3.8. Дыбыстық карта және акустикалық жүйе

Кез келген қазіргі заманғы компьютер дыбыс ойнату құрылғысымен жабдықталған, оған дыбыстық бейімдеуіш, қондырылған кеңейтілу картасы түріндегі дыбыстық карта немесе сыртқы дыбыстық кешен жатады. Дыбысты ойнату үшін қажет жалғыз нәрсе – акустикалық жүйе. Бұдан кейін компьютерді мультимедиалы қамтылған және дыбыспен әрі қарай жұмыс жасауға дайын деп есептеуге болады.

Дыбыстық карта – құрамына дыбыстық процессор және басқа да көмекші құраушылар кіретін құрылғы, олардың көмегімен қажет деңгейде дыбыстық сигнал құрылады.

Дыбыстық карталардың түрі көп. Көбінесе олар жүйелік тақшаға, не болмаса кеңейтілу тақша түрінде PCI-слотқа қондырылады. Сонымен қатар, кәсіби жоғары сапалы дыбыстық құрылғылардан тұратын сыртқы шешімдер жиі кездеседі.

Жинақталған дыбыстық бейімдеуіштердің сапасының өсуіне байланысты, слотқа орнатылатын дыбыстық тақшалар азайып барады. Дегенмен, PCI слотқа орнатылатын дыбыстық тақшасы, жинақталған дыбыстық бейімдеуіштерден сапалы болып келеді.

Солай болғанның өзінде де барлық дыбыстық карталарда акустикалық жүйе немесе ішкі күшейткіш қосылатын шығу мен түйіспелердің стандартты жинағы бар. Бірақ бұл түйіспелермен іс шектеліп қалмайды. Жақсы дыбыстық картаның үш стандартты – микрофондық, акустикалық және сызықтықпен қатар басқа да ағытпалары болуы мүмкін. Жекелеп айтсақ, егер дыбыстық карта 5.1 және одан да жоғары қызметтік функциясы қолдаса, оның жекелеген шығулары (сол және оң акустикалық каналдарға арналған), жаппай және сырт жақ колонкаларға арналған шығулары болуы мүмкін. Бірақ, қалай болғанда да, егер сізде қарапайым динамиктер мен құлаққаптарыңыз болса, дыбысты есту үшін оларды акустикалық шығуға қосу жеткілікті.

Акустикалық жүйе

Акустикалық жүйе – дыбыстық картамен құрылған ойнату құрылғысы. Тәжірибеде, бұл әдетте түрлі форматты дыбыстық колонкалар немесе акустикалық құлаққаптар.

Дыбыс сапасы акустикалық жүйе сапасына байланысты. Егер сізде қымбат кәсіби дыбыстық карта болып, бірақ колонкаларыңыз қарапайым болса, сіз оның барлық жұмысын жоққа шығарасыз. Сондықтан, егер қарапайым колонкаларды қолдану керек болса, онда кең диапазонда жұмыс жасайтын және саббуфері бар акустикалық жүйесін таңдаған жөн.

Жоғарыда айтылғандай колонкалар түрлі дыбысталу форматына бағытталады. Жоғары сапалы дыбыс ойнату үшін, дыбыстың толық гаммасын сезіну үшін минимум 3.1 (2 колонка және сабвуфер) стандартты колонкаларды қолданған жөн. Идеалды түрі – 5.1 жүйесін: 1 сабвуфер, 2 сырт жақтық және 2 жаппай колонкалар.

3.15-Сурет. Аккустикалық жүйелер

Ойналатын дыбыстың сапасына, сонымен қатар колонканың қорабы жасалған материал да ықпал етеді. Қысқаша айтсақ, кәсіби адамдар ағаш кораптарын жөн көреді. Акустикалық жүйеге сонымен бірге құлаққаптар жатады, ал олардың қолданылуы кейде колонкаларға қарағанда ыңғайлы болып келеді.

3.9.Қоректендіру блогы

Қазіргі заманғы дербес компьютерлер үшін тұрақты қоректендіру блогы ауадай қажет. Онсыз компьютермен жұмыс істеу мүлдем мүмкін емес.

Қоректендіру блогына (110-230 В) жоғары қуаттың ауысу және тұрақты төмен қуатының тоғы (12 және 5 В) компьютердің барлық бөлшегін қоректендіреді.

Егерде құрылғы немесе құраушыға басқа қорек керек болса, ол бар қуатты алады, әлде жүйелік тақшадан қолданады.

Кернеу болмаса, жұмыста болмайды. Осы себепті қоректену блогына көбірек көңіл бөлінеді, әсіресе жаңа құрылғыны қосу немесе құраушыны үдету жоспарланған болса.

Қоректену блогының сыртқы пішіні металлмен қапталған қорапша тәрізді. Блокты салқындату үшін бір-екі желдеткіш және қажетті электронды жүйелер орналасқан. Қораптың артқы қабырғасынан шығатын желдеткіш тормен жабылған, бұл торлар қорапқа басқа нәрселер кедергі болмас үшін қарастырылған.

Блоктың артқы қабырғасында кабельді қосу үшін ағытпалар бар, бұл электр розеткіге 200 В кернеуімен қосылады. Осымен қатар кернеу ажыратқыш пен монитор кабелінің қорегіне арналған ағытпалар орналасқан.

Соңғы уақытта желдеткішінде жылдамдық реттеуіші бар қоректену блогы кеңінен таралған.

Қоректену блогының алдыңғы қабырғасында байланыс топтары бар сымдар шоғы шығатын тесік орналасқан. Оларда қоректену блогымен берілетін 5 және 12 В кернеу болады.

Сонымен қатар, сымдар шоғының орнына, байланыстарға жалғанатын сымдардың қажетті мөлшерлі байланыс топтары бар қоректену блоктары кездеседі.

Сымдардың жанында қораптан «жылы ауа» кететін қосымша желдету тесікшелері орналасады. Ол содан соң оны сыртқа тартатын желдеткішке барады.

Қымбат қоректену блоктарында желдету барынша оңтайлы ойластырылған. Желдеткіш торлары немесе тесіктер алдыңғы қабырғада емес, жылы ауа радиатордан тура процессорға кірілетін процессорға қарай бұрылған төменгі жағында орналасады. Бұл нәтижелі салқындатуды қамтамасыз етеді.

Қоректену блогының негізгі талаптары:

• Қуаттылық;

• Шығарылатын электр коректену тұрақтылығы;

• Желдеткіш шуылының төмен деңгейі.

Компьютер жұмысының тұрақтылығына шуыл деңгейі әсер етпейді, бірақ пайдаланушының көңіл-күйіне әсер етуі мүмкін.

Ондай болмас үшін, жоғарыда айтылғандай, желдеткіштің айналу жылдамдығын реттейтін арнайы реттеуіштер қолданылады, сонымен қатар оны модификацияланған тор жауып тұрады. Нақ осы тор қоректену блогынан шығатын ауаның жолында тұрғандықтан көп жағдайда шуылдың себепшісі болады.

Іске қосылатын құрылғылардың саны және құраушылардың жылдамдық алу мүмкіншілігі тікелей қоректену блогының қуаттылығына тәуелді. Өйткені әрбір құрылғы оның шексіз емес және тез таусылатын қорын қолданады.

Төменде қуаттылығы шамамен есептелген, құраушыларымен бірге үйлесетін, кеңседе қолдануға арналған компьютердің кескін үйлесімдеріне мысал келтірілген.

Егер есептеп көрсек, онда шамамен 250 Вт шығады. Бұл қоректену блогының мұндай қуаттылықты қамтамасыз етумен қатар, оның қоры болуы керек екенін білдіреді.

Түрлі жинақтарға арналған шынайы мәліметтерге негізделе отырып, қолданылатын қуатты есептейтін арнайы утилиталарды қолдану өте ыңғайлы. Мұндай утилиталардың бірі Power Supply Calculator мысал бола алады.

Мұндай бағдарлама арқылы Intel Pentium 4,3 ГГц процессоры орнатылған, GeForce 6800 бейнекартасы, 1 Гбайт жедел жадысы, бір қатқыл дискісі, бір компакт-дискі және бір DVD-дискі жетегі бар компьютер ең жоғары 380 Вт-қа дейінгі жүктемені қолдана алады. Сонымен қатар қоректену блогының қуаттылығын алатын қосулы USB-құрылғыларын ұмытпаған жөн.

Ережеге сәйкес, қораптың түріне байланысты 150 Вт және одан жоғары қоректену блоктары қолданылады (арзан Midi Tower түріндегі қорапта 250-300 Вт қоректену блогы орнатылады). Егер компьютердің «орта» кескін үйлесімін ақылмен және есеппен таңдайтын болсақ, онда минималды қуаттылығы 300 Вт болатын блокқа тоқталған дұрыс.

Сонымен қатар, процессор немесе бейнекартаның үдетуі, оның энергия тұтынуын шамамен екі есеге ұлғайтады. Сондықтан, қуаттылығы 350-400 Вт қоректену блогын таңдаған жөн. Әрине, бұл әрқашан қуаттылық қоры үшін 400 Вт қуатты қолдану керек деген сөз емес.

Электр қоректенудің тұрақтылығы көп нәрсені аңғартады. Себебі, қоректену блогының 5,7 немесе 11,3 В емес, 5 және 12 В кернеу алатыны тектен тек емес. Кейбір құраушылар (мысалы, процессор) арнайы көлемді қоректенуді (мысалы, 1,7 В) талап етеді. Олар оны, өз кезегінде, 5 В қоректенуден өзгертетін жүйелік тақшада орналасқан тұрақтандырғыштан алады. Сондықтан да егер қоректену тұрақсыз болса, онда ол тек жүйелік тақшадағы тұрақтандырғыштың артық жүктеме жасауына әкелмейді, сондай-ақ, басқа құрылғылардың тұрақсыз жұмысына әкеліп соғады.

Күшті және тұрақты қоректену блогы қазіргі таңда дербес компьютерге қойылатын негізгі талап болып табылады. Егер қоректену блогының кернеу сызығы тұрақсыз болатын болса (немесе эталондық кернеуден барынша ерекшеленетін болса), онда жүйелік құраушылары жанып кетуі мүмкін. Соның ішінде тұрақсыз қоректену процессорларға әсерін тигізеді.

Тұрақтылықтан басқа, қоректену блогын таңдау кезінде оның тиімділілігі ескерілуі қажет. Тиімділігі жоғары қоректену блогын қолдану кезінде артық энергия жұмсаудан құтылуға болады, яғни қоректену блогы арқылы шығатын ауаны қыздырмай, компьютер құраушыларының қоректендіру керек.