А.М. Багамолава, г.К. Семянькова стылістыка і культура беларускага маўлення

Вучэбны дапаможнік

для студэнтаў спецыяльнасці 1-21 05 01

“Беларуская філалогія (па напрамках)”

Мінск 2011

УДК 808.26

ББК 81.411.4

Рэцэнзенты:

кафедра сучаснай беларускай мовы

УА “Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт”

(загадчык кафедры – кандыдат філалагічных навук,

дацэнт З.І. Бадзевіч);

кандыдат філалагічных навук, дацэнт кафедры беларускага мовазнаўства УА “Беларускі дзяржаўны педагагічны інстытут імя Максіма Танка” Т.Я. Старасценка

Багамолава А.М. Стылістыка і культура беларускага маўлення: вучэбны дапаможнік /А.М. Пісарэнка, Г.К. Семянькова. – Мінск: , 2011. – 316 с.

У вучэбным дапаможніку даецца падрабязная характарыс­тыка функцыянальных стыляў (у тым ліку канфесій­нага) сучаснай беларускай мовы: апісваюцца падстылі, жанры, лексічныя, марфалагічныя, сінтаксічныя асаблівасці; разгля­даюцца камунікатыўныя якасці маўлення (правільнасць, дакладнасць, лагічнасць, чысціня, дарэчнасць, багацце, выразнасць, вобразнасць, сцісласць) і сродкі іх рэалізацыі. У практычнай частцы прапануюцца разнастайныя па змесце і мэце практыкаванні, накіраваныя на авалоданне і замацаванне тэарэтычнага матэрыялу курса, на ўдасканаленне ўменняў выкарыстоўваць атрыманыя веды пры аналізе моўных з’яў і фактаў. Дапаможнік змяшчае тэксты розных стыляў для аналізу, прыкладны парадак лінгвастылістычнага аналізу тэкстаў, узоры тэстаў, спіс літаратуры.

Адрасуецца выкладчыкам, студэнтам, магістрантам і аспірантам дзённай і завочнай формаў навучання ВНУ. Можа быць выкарыстаны настаўнікамі агульнаадукацыйных і спецыяльных школ, гімназій, ліцэяў, усімі, хто цікавіцца стылістыкай і культурай беларускага маўлення.

© А.М. Багамолава, Г.К. Семянькова

ЗМЕСТ

ПРАДМОВА………………………………………………..…4

УВОДЗІНЫ…………………………………………………....8

ТЭАРЭТЫЧНАЯ ЧАСТКА…………………………………18

Функцыянальныя стылі сучаснай беларускай мовы……………………………………………18

Афіцыйна-справавы стыль……………………..18

Навуковы стыль……………………………........24

Публіцыстычны стыль……………………….….31

Гутарковы стыль………………………………...39

Стыль мастацкай літаратуры…………………...45

Канфесійны стыль……………………………….57

Камунікатыўныя якасці маўлення……………..61

Правільнасць маўлення……………………..…..61

Арфаэпічныя нормы…………………….61

Акцэнтныя нормы….……………………65

Арфаграфічныя нормы….………..……..70

Словаўтваральныя нормы.……………...78

Лексічныя нормы………………………..81

Фразеалагічныя нормы…..…………..…85

Марфалагічныя нормы..………………...87

Сінтаксічныя нормы…..……………….102

Пунктуацыйныя нормы………………..108

Дакладнасць маўлення……………………..….116

Лагічнасць маўлення…………………………..121

Чысціня маўлення……………………………...126

Дарэчнасць маўлення……………………….....134

Багацце маўлення………………………….…...138

Выразнасць і вобразнасць маўлення……….....144

Сцісласць маўлення…………………………....155

ПРАКТЫЧНАЯ ЧАСТКА………………………………....162

ТЭКСТЫ ДЛЯ АНАЛІЗУ………………………………….283

Прыкладны парадак лінгвастылістычнага аналізу тэксту………………………………………...306

УЗОРЫ ТЭСТАЎ…………………………………………..307

СПІС ЛІТАРАТУРЫ……………………………………….311

АДКАЗЫ ДА ТЭСТАЎ…………………………………….316