2.7-Сурет. Дискіні дефрагментациялау утилитасы
Дискінің дефрагментациясын жасау үшін, көптеген бағдарламалар бар. Соның ішінде жиі пайдаланылатыны Windows операциялық жүйесінің стандарттық бағдарламасы – дискіні дефрагментациялау утилиты жатады (Пуск→Программы→ Стандартные→Служебные→Дефрагментация диска). Бірақ та, Windows Vista және Windows 7 операциялық жүйесіндегі утилитында дефрагментация уақыты мен орындаған жұмыс пайызын көрсететін визуалды интерфейс жоқ. Сондықтан көптеген адамдар шетел өндірістерін қалайды, себебі олардың бағдарламалары сапалы және тез жасайды. Сонымен қатар, пайдалы істер жүргізуге, талдауға және реестрді тазалауға болады.
Көптеген қолданушылар дискінің дефрагментациясын жасау үшін Raxco PerfectDisk бағдарламасын қолданады.
Бұл утилит қарапайым және ойластырылған интрефейсті қамтиды. Көптеген қолданылатын әрекеттер бағдарлама терезесінің сол жағында орналасқан, алайда олардың көбі басты мәзірде жасырулы тұрады. Терезенің оң жағында компьютердің дискісі мен талдау нәтижесі көрсетіледі. Microsoft Exchange-бен бірге жұмыс жасау кезіндегі қосымша ерекшеліктерінің бірі-желілік компьютерге қосылу және тапсырманы жоспарлау.
Файл жүйесінің қазіргі қалпын бағалау үшін алдымен дискінің талдауын жасау қажет.
Дискілерді бақылау
Басқа белсенді қолданылатын компьютердің құрылғысы секілді, қатқыл дискіні бақылап тұру керек. Қолданушылардың орындай алатыны – температураны және S.M.A.R.T. параметрлерінің қалпын бақылау. Температура, шаң сияқты, әр қондырманың ең басты дұшпаны. Оларды тек бақылап қана қоймай, жойып отыру қажет. Қатқыл дискіні салқындату үшін температураны басқа жинақтауыштармен бірге төменге құрып қоюға болады. Әрі кеткенде, астына жұмсақ жайма жайып, қораптың түбіне түсіруге немесе винчестерге қарсы құрылатын қосымша салқындатқыш жүйесін орнатуға болады.
S.M.A.R.T. бағдарламасына келсек, бұл аппарат технологиясының көмегімен дискінің критикалық параметрлерін іздеуге және уақытында істен шығу белгілерін көруге, және оның көмегімен қажетті мәліметтерді сақтауға болады.
Қатқыл дискінің жұмысын бақылау үшін HD Tune утилитасы сияқты көптеген арнайы бағдарламаларды пайдалануға болады.
Температураны бақылау
Әр қондырма жұмыс кезінде қызады: кейбіреулері көп, ал кейбіреулері аз. Егер қызу температурасының диапазоны жоғары болмаса, бұл қондырмаға кедергі келтірмейді. Егер температура жоғарласа, жұмыс үрдісі нашарлай бастайды. Осындай жағдайда, қондырманың қызуын уақытында анықтап, қызу себептерін жоюға тырысу керек.
2.8-Сурет. Hd Tune бағдарламасымен дискілердің жағдайы тексеру
HD Tune бағдарламасы қарапайым болса да, функционалды интерфейсі бар. Қосымшаны іске қосқаннан кейін хабарламалар бөлігінде қатқыл дискінің температурасының сандық көрсеткіші беріледі. Егер температура көтерілсе, температура белгісінің түсі қолданушы таңдаған түске (қызыл немесе басқа) өзгертіледі.
Осы бағдарламаның ыңғайлылығы қатқыл дискінің қызуын хабарлау, винчестердің өшірілуі және т.б. үрдістерін анықтау. Осыдан басқа, шығатын температура көрсеткішінің түсін таңдауға немесе басқа компьютерге және электрондық пошта жәшігіне хабарлама жіберуге болады.
S.M.A.R.T. қалпын байқау
S.M.A.R.T. (Self Monitoring Analysis and Reporting Technology) – арнайы жарамсыздық болжамын көрсететін алгоритмі бар, қатқыл дискінің қалпын бағалау технологиясы. Бұл технология қатқыл дискі өндірілуінің нашарлылығына байланысты пайда болған.
Ең алғашқы винчестерлердің критикалық параметрлерін бақылау мәселесі 1995 жылы бастады. Қатқыл дискілер істен өте жиі шығып отырды, ал ол қажетті ақпаратты сақтау үшін көптеген мәселелер туғызды. Дәл сол уақытта винчестердің кейбір маңызды параметрлерін бақылайтын PFA технологиясы пайда болды. Ол жиналған мәліметтерді талдап және оларды эталондық көрсеткіштермен салыстыра отырып, жүйе жаңылуын болжамдай алады.
PFA болжамдық технологиялардың дамуына түрткі болды. Нәтижесінде, зерттеу командалары қосылып, қатқыл дискі өндірушілері PFA және IntelliSafe технологиясының негізінде S.M.A.R.T технологиясын құрды.
S.M.A.R.T өзінің даму жолында ұзақ жол жүрді. Бірінші нұсқауы арнайы командамен жүргізілді, дискі қалпының нақты бейнесін көрсетпей, тек қана бірнеше ғана параметрлерді бақылауға мүмкіндік берді.
Қазіргі уақытта барлық қатқыл дискілерде критикалық атрибуттарды бақылайтын технология қолданылады.
Әрбір атрибут қатқыл дискінің қазіргі қалпын көрсететін - Value шамасымен белгіленеді. Ол эталондық көрсеткішпен салыстырылады. Әдетте, бұл шама 0 – 100 диапазонында болады. Жоғары болған сайын, дискінің де қалпы және сенімділігі жоғары болады. Ал егер төмендесе – дискінің тозуы басталады. Бұдан басқа, тағы да бір шама – Threshold, қатқыл дискінің жұмысын кепілдендіретін, атрибуттың минималды мәнін анықтайды. Егер Value Threshold-қа қарағанда төмен болса, онда жақын арада дискі жұмысының нашарлауы болуы мүмкін.
Дискінің барлық атрибуттары критикалық емес, яғни жұмыстың барлығы тек осы жағдайдан тәуелді болмайды. Ол тек жылдамдықтың төмендеуін шектелуі мүмкін, алайда дискінің жұмысқа қабілеттілігі сақталады.
HD Tune ерекшеліктерінен S.M.A.R.T бағдарламасының бақылау ғана емес, сонымен қатар басқа да қызметтерін көрсетуге болады: мәліметтерге қатынау жылдамдығын өлшейді, дискінің бетін тексереді, температурасын көрсетеді және т.б.
Қатқыл дискінің қалпына келсек, ол ақпаратты Health қосымша бетінен көруге болады.
Benchmark қосымша бетінен Start пернесін басып, қатқыл дискіні тестілеуге болады. Бірнеше минут күтіп, графикалық түрде мәліметтерді жіберудің төменгі, жоғарғы және орташа жылдамдықтарын көрсететін бейнені аламыз. Сонымен қатар, орталық процессордың жүктемесі көрсетіледі.
Бақылау сұрақтар
Қандай диагностикалық бағдарламаларды білесің?
Ақауларды қандай бағдарламамен анықтауға болады?
POST- Card құрылғысының қызметі қандай?
Жүйелік динамикті қалай тексеруге болады?
Компьютердегі желдеткіштің міндеті не?
Жүйелік блокты жинастырудың қандай тәсілдерін атауға болады?
Қатқыл дискіні қалай тазартуға болады?
Дискінің дефрагментациясын жасау үшін қандай бағдарлама қолдануға болады?
S.M.A.R.T. қандай технология?