Кеңею үрдісінің көрсеткіштерін есептеу.

Кеңею үрдісінде жұмыстық дененің алғашқы және соңғы көрсеткіштері политропа теңдеуімен байланысты:

- келесі кеңеюдің дәрежесін алмастырып теңдеуді құрамыз

Жану өнімдерінің келесі кеңеюнің дәрежесі:

4-ырғақты үшін - ; 2-ырғақты үшін -

мұнда: , _v – геометриялық және шынайы сығымдау дәрежесіне сәйкес.

Кеңею соңындағы жұмыстық қоспаың қысымы

Жану өнімдерінің температурасы

Т_b = ,

Дизель жұмысының номинальдық тәртібінде Р_b және Т_b жуық мәндері келесі

аралықта жатады:

Дизель түрлері	Рb	Tb
	МПа	К
Аз айналымды Орташа айналымды	0,250,4	9001000
Үлкен айналымды	0,4  0,6	10001200

9. Дәріс.

Тақырып: ІЖҚ негізгі көрсеткіштері.

Мазмұны: ІЖҚ индикаторлық және тиімді көрсеткіштері. Механикалық жоғалтулар.

Қозғалтқыштың жұмыстық циклінің жалпы көрсеткіштері индикаторлық (ішкі) және тиімді (сыртқы) болып бөлінеді.

Индикаторлық крсеткіштер, тек қана жылу жоғалтуларды (салқындату жүйесіне берілетін жылу шығындары, өңделген газдармен кететін шығындар) есепке ала отырып жұмыстық циклдің жетілгендігінің дәрежесін сипаттайды.

Тиімді көрсеткіштер жылу шығындарымен бірге үйкеліс түйіндеріндегі механикалық шығындарды (цилиндр піспегі, иінді білік мойынтіректері) және иінді білікке газдардың кеңеюіндегі энергиясын беруде көмекші қондырғылар (су сорғысы, май сорғысы және т.б.) тартымына берілетін шығындарды есепке алады.

Индикаторлық көрсеткіштер.

Орташа индикаторлық қысым Р_i – шартты, шамалық тұрақты, піспекке әсер ететін және жұмыстық циклде газ жұмыстарына тең жұмыс жасайтын циклдік орташа қысымды көрсетеді.

Төрт ырғақты дизелдер үшін (Р_i) шамасы цикл бойына L_i жүретін газдар жұмысының цилиндрдің бірлік жұмыстық көлеміне - V_h қатынасын көрсетеді.

Р_i =

Екі ырғақты дизелдер үшін (Р_i) шамасы цикл бойына L_i жүретін газдар жұмысының бірлік пайдалы көлеміне (1-)V_h.қатынасын көрсетеді.

Дизелдің орташа индикаторлық қысымының Р_ip есептік шамасын есептеу:

- төрт ырғақты үшін

Р_ip = , МПа.

Екі ырғақты дизелдер үшін - орнына - _v қойылады.

Шынайы циклдің орташа индикаторлық қысымы теориялықтан (есептік) индикаторлық диаграмманың дөңгелену шамасына аз болып табылады, сондықтан

төрт ырғақты дизель үшін

Р_id = _n Р_ip МПа

екі ырғақты дизель үшін

Р_id = _n (1-)Р_{ip ,} МПа

мұнда: _n – диаграмманың толықтық коэффициенті;

 - жүрістің жоғалтылған үлесі, %.

Әртүрлі үрлеу жүйелері үшін  келесідей қабылдауға болады:

Контурлық  =(16  25)%, ілмекті (петлевая) (18 22)%; дәлдік‑клапандық (прямо‑точно-клапанная) (8 13)%; дәлдік‑ саңылаулық (прямоточно-щелевая) (12 20)%.

Дизельдер үшін - φ_п коэффициент шамасы:

төрт ырғақты φ_п =0,9 - 0,95; екі ырғақты φ_п= 0,920,97

(дәлдік‑ саңылаулық үрлеуде ең үлкен шамасы бар);

Индикаторлық қысымның орташа шамасының (МПа) жуық мәндері келесі шамада жатады:

Дизель түрлері		Рi, МПа
төрт ырғақты	үрлемелі	0,9  2,5
	үрлеусіз	0,651
екі ырғақты	үрлемелі	0,8  2,2
	үрлеусіз	0,6  0,9

Индикаторлық ПӘК және жанармайдың индикаторлық меншікті шығыны.

Дизельдің индикаторлық ПӘК деп, жұмысқа айналған жылу мөлшерінің жану камерасында жанармайдың жануында бөлінген жалпы жылу мөлшеріне қатынасын атайды.

мұнда: -дизелмен сорылатын ауа тығыздығы- кг/м³

L – цилиндрге түскен шынайы ауа мөлшері;

Экономикалық тиімділік жанармайдың индикаторлық меншікті шығынымен бағаланады, бұл 1кВт сағ. қуатты өндіруге шығындалған жанармай мөлшерін көрсетеді.