15 Minut na gramatykę

1. „Trzeba"i „należy" to bezosobowe formy czasowników, których znaczenie w języku angiel­ skim mogłoby być oddane jako „it's necessary to do", „we need to"i „one has to". Stosowane są one z czasownikami w bezokoliczniku:

Trzeba dziś zrobić zakupy. Trzeba skończyć ten raport do piątku. Należy zawsze mówić prawdę. Należy wypełnić ten wniosek.

2. Kolejną formą bezosobową w języku polskim jest konstrukcja „czeka się", na którą składa się czasownik w trzeciej osobie liczby pojedynczej {czeka) oraz zaimek zwrotny „się".

A oto przykłady użycia tej konstrukcji:

-Jak mówi się po polsku „I would like.."?

-Jak pisze się „hamulec"?

-Jak robi się naleśniki?

-Jak otwiera się te drzwi?

-Jak długo czeka się na rejestrację firmy?

3. „Posiadając" to imiesłów przysłówkowy współczesny, który w języku angielskim jest odda­ wany przez konstrukcję ,,-ing" albo „while -ing". Imiesłów ten służy do opisywania akcji, która ma miejsce w tym samym czasie, co inna akcja oddawana za pomocą osobowej formy czasownika, np. Czytając gazetę, obserwuję ludzi w parku.

Akcja może odbywać się w czasie teraźniejszym (jak w zdaniu powyżej) lub przeszłym albo przyszłym:

Czytając gazetę, obserwowałem ludzi w parku. Czytając gazetę, będę obserwować ludzi w parku. Posiadając te trzy rejestracje, mogę rozpocząć działalność?

Tworzy się ten imiesłów, dodając „c" do formy 3. osoby liczby mnogiej czasownika niedo­ konanego:

(Oni) czytają - czytając. (Oni) piją - pijąc. (Oni) jedzą - jedząc.

A oto inne przykłady użycia tej konstrukcji:

Ania i Ewa, pijąc kawę, rozmawiały o filmie.

Lubię robić gimnastykę, słuchając głośnej muzyki.

Monika, mając na głowie cały dom, nie ma czasu na kino i teatr.

KONSTRUKCJE

1. Chciałbym/chciałabym założyć... (+ Acc.) własną firmę

2. Trzeba... (+ Infin.) zarejestrować firmę

Należy... (+ Infin.) wypełnić deklaracje

3. Jak długo czeka się na rejestrację?

4. Powinien pan/powinna pani... (+ Infin.) otrzymać REGON

5. Co jest konieczne, aby/żeby rozpocząć działalność?

6. Posiadając te trzy rejestracje, mogę rozpocząć działalność gospodarczą?

ĆWICZENIA

ĆWICZENIE 1

Wybierz odpowiedni czasownik spośród trzech podanych w nawiasie.

Kroki do założenia własnej firmy:

1. Po pierwsze trzeba (wyrejestrować, rejestrować, zarejestrować) firmę w Urzędzie Gminy.

2. Po drugie należy (wytrzymać, otrzymać, potrzymać) REGON w Urzędzie Statystycznym. To można (załatwić, ułatwić, zrobić) od ręki.

3. Po trzecie trzeba zarejestrować firmę w ZUS-ie, a następnie (zawiadomić, uwiadomić, po-­ wiadomić) Urząd Skarbowy o rozpoczęciu działalności. Należy tam (wypełnić, popełnić, spełnić) odpowiednie deklaracje.

4. Posiadając te trzy rejestracje, można (rozpocząć, zacząć, wypocząć) działalność gospodar­- czą.

ĆWICZENIE 2

Utwórz rzeczownik albo rzeczownik odczasownikowy, np. rejestrować firmę - reje

stracja firmy.

1. powiadomić urząd - urzędu

2. rozpocząć działalność - działalności

3. prowadzić działalność - działalności

ĆWICZENIE 3

Czasownik „powinien" napisz w odpowiedniej formie, np. (Ty) Powinieneś iść do

Urzędu Skarbowego.

1 pan założyć własną firmę.

2 pani zarejestrować firmę w Urzędzie Gminy.

3. (My) rozpocząć działalność gospodarczą.

3. (Wy) powiadomić Urząd Skarbowy o rozpoczęciu działalności go­ spodarczej.

3. (Ja) zało^p spółkę z moją przyjaciółką.

ĆWICZENIE 4

Utwórz formy dokonane czasowników, które zostały podkreślone w następujących

zdaniach, np. Co tydzień piszę raport. W tym tygodniu też muszę napisać raport.

1. Zawsze to ja muszę dowiadywać się o wszystkie informacje związane z podatkiem. Czy tym razem ty możesz o ostatnie zmiany w prawie podatko­ wym?

2. Średnio co dwa lata Monika rozpoczyna nową działalność gospodarczą. W styczniu tego roku chce kolejną działalność.

3. Za każdym razem musi rejestrować działalność w Urzędzie Gminy. Tym razem też musi tam działalność.

4. Chcę systematycznie otrzymywać informacje dotyczące ZUS-u.W tym miesiącu też chcę

j^e

5. Trudno jest uzyskiwać regularne rabaty od dostawców wody mineralnej. Jednak tym ra­ zem Anna chce rabat.

ĆWICZENIE 5

Przekształć następujące zdania, używając bezosobowej formy czasownika, np. Jak

mówisz po polsku...? Jak mówi się po polsku...?

1. Jak piszesz biznesplan?

p

2. Ile czasu czekacie na rejestrację firmy?

p

3. Ile płacisz za rejestrację firmy? p

4. Czy REGON otrzymujesz od ręki?

p

?

5. Gdzie rejestrujecie firmę?

ĆWICZENIE 6

Odpowiedz na pytania (dowolnie):

1. Co trzeba kupić?

2. Na kiedy trzeba napisać raport?

3. Dlaczego trzeba czytać gazety?

4. O której godzinie trzeba być jutro w biurze?

ĆWICZENIE 7

Dokończ zdania, używając czasowników: „trzeba", „należy', „musieć" np. Żeby do­stać rabat, trzeba zamówić większą ilość towaru.

1. Żeby mówić po polsku,

2. Żeby założyć własną firmę,

3. Żeby napisać dobry biznesplan,

4. Żeby zostać dyrektorem firmy,

ĆWICZENIE 8

Połącz zdania w pary, np. 1. Oglądając telewizję - C. nie myślałem o swoich proble­mach.

1. Oglądając telewizję, -^^^ A. zapomniałam o okularach

2. Przygotowując prezentację/""" -^^^ B. świetnie grałam na gitarze

3. Szukając parasola, C. nie myślałem o swoich problemach

4. Mając 10 lat, D. myślałam o urlopie

5. Czytając książki, E. czytałem dane dotyczące firmy

ĆWICZENIE 9

Od podanych w nawiasie czasowników utwórz formę imiesłowu przysłówkowego,

np. (mówić) mówiąc.

1. Byłam w dobrym nastroju, (iść) do domu, myślałam o spotkaniu

z przyjacielem.

2. Miałem dzisiaj pechowy dzień, (robić) zakupy w centrum handlowym,

zgubiłem portfel.

3. Naprawdę odpoczywam, (grać) na pianinie.

4. (czytać) poezję, Anna zapominała o całym świecie.

5. (pisać) codziennie dziennik z podróży, Michał ćwiczył styl.

ĆWICZENIE 10

Napisz, jakie są kroki na drodze do założenia własnej firmy, używając słów:„trzeba"