.), -σθαι (m.-p.).
Образец спряжения (на примере глагола παιδεύω – воспитывать):
Лицо |
|
Actīvum |
|
Medium-passīvum |
|||
|
|
|
|
|
|
||
Singulāris |
|
Plurālis |
|
Singulāris |
Plurālis |
||
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Indicatīvus |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
1-е |
|
παιδεύ-ω |
|
παιδεύ-ο-μεν |
|
παιδεύ-ο-μῸ |
παιδευ-ό-μεθᾰ |
|
|
|
|
|
|
|
|
2-е |
|
παιδεύ-εις |
|
παιδεύ-ε-τε |
|
παιδεύ-ῃ (-ει) |
παιδεύ-ε-σθε |
|
|
|
|
|
|
|
|
3-е |
|
παιδεύ-ει |
|
παιδεύ-ουσῐ(ν) |
|
παιδεύ-ε-τῸ |
παιδεύ-ο-ντῸ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Conjunctīvus |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
1-е |
|
παιδεύ-ω |
|
παιδεύ-ω-μεν |
|
παιδεύ-ω-μῸ |
παιδευ-ώ-μεθᾰ |
|
|
|
|
|
|
|
|
2-е |
|
παιδεύ-ῃς |
|
παιδεύ-η-τε |
|
παιδεύ-ῃ |
παιδεύ-η-σθε |
|
|
|
|
|
|
|
|
3-е |
|
παιδεύ-ῃ |
|
παιδεύ-ω-σῐ(ν) |
|
παιδεύ-η-τῸ |
παιδεύ-ω-ντῸ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Optatīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1-е |
|
παιδεύ-οι-μῐ |
|
παιδεύ-οι-μεν |
|
παιδευ-οί-μην |
παιδευ-οί-μεθᾰ |
|
|
|
|
|
|
|
|
2-е |
|
παιδεύ-οι-ς |
|
παιδεύ-οι-τε |
|
παιδεύ-οι-ο |
παιδεύ-οι-σθε |
|
|
|
|
|
|
|
|
3-е |
|
παιδεύ-οι |
|
παιδεύ-οι-εν |
|
παιδεύ-οι-το |
παιδεύ-οι-ντο |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Imperatīvus |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
2-е |
|
παίδευ-ε |
|
παιδεύ-ε-τε |
|
παιδεύ-ου |
παιδεύ-ε-σθε |
|
|
|
|
|
|
|
|
3-е |
|
παιδευ-έ-τω |
|
παιδευ-ό-ντων |
|
παιδευ-έ-σθω |
παιδευ-έ-σθων |
|
|
|
|
παιδευ-έ-τωσᾰν |
|
|
παιδευ-έ-σθωσᾰν |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Participium |
|
||
|
|
|
|||||
|
παιδεύ-ων, παιδεύ-ουσ-ᾰ, παιδεῦ-ον |
|
παιδευ-ό-μεν-ος, -ο-μέν-η, -ό-μεν-ον |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Infinitīvus |
|
||
|
|
|
|
||||
|
|
παιδεύ-ειν |
|
παιδεύ-ε-σθῸ |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
183
http://graecolatini.narod.ru
Participium praesentis actīvi склоняется следующим образом:
Падеж |
m |
|
f |
n |
|
|
|
|
|
|
|
Singulāris |
|
|
|
|
|
|
|
Nom. |
παιδεύ-ων |
|
παιδεύ-ουσ-ᾰ |
παιδεῦ-ον |
|
|
|
|
|
Gen. |
παιδεύ-οντ-ος |
|
παιδευ-ούσ-ης |
παιδεύ-οντ-ος |
Dat. |
παιδεύ-οντ-ῐ |
|
παιδευ-ούσ-ῃ |
παιδεύ-οντ-ῐ |
Acc. |
παιδεύ-οντ-ᾰ |
|
παιδεύ-ουσ-ᾰν |
παιδεῦ-ον |
|
|
|
Plurālis |
|
Nom. |
παιδεύ-οντ-ες |
|
παιδεύ-ουσ-Ὸ |
παιδεύ-οντ-ᾰ |
Gen. |
παιδευ-όντ-ων |
|
παιδευ-ουσ-ῶν |
παιδευ-όντ-ων |
Dat. |
παιδεύ-ουσῐ(ν) |
|
παιδευ-ούσ-αις |
παιδεύ-ουσῐ(ν) |
Acc. |
παιδεύ-οντ-ᾰς |
|
παιδευ-ούσ-ᾱς |
παιδεύ-οντ-ᾰ |
Participium praesentis medii-passīvi склоняется как прилагательное 1–2-го склонения трех окончаний (см. § 52).
§ 102. Imperfectum глаголов I спряжения
Imperfectum образуется от основы презенса с помощью приращения (см. § 100), соединительных гласных и личных окончаний (см. § 95). Образует только формы изъявительного наклонения. Образец спряжения (на примере глагола παιδεύω – воспитывать):
Лицо |
|
Actīvum |
Medium-passīvum |
||
Singulāris |
|
Plurālis |
Singulāris |
Plurālis |
|
|
|
||||
1-е |
ἐ-παίδευ-ο-ν |
|
ἐ-παιδεύ-ο-μεν |
ἐ-παιδευ-ό-μην |
ἐ-παιδευ-ό-μεθᾰ |
2-е |
ἐ-παίδευ-ε-ς |
|
ἐ-παιδεύ-ε-τε |
ἐ-παιδεύ-ου |
ἐ-παιδεύ-ε-σθε |
3-е |
ἐ-παίδευ-ε-(ν) |
|
ἐ-παίδευ-ο-ν |
ἐ-παιδεύ-ε-το |
ἐ-παιδεύ-ο-ντο |
§ 103. Praesens и imperfectum
слитных глаголов
Слитные глаголы (verba contracta) – это глаголы, у которых основа презенса (см. § 97) оканчивается на -ᾰ, -ε, -ο. В формах этих глаголов, образующихся от основы презенса, происходит слияние конечного гласного основы с последующим гласным окончания (соединительного гласного, суффикса).
184
http://graecolatini.narod.ru
Особенности образования
1.В infinitīvus praesentis actīvi используется суффикс -εν вместо -ειν, при-
чем в слитной форме ударение падает на последний слог.
2.В praesens optatīvi actīvi в единственном числе употребляются конечные элементы -οί-ην, -οί-ης, -οί-η.
3.В imperfectum indicatīvi actīvi 3 sg. слитные глаголы не имеют пристав-
ного ν.
4.Если один из сливающихся гласных до слияния имел ударение, то над слитным долгим гласным или дифтонгом ставится ударение по следующим правилам:
а) если ударение падало на первый гласный, ставится облеченное ударе-
ние: φιλέ-ω > φιλῶ – я украшаю;
б) если ударение падало на второй гласный, ставится острое ударение: φιλε-έτ-ω > φιλείτω – пусть он украшает;
в) на третий слог от конца в любом случае ставится острое ударение: φιλε- ό-μεθα > φιλούμεθα – нас украшают.
5.В словаре данные глаголы приводятся в неслитной форме: φιλέω – лю-
бить, νικάω – побеждать, δηλόω – показывать.
I. Слитные глаголы на -εω. Правила слияния:
+ |
ε |
ει |
η |
ῃ |
ο |
ω |
ου |
οι |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ε |
ει |
ει |
η |
ῃ |
ου |
ω |
ου |
οι |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Образец спряжения активного залога (на примере глагола φιλέω – лю-
бить):
Лицо |
|
Singulāris |
|
|
Plurālis |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Praesens |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Indicatīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|
1-е |
(φιλέ-ω) |
φιλῶ |
|
(φιλέ-ο-μεν) |
φιλοῦμεν |
|
|
|
|
|
|
2-е |
(φιλέ-εις) |
φιλεῖς |
|
(φιλέ-ε-τε) |
φιλεῖτε |
|
|
|
|
|
|
3-е |
(φιλέ-ει) |
φιλεῖ |
|
(φιλέ-ουσῐ(ν)) |
φιλοῦσῐ(ν) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Conjunctīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|
1-е |
(φιλέ-ω) |
φιλῶ |
|
(φιλέ-ω-μεν) |
φιλῶμεν |
|
|
|
|
|
|
2-е |
(φιλέ-ῃς) |
φιλῇς |
|
(φιλέ-η-τε) |
φιλῆτε |
|
|
|
|
|
|
3-е |
(φιλέ-ῃ) |
φιλῇ |
|
(φιλέ-ω-σῐ(ν)) |
φιλῶσῐ(ν) |
|
|
|
|
|
|
185
http://graecolatini.narod.ru
Лицо |
|
Singulāris |
|
Plurālis |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Optatīvus |
|
|
1-е |
(φιλε-οίη-ν) |
φιλοίην |
|
(φιλέ-οι-μεν) |
φιλοῖμεν |
|
([φιλέ-οι-μῐ]) |
[φιλοῖμῐ] |
|
([φιλε-οίη-μεν]) |
[φιλοίημεν] |
2-е |
(φιλε-οίη-ς) |
φιλοίης |
|
φιλέ-οι-τε |
φιλοῖτε |
|
([φιλέ-οι-ς]) |
[φιλοῖς] |
|
([φιλε-οίη-τε]) |
[φιλοίητε] |
3-е |
(φιλε-οί-η) |
φιλοίη |
|
(φιλέ-οιε-ν) |
φιλοῖεν |
|
([φιλέ-οι]) |
[φιλοῖ] |
|
|
|
|
|
|
Imperatīvus |
|
|
2-е |
(φίλε-ε) |
φίλει |
|
(φιλέ-ε-τε) |
φιλεῖτε |
3-е |
(φιλε-έ-τω) |
φιλείτω |
|
(φιλε-ό-ντων) |
φιλούντων |
|
|
|
Participium |
|
|
|
(φιλέ-ων) φιλῶν, (φιλέ-ουσ-ᾰ) φιλοῦσᾰ, (φιλέ-ον) φιλοῦν |
|
|||
|
|
|
Infinitīvus |
|
|
|
(φιλέ-εν) φιλεῖν |
|
|
|
|
|
|
Imperfectum indicatīvi |
|
||
1-е |
(ἐ-φίλε-ο-ν) |
ἐφίλουν |
|
(ἐ-φιλέ-ο-μεν) |
ἐφιλοῦμεν |
2-е |
(ἐ-φίλε-ε-ς) |
ἐφίλεις |
|
(ἐ-φιλέ-ε-τε) |
ἐφιλεῖτε |
3-е |
(ἐ-φίλε-ε) |
ἐφίλει |
|
(ἐ-φίλε-ο-ν) |
ἐφίλουν |
П р и м е ч а н и е. В круглых скобках указаны исходные формы, в квадратных – более поздние формы.
Образец спряжения залога medium-passīvum (на примере глагола φιλέω –
любить):
Praesens
Indicatīvus
1-е |
(φιλέ-ο-μῸ) |
φιλοῦμῸ |
|
(φιλε-ό-μεθᾰ) |
φιλούμεθᾰ |
2-е |
(φιλέ-ῃ, φιλέ-ει) |
φιλῇ, φιλεῖ |
|
(φιλέ-ε-σθε) |
φιλεῖσθε |
3-е |
(φιλέ-ε-τῸ) |
φιλεῖτῸ |
|
(φιλέ-ο-ντῸ) |
φιλοῦντῸ |
|
|
|
Conjunctīvus |
|
|
1-е |
(φιλέ-ω-μῸ) |
φιλῶμῸ |
|
(φιλε-ώ-μεθᾰ) |
φιλώμεθᾰ |
2-е |
(φιλέ-ῃ) |
φιλῇ |
|
(φιλέ-η-σθε) |
φιλῆσθε |
3-е |
(φιλέ-η-τῸ) |
φιλῆτῸ |
|
(φιλέ-ω-ντῸ) |
φιλῶντῸ |
|
|
|
Optatīvus |
|
|
1-е |
(φιλε-οί-μην) |
φιλοίμην |
|
(φιλε-οί-μεθᾰ) |
φιλοίμεθᾰ |
2-е |
(φιλέ-οι-ο) |
φιλοῖο |
|
(φιλέ-οι-σθε) |
φιλοῖσθε |
3-е |
(φιλέ-οι-το) |
φιλοῖτο |
|
(φιλέ-οι-ντο) |
φιλοῖντο |
186
http://graecolatini.narod.ru
Лицо |
Singulāris |
|
Plurālis |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Imperatīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|
2-е |
(φιλέ-ου) |
φιλοῦ |
|
(φιλέ-ε-σθε) |
φιλεῖσθε |
3-е |
(φιλε-έ-σθω) |
φιλείσθω |
|
(φιλε-έ-σθων) |
φιλείσθων |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Participium |
|
|
|
|
||||
|
(φιλε-ό-μεν-ος) φιλούμενος, (-ε-ο-μέν-η) -ουμένη, (-ε-ό-μεν-ον) -ούμενον |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Infinitīvus |
|
|
|
(φιλέ-ε-σθῸ) φιλεῖσθῸ |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
Imperfectum indicatīvi |
|
||
|
|
|
|
|
|
1-е |
(ἐ-φιλε-ό-μην) |
ἐφιλούμην |
|
(ἐ-φιλε-ό-μεθᾰ) |
ἐφιλούμεθᾰ |
2-е |
(ἐ-φιλέ-ου) |
ἐφιλοῦ |
|
(ἐ-φιλέ-ε-σθε) |
ἐφιλεῖσθε |
|
|
|
|
|
|
3-е |
(ἐ-φιλέ-ε-το) |
ἐφιλεῖτο |
|
(ἐ-φιλέ-ο-ντο) |
ἐφιλοῦντο |
|
|
|
|
|
|
П р и м е ч а н и е. В круглых скобках указаны исходные формы, в квадратных – более поздние формы.
Participium praesentis actīvi склоняется следующим образом:
Падеж |
m |
|
f |
n |
|
|
|
|
|
|
|
Singulāris |
|
|
|
|
|
|
|
Nom. |
φιλῶν |
|
φιλοῦσ-ᾰ |
φιλοῦν |
|
|
|
|
|
Gen. |
φιλοῦντ-ος |
|
φιλούσ-ης |
φιλοῦντ-ος |
|
|
|
|
|
Dat. |
φιλοῦντ-ῐ |
|
φιλούσ-ῃ |
φιλοῦντ-ῐ |
|
|
|
|
|
Acc. |
φιλοῦντ-ᾰ |
|
φιλοῦσ-ᾰν |
φιλοῦν |
|
|
|
|
|
|
|
Plurālis |
|
|
Nom. |
φιλοῦντ-ες |
|
φιλοῦσ-Ὸ |
φιλοῦντ-ᾰ |
Gen. |
φιλούντ-ων |
|
φιλουσ-ῶν |
φιλούντ-ων |
Dat. |
φιλοῦσῐ(ν) |
|
φιλούσ-αις |
φιλοῦσῐ(ν) |
Acc. |
φιλοῦντ-ᾰς |
|
φιλούσ-ᾱς |
φιλοῦντ-ᾰ |
В глаголах с односложной основой (πλέω – плыть, πνέω – дышать, νέω –
плыть, ῥέω – течь, χέω – лить, δέω – нуждаться, θέω – бежать и т. п.) сли-
яние происходит только в тех формах, в которых в результате слияния получается ει.
187
http://graecolatini.narod.ru
Образец спряжения (на примере глаголовπλέω – плыть, δέω – нуждаться):
Грамматическая |
|
|
Actīvum |
|
|
|
|
|
Medium-passīvum |
||||||||||||
|
форма |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Praes. ind. |
πλέω, πλεῖς, πλεῖ; |
|
|
|
|
δέομῸ, δέῇ (δεῖ), δεῖτῸ; |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
πλέομεν, πλεῖτε, πλέουσῐ(ν) |
|
δεόμεθᾰ, δεῖσθε, δέοντῸ |
||||||||||||||
Praes. conj. |
πλέω, πλέῃς, πλέῃ; |
|
|
|
|
δέωμῸ, δέῃ, δέητῸ; |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
πλέωμεν, πλέητε, πλέωσῐ(ν) |
|
δεώμεθᾰ, δέησθε, δέωντῸ |
||||||||||||||
Praes. opt. |
πλέοιμι, πλέοις, πλέοι; |
|
|
δεοίμην, δέοιο, δέοιτο; |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
πλέοιμεν, πλέοιτε, πλέοιεν |
|
|
δεοίμεθᾰ, δέοισθε, δέοιντο |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Imperat. praes. |
πλεῖ, πλείτω; |
|
|
|
|
|
|
δέου, δείσθω; |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
πλεῖτε, πλεόντων |
|
|
|
|
δεῖσθε, δείσθων |
|||||||||||
Pcp. praes. |
πλέων, πλέουσᾰ, πλέον |
|
|
δεόμενος, δεομένη, δεόμενον |
|||||||||||||||||
Inf. praes. |
πλεῖν |
|
|
|
|
|
|
δεῖσθῸ |
|
|
|
|
|||||||||
Impf. ind. |
πλέον, πλεῖς, πλεῖ; |
|
|
|
|
δεόμην, δέου, δεῖτο; |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
πλέομεν, πλεῖτε, πλέον |
|
|
δεόμεθᾰ, δεῖσθε, δέοντο |
|||||||||||||
П р и м е ч а н и е. Глаголы δέω – связывать, ξέω – скоблить имеют слияние во |
|||||||||||||||||||||
всех формах. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
II. Слитные глаголы на -αω. Правила слияния: |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
ε |
|
ει |
|
η |
|
ῃ |
|
ο |
|
ω |
|
ου |
|
οι |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
α |
|
ᾱ |
|
ᾳ |
|
ᾱ |
|
ᾳ |
|
ω |
|
ω |
|
ω |
|
ῴ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Образец спряжения активного залога (на примере глагола νικάω – по- |
|||||||||||||||||||||
беждать): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Лицо |
|
|
|
|
|
Singulāris |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Plurālis |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Praesens |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Indicatīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|||
1-е |
|
(νικά-ω) |
|
|
νικῶ |
|
|
|
|
(νικά-ο-μεν) |
|
νικῶμεν |
|||||||||
2-е |
|
(νικά-εις) |
|
|
νικᾷς |
|
|
|
|
(νικά-ε-τε) |
|
νικᾶτε |
|||||||||
3-е |
|
(νικά-ει) |
|
|
νικᾷ |
|
|
|
|
(νικά-ουσῐ(ν)) |
|
νικῶσῐ(ν) |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Conjunctīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|||
1-е |
|
(νικά-ω) |
|
|
νικῶ |
|
|
|
|
(νικά-ω-μεν) |
|
νικῶμεν |
|||||||||
2-е |
|
(νικά-ῃς) |
|
|
νικᾷς |
|
|
|
|
(νικά-η-τε) |
|
νικᾶτε |
|||||||||
3-е |
|
(νικά-ῃ) |
|
|
νικᾷ |
|
|
|
|
(νικά-ω-σῐ(ν)) |
|
νικῶσῐ(ν) |
188
http://graecolatini.narod.ru
Лицо |
|
Singulāris |
|
Plurālis |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Optatīvus |
|
|
1-е |
(νικα-οίη-ν) |
νικῴην |
|
(νικά-οι-μεν) |
νικῷμεν |
|
([νικά-οι-μῐ]) |
[νικῷμῐ] |
|
([νικα-οίη-μεν]) |
[νικῴημεν] |
2-е |
(νικα-οίη-ς) |
νικῴης |
|
νικά-οι-τε |
νικῷτε |
|
([νικά-οι-ς]) |
[νικῷς] |
|
([νικα-οίη-τε]) |
[νικῴητε] |
3-е |
(νικα-οί-η) |
νικῴη |
|
(νικά-οιε-ν) |
νικῷεν |
|
([νικά-οι]) |
[νικῷ] |
|
|
|
|
|
|
Imperatīvus |
|
|
2-е |
(νίκα-ε) |
νίκᾱ |
|
(νικά-ε-τε) |
νικᾶτε |
3-е |
(νικα-έ-τω) |
νικάτω |
|
(νικα-ό-ντων) |
νικώντων |
|
|
|
Participium |
|
|
|
(νικά-ων) νικῶν, (νικά-ουσ-ᾰ) νικῶσᾰ, (νικά-ο-ν) νικῶν |
|
|||
|
|
|
Infinitīvus |
|
|
|
(νικά-εν) νικᾶν |
|
|
|
|
|
|
Imperfectum indicatīvi |
|
||
1-е |
(ἐ-νίκα-ο-ν) |
ἐνίκων |
|
(ἐ-νικά-ο-μεν) |
ἐνικῶμεν |
2-е |
(ἐ-νίκα-ε-ς) |
ἐνίκᾱς |
|
(ἐ-νικά-ε-τε) |
ἐνικᾶτε |
3-е |
(ἐ-νίκα-ε) |
ἐνίκᾱ |
|
(ἐ-νίκα-ο-ν) |
ἐνίκων |
П р и м е ч а н и е. В круглых скобках указаны исходные формы, в квадратных – более поздние формы.
Образец спряжения залога medium-passīvum (на примере глагола νικάω –
побеждать):
Praesens
Indicatīvus
1-е |
(νικά-ο-μῸ) |
νικῶμῸ |
|
(νικα-ό-μεθᾰ) |
νικώμεθᾰ |
2-е |
(νικά-ῃ, νικά-ει) |
νικᾷ |
|
(νικά-ε-σθε) |
νικᾶσθε |
3-е |
(νικά-ε-τῸ) |
νικᾶτῸ |
|
(νικά-ο-ντῸ) |
νικῶντῸ |
|
|
|
Conjunctīvus |
|
|
1-е |
(νικά-ω-μῸ) |
νικῶμῸ |
|
(νικα-ώ-μεθᾰ) |
νικώμεθᾰ |
2-е |
(νικά-ῃ) |
νικᾷ |
|
(νικά-η-σθε) |
νικᾶσθε |
3-е |
(νικά-η-τῸ) |
νικᾶτῸ |
|
(νικά-ω-ντῸ) |
νικῶντῸ |
|
|
|
Optatīvus |
|
|
1-е |
(νικα-οί-μην) |
νικῴμην |
|
(νικα-οί-μεθᾰ) |
νικῴμεθᾰ |
2-е |
(νικά-οι-ο) |
νικῷο |
|
(νικά-οι-σθε) |
νικῷσθε |
3-е |
(νικά-οι-το) |
νικῷτο |
|
(νικά-οι-ντο) |
νικῷντο |
189
http://graecolatini.narod.ru
Лицо |
Singulāris |
|
Plurālis |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Imperatīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|
2-е |
(νικά-ου) |
νικῶ |
|
(νικά-ε-σθε) |
νικᾶσθε |
|
|
|
|
|
|
3-е |
(νικα-έ-σθω) |
νικάσθω |
|
(νικα-έ-σθων) |
νικάσθων |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Participium |
|
|
|
|
||||
|
(νικα-ό-μεν-ος) νικώμενος, (-α-ο-μέν-η) -ωμένη, (-α-ό-μεν-ον) -ώμενον |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Infinitīvus |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(νικά-ε-σθῸ) νικᾶσθῸ |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
Imperfectum indicatīvi |
|
||
|
|
|
|
|
|
1-е |
(ἐ-νικα-ό-μην) |
ἐνικώμην |
|
(ἐ-νικα-ό-μεθᾰ) |
ἐνικώμεθᾰ |
|
|
|
|
|
|
2-е |
(ἐ-νικά-ου) |
ἐνικῶ |
|
(ἐ-νικά-ε-σθε) |
ἐνικᾶσθε |
|
|
|
|
|
|
3-е |
(ἐ-νικά-ε-το) |
ἐνικᾶτο |
|
(ἐ-νικά-ο-ντο) |
ἐνικῶντο |
|
|
|
|
|
|
П р и м е ч а н и е. В круглых скобках указаны исходные формы, в квадратных – более поздние формы.
Participium praesentis actīvi склоняется следующим образом:
Падеж |
m |
|
f |
n |
|
|
|
|
|
|
|
Singulāris |
|
|
|
|
|
|
|
Nom. |
νικῶν |
|
νικῶσ-ᾰ |
νικῶν |
Gen. |
νικῶντ-ος |
|
νικώσ-ης |
νικῶντ-ος |
Dat. |
νικῶντ-ῐ |
|
νικώσ-ῃ |
νικῶντ-ῐ |
|
|
|
|
|
Acc. |
νικῶντ-ᾰ |
|
νικῶσ-ᾰν |
νικῶν |
|
|
|
|
|
|
|
Plurālis |
|
|
|
|
|
|
|
Nom. |
νικῶντ-ες |
|
νικῶσ-Ὸ |
νικῶντ-ᾰ |
|
|
|
|
|
Gen. |
νικώντ-ων |
|
νικωσ-ῶν |
νικώντ-ων |
|
|
|
|
|
Dat. |
νικῶσῐ(ν) |
|
νικώσ-αις |
νικῶσῐ(ν) |
|
|
|
|
|
Acc. |
νικῶντ-ᾰς |
|
νικώσ-ᾱς |
νικῶντ-ᾰ |
|
|
|
|
|
В глаголах ζάω – жить, πεινάω – голодать, διψάω – чувствовать жаж- ду, χράω – давать ответ, χράομαι – пользоваться, ψάω – рассыпаться в прах
в результате слияния вместо ᾱ и ᾳ получаются η и ῃ. Образец спряжения (на примере глаголов ζάω – жить, χράομαι – пользоваться):
190