6. Дәріс.

Тақырып. Толтыру және сығылу үрдістері.

Мазмұны: Толтыру үрдістерінің негізгі көрсеткіштерін есептеу. Әртүрлі факторларға

көрсеткіштердің тәуелділігі.

Толтыру үрдісі.

Толтыру үрдісінің жетістігі, толтыру және қалдықты газдар коэффициентімен бағаланады, бұл шамаларға толтыру үрдісінің соңындағы ауа қысымы және температурасы біршама әсер етеді.

- Толтыру үрдісінің соңында цилиндрдегі ауа қысымы (сығылу басы).

Төртырғақты дизель үшін.

Р_а = 0,5(Р_вп + Р_ср ) , МПа

мұнда: Р_вп – кіру органдарының алдындағы ауа қысымы (клапан немесе терезе);

Үстеме үрмелеусіз дизелдер үшін

Р_вп = P_о - P_ф;

Ауаны аралық салқындатуы бар үстеме үрмелеулі дизелдерде үстеме ауа қысымының төмендеуі жүреді, ол салқындатқыш кедергісімен байланысты, сондықтан

Р_вп = Р'_к= Р_к – Р_охл;

Р_с = (0,750,9) Р_вп – толтырудың орташа қысымы.

Р_о – қоршаған орта қысымы; Р_к - үстеме үрмелеу қысымы;

Р_ф, Р_охл – ауа сүзгіш және сыртқы ауаны салқындатқыш кедергілері.

Есепті жеңілдету үшін қабылдауға болады Р_ф = Р_охл.= 0,003 МПа.

Екіырғақты дизель үшін.

Жеңілдетілген есеп бойынша цилиндрдегі ауа қысымын келесідей қабылдаймыз:

Р_а = (0,851,1) Р'_к = (0,851,1)(Р_к – Р_охл), МПа

- Толтыру үрдісінің соңында цилиндрдегі ауа температурасы (сығылу басы).

-Компрессордан кейінгі (ауа салқындатқыш алдында) ауа температурасын( Т_к ) анықтау:

мұнда: Р_к - үстеме үрлеу қысымы, МПа; Р_о – қоршаған орта қысымы, МПа;

_а.к. – компрессордің ПӘК.

-Салқындатқыштан шығудағы ауа температурасы (дизелдің кіру органдары алдында):

үстеме үрмелеу үшін Т¹_к = Т_к - (Т_к - Т_о)_охл

үстеме үрмелеусіз Т¹_к= Т_о

мұнда: _охл = (0,50,9) – салқындату дәрежесі;

Т_о – қоршаған орта температурасы, К;

Т_o = t_o + 273 (K)

- Толтыру соңындағы ауа температурасы (сығымдау басы)

, K

мұнда: Т – цилиндр қабырғаларынан ауаның қызуы; - қалдықты газдар коэффициенті

Т_ост.г. – қалдықты газдар температурасы.

Дизелдің түрлеріне байланысты Т,  ,Т_ост.г. шамаларының мәндерін қабылдауға болады:

Дизель түрлері	Т		Тост.г,
Төртырғақты	5-10	0.03  0,06	800900 К
Екіырғақты	5-15	0.04  0,1	700800 К

- Дизельге берілетін ауа тығыздығы

кг/м³

мұнда: -ауаның газ тұрақтысы; m_b=28.95 кг/кмоль –1 кмоль ауа массасы.

R = 8314 Дж/кг· К - әмбебап газ тұрақтысы.

Толтыру коэффициенті

Толтыру коэффициенті (_v) деп сығылудың басында цилиндрге түсетін шынайы ауа мөлшерінің қозғалтқыштың кіру органдарының алдындағы қысым және температура шамасымен цилиндрді толтыруға мүмкін болатын теориялық ауа мөлшеріне қатынасын атайды.

Үстеме үрлемелі дизельдердің толтыру коэффициентін келесі теңдеуден анықтаймыз: