Добавил:

Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.

Вуз:

Северо-Казахстанский государственный университет им. М. Козыбаева

Предмет:

[НЕСОРТИРОВАННОЕ]

Файл:

Методич.указания.doc

Скачиваний:

Добавлен:

17.02.2016

Размер:

2.75 Mб

Скачать

☆

<<< < Предыдущая 1 2 34 / 44

8. Мәтінге, өзіңіз құрастырған сөйлемдерге сұрақ қойыңыз.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. Ұ.С. Байсақалова. Қазақ тілі. Астана, 2007ж.

2. Б.Қ Қапасова, Б.Х. Әбдіжүсіпова, Ш.Т. Жұмаділова. Қазақ тілін жедел оқыту. Астана: Арман, 2007ж

3. Жоғары оқу орындарына арналған «Практикалық қазақ тілі», Алматы, 2006ж.

4. А.С. Махметова, М.С. Ауғанбаева. Қазақ тілі. Петропавл, 2006ж. 76

14-тақырып.

Қазақ елінің тарихы. Хандары. Билері. Батырлары. Халық тарихынан.

Сабақ түрі: практикалық.

Қолданылатын әдіс-тәсілдері: мәтінмен жұмыс,сұрақ-жауап,әңгімелеу,іздендіру.

Тапсырма түрлері:

Жаңа сөздерді. игеру. “Қазақ елінің тарихы”, “Үлы жібек жолы.”мәтіні бойынша сөздік жұмысын өткізу.
“Қазақ елінің тарихы”, “Ұлы жібек жолы.” мәтінінен ілік септік + тәуелдік жалғауда тұрған сөз тіркестерін тауып, талдау жасау.
Сөйлемдері толықтырыңыз.

Ханның қасында ... болды. “Жеті жарғыда” ... . Әйтеке би ... белгілі болған қоғам кайраткері.

Төмендегі мәтінді оқып, аударыңыз.

Бір аңызда Төле би мен Қаз дауысты Қазыбек ертеректе өлген бір кісінің құнын даулап, кіші жүзге келеді. Дау бірнеше күнге созылып, екі жақ келісе алмайды. Бір күні есік жақта отырған жігіт: (Әйтеке би).

«Асқар тау, сенде бір мін бар – асу бермейтсің,

Тасқын су, сенде бір мін бар - өткел бермейсің,

Билер сендерде бір мін бар – басқаға сөз бермейсіңдер – деп тұрып кетеді.

5) «Мін», «асу», «өткел» деген сөздер мағынасына назар аударыңыз.

.Әйтеке бидің берілген мәтіндегі айтқан сөзін қалай түсінесіз?

6) “Әйтеке би” мәтініне сүйеніп Әйтеке би кім екенін айтыңыз. (Қоғам қайраткері, тарихи тұлға, қолбасшы...)

7) “Қазақ халық тарихы” мәтініне сүйеніп, берілген сөздермен сөйлем құрастырыңыз.

Ұлы Жібек жолы, елшілік, Сырдария бойы, тоғысып жату, қарым- қатынас, заттар, сауда.

9) Келесі сөздердің анықтамасын беріңіз.

”Жеті жарғы”, «Ұлы жібек жолы», «Билер», «Шешен».

10) Сұрақтарға жауап беріңіз.

Қазақ халқы үшін ХV-ХV11 ғасыр қандай кезең?

Ұлыс сұлтандар мен көсемдер қандай қызмет атқарды?

Қазіргі заманға дейін өзінің маңыздылығын жоғалтпаған заңдар жинағы?

Ұлы Жібек жолының тарихы қашан басталады?

Ұлы Жібек жолы елщіліктің және сауда-саттықтың негізгі желісі ретінде қандай қызмет атқарды?

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. А. Бектурова, Ш.Бектуров. Казахский язык для всех. Алматы: Атамұра, 2004ж

2. Жоғары оқу орындарына арналған «Практикалық қазақ тілі», Алматы, 2006ж.

3. Кудерина А.Е. Казахский язык Астана: «Арман ПВ» 2009.

15-тақырып. «Тәуелсіз Қазақстан»

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: мәтінмен жұмыс, сұрақ-жауап, әңгімелеу, іздендіру, ынталандыру

Тапсырма түрлері:

І. 1 тапсырма. Сөздердің қазақша баламасын айтыңыз:

Площадь, численность населения, граничит, государственные символы, государственный язык, официальный, Указ, независимость, суверенный, унитарное, цивилизованное, светское, правовое, социальное, провозглашать, принимать, утверждать, назначать,защищать,политическая система.

* Берілген сөздермен төрт сөйлем құрастырыңыз.

2 тапсырма. Төмендегі кестені толтыру арқылы жаңа лексиканы есте сақтаңыз (кестені өзіңізге қажет деп тапқан жаңа сөздермен толтырыңыз).

Берілген сөз	Түсіндірмелі сөздіктегі мағынасы	Синонимі	Антонимі	Жиі кездесетін сөз тіркесі	Мәтіндегі сөйлем	Өзіңіз құрастырған сөйлем
жер
аумақ
тату
жазық

ІІ. 3 тапсырма. Сіз шетелдіктерді өз еліңізбен қалай таныстырасыз?

Қазақстан Республикасы туралы жалпы мәлімет беріңіз.

4 тапсырма. Кластермен жұмыс.

ІІІ. 5 тапсырма. Президент және оның атқаратын міндеттері туралы не білесіз?

Өз ойыңызды ортаға салыңыз:

* Сіз Президент бола аласыз ба?

* Егер Сіз Президент болсаңыз, ...

6 тапсырма. Қазақшаға аударыңыз

1. Казахстан – моя Родина. 2. Казахстан – суверенное, независимое, цивилизованное государство. 3. Казахстан – демократическое, светское, правовое и социальное государство. 4. Независимость Казахстана признали более ста стран. 5.Государственный язык Республики Казахстан – казахский. 6. Главный закон страны – Конституция Республики Казахстан. 7. Главой государства является Президент. 8.Первый Президент РК – Н.А.Назарбаев. 9.Высший представительный орган – Парламент. 10. Парламент состоит из двух палат – Сенат и Мажилис. 11. Во главе правительства – Премьер - министр. 12. Государственная символика РК – Флаг, Герб, Гимн. 13.Каждый гражданин РК должен уважать государственную символику. 14. Национальная валюта – тенге. 15. Столица Казахстана – город Астана.

8 тапсырма. Сөздердің аудармасын жазыңыз.

Суверенный - ... , историческое событие - ... ... , утвердить - ... , жизнь - ... , святой - ... ,

Организация Объединенных Наций - ... ... ... , свобода - ... , договор, согласие - ... , мирный - ... , делиться - ... , общий - ... , сплоченность - ..., обозначает - ... ,

единство - ... , утвердить - ... , жизнь - ... , святой - ... .

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. А.Т.Мұхамеджанова, Ғ.Қ.Қожағұлова, Т.А.Сауытова, Б.Ы.Батырова, Д.Б.Сансызбаева. «Қазақ тілі» пәнінің оқу-әдістемелік кешені (кәсіби-бағдарлы деңгей).

2. Саутова Т.А. Қазақ тілі. Бастауыш және жалғастырушы деңгей. Петропавл:Северный Казахстан,2011.

3. Н.Назарбаевтың «Қазақстан - 2030» стратегиялық бағдарламасы, Қазақстан халқына арналған Жолдаулары.

4. А. Бектурова, Ш.Бектуров. Казахский язык для всех. Алматы: Атамұра, 2004ж

5. Жоғары оқу орындарына арналған «Практикалық қазақ тілі», Алматы, 2006ж.

16-тақырып. «Мемлекеттік рәміздер»

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер:өзара пікірлесу, ой толғау, әңгімелесу, бақылау

Талқылауға арналған сұрақтар:

«Ел рәміздері – ел мақтанышы» тақырыбында ой толғау;
өзіңіз білетін бір елдің мемлекеттік рәмізін сипаттап беру;
түрлі рәміздерде қолданылатын түстердің мән-мағынасын ашып айту;
біріккен сөздер.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. А. Бектурова,Ш.Бектуров. Казахский язык для всех. Алматы: Атамұра, 2004ж

2. Жоғары оқу орындарына арналған «Практикалық қазақ тілі», Алматы, 2006ж.

3. З.Қайырбекова, А.Махметова,М.Есқожина. Қазақ тілі. Оқу-әдістемелік құрал. Петропавл, 2006. 59-б.

17-тақырып.

«Мемлекеттік тіл – Қазақстан халықтарын біріктіретін фактор»

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: өзара пікірлесу, ой толғау, әңгімелесу,

Талқылауға арналған сұрақтар:

1.Берілген сөздермен және сөз тіркестерін аударыңыз, сөйлем құраңыз.

бүгінгі таңда – намысшыл -

біліктілік талабы – бауырға тарту –

лауазым – бәсеке -

күн өткен сайын - күш салу -

2. Мәтінді оқып шығыңыз.

3. Мәтінді аударыңыз.

4. Мәтін бойынша өзара сұхбаттасыңыз.

5. Берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Қазақ тілін игеру үшін қандай талпыныс жасадыңыз?
Қазақ тілін игеруде қандай қиыншылықтар кездесті?
Қазақ тілін игерудегі мақсатыңыз қандай?
ҚР азаматтары мемлекеттік тілді не үшін білуі керек деп ойлайсыз?

6. Тіл тазалығыдегенді қалай түсінесіз? Ойыңызды айтыңыз.

7. Берілген мақал-мәтелдердің орыс тіліндегі баламасын табыңыз.

Халық бар жерде – тіл бар, тіл бар жерде халық бар

Тілдің оғы – мірдің оғынан да қатты

Тіл қазынасы – ескі сөз

Тіл халықтың жаны

Тілге құрмет – елге құрмет

Өлеңді жаттаңыз.

Туған тіл

Ей, туған тіл, ей, әсем тіл, ата-анамның бал тілі,

Көп нәрсе ұқтым дүниеден, туған тілім арқылы.

Анам алғаш осы тілде бесік жырын жырлаған,

Ұзақ түндер атам айтқан ертегілер тыңдағам.

Ей, туған тіл! Ертелі кеш қуатыңмен өзіңнің,

Қаршадайдан шаттығымды, қайғымды да сезіндім.

(Ғ. Тоқай.)

9. «Кім алғыр» ойыны.

Тіл туралы мақал-мәтел айту.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. Ерназарова З.Ш., Мұхамадиева Н.Қ.., Елтану. Қазақ тілі. 2005, 49-51 беттер.

2. Жоғары оқу орындарына арналған «Практикалық қазақ тілі», Алматы, 2006ж.

3. Г. Тастемирова. Қазақ тілі: оқиық, үйренейік, ізденейік. Алматы, Қазақ университеті, 2006ж.

4. А.Т.Мұхамеджанова, Ғ.Қ.Қожағұлова, Т.А.Сауытова, Б.Ы.Батырова, Д.Б.Сансызбаева. «Қазақ тілі» пәнінің оқу-әдістемелік кешені (кәсіби-бағдарлы деңгей).

5. Саутова Т.А. Қазақ тілі. Бастауыш және жалғастырушы деңгей. Петропавл:Северный Казахстан,2011.

18 тақырып. «Қазақстан - әлемдік кеңістікте»

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: топпен және жеке жұмыс, баяндау, сұрақ-жауап, «Сандар сөйлейді» әдісі, әңгімелеу.

Талқылауға арналған сұрақтар:

Мәтіннен асты сызылған сөздерді теріп жазып, аударыңыз. 4 салалас құрмалас сөйлем құрастырыңыз;
Қысқарған сөздерді таратып жазыңыз;
«Сандар сөйлейді» әдісін қолдану арқылы кластер құрастырыңыз;
Жоспар құру, мәтіннің мазмұнын айтыңыз;
Мәтінді оқып, пікір алмасыңыз;

6) «5 бестік» әдісін орындаңыз

5 сөз

5 сөз тіркесі

5 сөйлем

5 сұрақ

7) Тәуелсіздік шежіресіне анықтама жазыңыз.

1990.25.10. 1991.16.12. 1991.21.12. 1992.29.09.

1991.02.10. 1991.29.08. 1991.04.06. 1993.28.01.

1993.15.11. 1992.02.03. 1995.30.08. 1997.11.07.

8) Интернеттен Президент сайтын қарап, жаңалықтармен танысыңыз - www.akorda.kz.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

2. Хабаршы журналистика сериясы, 2010 ж., №1, бет. 26-30.

3. Қоғам және дәуір, 2010 ж.,№ 1, бет. 44-49.

4. Ақиқат 2010 ж., №12, бет.124-126

5. Қазақстан: табысқа жету тарихы әлемдік қоғамдастық көзімен, Алматы 2005.

6. Қазақстан және әлем елдері, «Өнер» баспасы, 2007ж.

19-тақырып.

Қазақстанның білім беру жүйесі. Білім беру жүйесіндегі реформалар.

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, ой толғау, пікірталас.

Талқылауға арналған сұрақтар:

Білім не үшін керек?
Білімді адам деп қандай адамды айта аламыз?
Білім беру жүйесіндегі өзгерістер заман талабы ма?
Білім беру жүйесінің басты міндеттері не?
Қазақстанда жеке адамның жан-жақты білім алуына жағдай жасалған ба?
Берілген сөз тіркестерін аударып, құрмалас сөйлем құраңыз.

Осы заманғы білім беру жүйесі, білікті, мамандар даярлау, қазіргі заман талабына сай, бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету, ерекше мәртебеге ие болған, басшылыққа алу, білім сапасы, негізгі қағидалар, кредиттік оқытудың ережелері, жоғары білімнің стратегиялық міндеттері, кәсіби білімнің сатылары, оқытушы жетекшілік ететін студенттердің өзіндік жұмысы.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

Мұхамадиева Н.Қ., Үстемір Н.Ә. Қазақ тілі. А.:Sansam,2006, 9-б.
Тастемирова Г., Ибраимова Ж. Қазақ тілі: оқиық, үйренейік, ізденейік. Алматы:қазақ университеті, 2006. – 107б.
Оралбай Н., Құрманәлиев К.А. Қазақ тілі.Алматы, 2007- 456 б.
Қ.Ә.Қарабаева. Қазақ тілі. Алматы:қазақ университеті, 2004. – 84б
С.Иманқұлова, Н.Егізбаева, Ғ.Иманалиева, Ш.Рамазанова., т.б. Алматы:қазақ университеті, 2008. – 110б

20-тақырып. «Ғылым мен техника»

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: ой толғау, сұрақ-жауап,

Талқылауға арналған сұрақтар:

Лексиканы меңгерту. Берілген сөздер мен сөз тіркестерінің орыс тілінде баламасын тауып, дәптерлерінізге жазыңыздар: жаны, бағыт, қызметкер, сыйлық, иегер, маңызды, мақтаныш, мекеме, әдебиет, күрделі зерттеулер, тәжірибе, табысты еңбек, ауыл шаруашылығы.
Мәтінді мәнерлеп оқып, аударыңыз.

3. Төмендегі сөздермен сөйлем құраңыз. Ғылыми-зерттеу институты, мемлекет қайраткері, ғылым академиясының мақтанышы, ұлттық ядролық орталық.

4. Мәтінде берілген ойды жалғастырып, Қазақстан ғылымының тарихын жазыңыз. Хронологиялық кесте арқылы көрсетіңіз.

5. «Ғылым» деген не? Ғылым мен техника байланысы, ғылымның қоғамдағы рөлі, орны жөнінде не айта аласыз? Осы сұрақтар бойынша ой толғаңыз.

6. Орыс тілінен енген ғылым мен техникаға қатысты сөздерді атаңыз. Олар қай тілден енгенін анықтаңыз.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

2. Саутова Т.А. Қазақ тілі. Бастауыш және жалғастырушы деңгей. Петропавл:Северный Казахстан,2011.

3. Қазақ тілі. С.Иманқұлова, Н.Егізбаева, Ғ.Иманәлиева, Ш.Рамазанова, Б.Омарова, К,Мұқадиева, Алматы.2008

21-тақырып. «Қоғам және жастар»

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: өзара пікірлесу, ой толғау, әңгімелесу, бақылау

Талқылауға арналған сұрақтар:

жаңа лексиканы меңгеру;
мәтінмен жұмыс;
Қазіргі жастар жағдайын талқылау;

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы (әр жылғы Жолдауындағы жастарға қатысты);

2. Жоғары оқу орындарына арналған «Практикалық қазақ тілі», Алматы, 2006ж.

3. Д.Сансызбаева, Ж.Қошанова. «Келіңіз, газет оқиық!» оәқ. Петропавл, СҚМУ, 2009ж.

4. С.Иманқұлова, Н.Егізбаева, Ғ.Иманалиева, Ш.Рамазанова, Б.Омарова, Қ. Мұқадиева. Қазақ тілі. Алматы, Қазақ университеті, 2008ж.

5. Саутова Т.А. Қазақ тілі. Бастауыш және жалғастырушы деңгей. Петропавл:Северный Казахстан,2011.

22 тақырып: Адам және заң. ҚР Конституциясы.

Сабақ түрі: практикалық

Қолданылатын әдіс – тәсілдер:

Сұрақ-жауап, топтық жұмыс, тіл дамыту, ой толғау, аударма.

Тапсырма түрлері:

1. Мәтіннен жаңа сөздерді теріп жазып, аударыңыз.

2. Мәтінді оқып шығып, жоспар жасаңыз.

3. Синонимдік қатардағы бостандық, еркіндік, азаттық сөздерімен сөйлем құраңыз. Мысалы, Мемлекеттік тудағы қыран құс – еркіндіктің белгісі. Ежелден азаттық аңсаған халықпыз.

4. Мәтіннің көмегімен кестені толтырыңыз.

Адам құқығы	Азамат құқығы
..... ..... ..... .... ....

5. Сөйлем құраңыз:

а) ...............................

................................ - -уға (-уге) құқығы бар.

................................

ә) .............................

.............................. -уға (-уге) құқығы жоқ.

..............................

6. Мына кластерді толықтырыңыз:

1. Ата-анаға қамқорлық жасау.

2. Орта, жоғары білім алу.

Менің міндетім 3. ...

4. ...

5. ...

7. Синквейн жазыңыз: 1.Адам

2. Заң

8. Төмендегі сөздерді пайдаланып, сұраққа үлгі бойынша тиянақты түрде әр түрлі жауап беріңіз.

Үлгі: - Адам құқығы деген не, білесің бе?

- Әрине.

- Адам құқығы деген не, білесің бе?

- Иә.

- Білемін.

- Иә, білемін.

- Әрине білемін.

Үлгі бойынша сұраққа болымсыз түрде жауап беріңіз.

Үлгі: - Азамат құқығы деген не, білесің бе?

- Жоқ.

- Адам мен азаматтың айырмашылығын білесің бе?

- Білмеймін.

- Жоқ, білмеймін.

- Өкінішке орай, білмеймін.

Қайталап сұраңыз.

1. – Адам құқықтары дегеніміз не?

- ... ...

2. – Азамат құқығы дегеніміз не?

- ... ...

3. – Декларация не туралы?

- ... ...

4. – Жалпыға бірдей декларация қашан шықты?

- ... ...

Пікірлермен келіскеніңізді білдіріңіз.

Үлгі: - Заңда адам құқықтары берілген.

Сенімен келісемін.

1. – Заңда азамат құқықтары берілген.

- ... ... .

2. – Жалпыға бірдей декларация бар.

- ... ... .

3. – Конституцияның басым бөлігі адам мен азамат құқықтарына арналған.

- ... ... .

4. - «Адам» деген түсінік шетелдік азаматтар үшін қолданылады.

- ... ... .

Пікірмен келіспегеніңізді білдіріңіз.

Үлгі: - Заңда азамат құқықтары қарастырылмаған.

- Сіз қателесесіз деп ойлаймын, Заңда азамат құқықтары берілген.

9. Толықтырыңыз.

-у + тәуелдік жалғау	тиіс
-у+ тәуелдік жалғау	қажет

Мен міндеттерімді білуім тиіс. Мен құқықтарымды білуім қажет.

Сен ................................... тиіс. Сен ......................... қажет.

Сіз .................................... тиіс. Сіз ........................... қажет.

Ол ............................ тиіс Ол ............................ қажет

Мына сөздерді аударыңыз, есте сақтаңыз. Сабақтас құрмалас сөйлем құрыңыз.

Адам, адамгершілік, адамдық;

Заң, заңды, заңсыз, заңнама, заңдылық, заңгер.

Тірек сызбаны толықтырыңыз:

Бірінші топқа ................

Адам құқықтары Екінші топқа ................. жатады.

Үшінші топқа ................

Мына сөз тіркестерін аударыңыз:

Гражданство, у каждого есть право, гарантируется, брак и семья, заботиться, совершеннолетний, нетрудоспособный, защита окружающей среды, обязаны уважать, долг и обязанность, исторические и культурные наследие, памятники истории и культуры, беречь природу, природные богатство, межнациональная дружба, отношение, социальное положение.