41. Циклдық толқуларды мемлекеттің реттеу мәселесі.

42. Макроэкономикалық тұрақсыздық және тұрақтандыру саясаты

Д.Кейнс айтқандай және тәжірибе көрсеткендей, баяу инфляция экономика үшін пайдалы, өйткені ақша массасының өсуі іскерлік белсенділікті ынталандырады, экономикалық өсуге жағдай жасайды және инвестиция процесін тездетеді. Ақшаны шектен тыс шығару қолайсыз жағдайларға алып келеді. Олар:

1. Байлық пен табысты қайта бөлу;

2. Мемлекеттік кәсіпорындардың бағасы нарықтық бағадан төмен болады;

3. Салық арқылы ақша құралдарын жасырын түрде мемлекеттің тәркілеуі;

4. Ақша құралдарын тездетіп материзациялануы;

5. Экономикалық ақпараттың тұрақсыздануы;

6. Нақты проценттің төмендеп кетуі;

7. Жұмыссыздық дәрежесімен инфляция дәрежесінің қарама-қарсы пропорцияда өзгеруі.

1. Инфляция жағдайында несие беру тиімсіз болады. Сондықтан адамдар қарыз бермейді, берсе, өте жоғары процентпен береді.

2. Нарықтық экономиканың мемлекеттік секторында жеке секторға қарағанда өндіріс шығындары мен тауарлардың бағасы өте сирек қарастырылады. Әрбір инфляция темпінің өсуінде бағаны өзгертуге, мемлекеттік кәсіпорындар мемлекеттік органдарынан рұқсат алуы керек. ¦шқыр инфляция жағдайында мұндай механизм техникасы тиімсіз болады. Осының нәтижесінде мемлекеттік сектор мен жеке сектордың дисбалансы артады. Мемлекет нарыққа әсер ететін потенциалдарын жоғалтады.

3. Салық жүйесі арқылы мемлекет тұтынушылардың табыстарын жинақтайды. Инфляцияның өсу жағдайында прогрессивтік салық жүйесі арқылы әртүрлі әлеуметтік топтар мен бизнесті қосып, номиналды және нақты табыстың өсуін мемлекет тәркілейді. Бұл мемлекетке жаңа салық заңын алмай-ақ, өскен салық соммасын жинауға мүмкіндік береді. Дамыған елдерде инфляцияның темпіне қарай салықтың индексациясы жасалады.

4. Фирмалар ақша ресурстарын белсендендіру жоспарын өңдейді. Ақша құралдарын тездетіп затқа айналдырады. Бұл жағдай тауардың тапшылығын тудырады.

5. Баға нарықтық экономиканың негізгі индикаторы. Баға ақпараты бизнес үшін өте маңызды. Инфляция жағдайында баға үнемі өзгеріп отырады. Сондықтан өндірушілер мен тұтынушылар оптималды бағаны таңдауда жаңылысуы мүмкін. Халықтың экономикалық ынтасы төмендейді.

Ақша құралдары инфляция салдарынан қымбаттайды. Бөлек кәсіпорындар, фирмалар инфляциямен күресе алмайды. Сондықтан бұл проблема мемлекеттің макроэкономикалық проблемаларының бірі. Мемлекеттің алдында екі негізгі сұрақ тұрады:

1. радикалды шаралармен инфляцияны жою;

2. инфляцияға бейімделу.

Инфляцияны жою ол экономикалық құлдыраумен, жұмыссыздықтың өсуімен және инфляциямен күресу. Бұл жолдың экономикалық және әлеуметтік шығындары жоғары, бірақ нәтижесі тиімді. Тәжірибеде көп елдер бейімделу жолын таңдайды.

. Нарықтық экономика жағдайындағы мемлекеттік сектордың алатын орны.

Нарықтың сипаттамасы оның құрылымының, әрекет етуші тұлғаларының және олардың қызығушылық объектілерінің зерттеуінсіз толық болмайтын еді. Нарықтың әрекет етуші тұлғалары немесе субъектілері үй шаруашылығы, фирмалар және мемлекет болып табылады.

Үй шаруашылығы - бұл бір немесе бірнеше тұлғаның құрамындағы экономикалық бірлік. Ол:

• өз бетінше шешім қабылдайды;

• қандайда бір өндіріс факторының иеленушісі болып табылады және өзінің мүлкін, капиталын, жұмыс күшін сата алады немесе жалға бере алады;

Фирма - бұл экономикалық бірлік. Ол:

• сату мақсатымен өнім дайындау үшін өндіріс факторларын пайдаланады;

• пайданы максимизациялауға ұмтылады;

• өз бетінше шешім қабылдайды.

Мемлекет қоғамдық мақсаттарға жету үшін нарыққа және шаруашылық субъектілеріне бақылауды қамтамасыз ету үшін саяси және занды билікті жүзеге асыратын үкіметтік мекемелермен ұсынылған.

Үй шаруашылықтары, фирмалар және мемлекет нарық объектілерін сату және сатып алу, пайдалану, иелену туралы экономикалық қатынастарға кіреді. Нарықтық шаруашылықтың объектілері: тауарлар мен қызметтер, өндіріс факторлары (еңбек, жер, өндіріс факторлары), ақша, кұнды қағаздар субсидиялар, әлеуметтік төлемдер т.б. болып табылады. Нарықтың нақты құрылымы бар.

Казакша информ жок

http://konspekts.ru/ekonomika-2/makroekonomika/rol-gosudarstva-v-rynochnoj-ekonomike/