2. Деректер қоры

Деректер қоры (ДҚ) - құрылымы берілген тәсіл бойынша ұйымдастырылған арнайы форматтағы файл. ДҚ – да сақталатын берілгендер кесте түрінде дайындалады. Яғни діскілік файл – деректер қоры, оған енгізілетін кесте – ДҚ құрамында сақталушы обьекті.

Деректерді және олардың арасындағы байланыстарды ұйымдастырудың түрлі типтері бар: иерархиялық, реляциялық және тораптық.

Иерархиялық ДҚ – ында жазба элементтері реттеліп жазылады да, бір элементі негізі, қалғандары бағыныңқы элементтер деп есептеледі.

Реляциялық ДҚ – кесте түрінде дайындалған берілгендер. Ол ең көп таралған берілгендер қоры, кестелер арасындағы байланыстар – жиі пайдаланылатын ең маңызды ұғым.

Реляциялық деректер қорын құру және онымен жұмыс істеуді басқару үшін көптеген арнайы программалар дайындалған: dBase, FoxBase, FoxPro, Access. Оларды Деректерді қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ) деп аталады.

Деректерді қорын басқару жүйелері дегеніміз мәліметтер базасын құруға, оны мәліметтермен толтыруға, оның мазмұнын редакциялауға, оларды реттеуге, безендіруге және баспа құрылғыларына шығаруға немесе байланыс арналарына жөнелтуге арналған программалық құралдар кешені.

Дүние жүзінде мәліметтер базасын басқару жүйелерінің түрлері өте көп. Олардың әрбіруінің түрлі обьектілерімен жұмыс істеу ерекшеліктеріне, қолданушыға ұсынатын қызмет түрінің өзгешелігіне қарамастан, оларда ортақ ұғымдар кешені қалыптасқан. Сондықтан бізге бір ғана мәліметтер базасын басқару жүйесін қарастырсақ жеткілікті.

C++ Builder-де деректер қорын құру

Деректер қорын құруды мысалда қарастырсақ болады. Локальді

“Ежедневник” деректер қорын құрайық, ол Paradox форматтағы жалғыз кестеден тұрады. Кестені құру үшін С++ Builder –дің Database Desktop программасын қолданамыз.

Database Desktop С++ Builder -дің Tools мәзірінен Database Desktop

командасын таңдап, немесе Windows арқылы (Пуск> Программы>

C++Builder>Database Desktop).

Деректер қорын құру екі қадамнан тұрады: 1) ДҚ псевдонимин құру керек; 2) Кестені құру (бір немесе бірнеше кесте). Псевдоним (Alias) ДҚ кестесінің орналасуын анықтайды және оны қолдану үшін қолданылады.

Псевдонимді құру үшін:

1. Tools мәзірінен Alias Manager командасын тандау.

2. Пайда болған Alias Manager терезесінде New батырмасын басу.

3. Database alias өрісіне ДҚ псевдонимын енгіземіз, мысалға organaizer.

4. Path өрісіне ДҚ кестелерінің орналасу жолын енгіземіз.

5. Keep New батырмасын басамыз (3-сурет).

3-сурет. ДҚ псевдонимің құру

Кестені құру үшін, Database Desktop багдарламасының File мәзірінен New> Table (4-сурет) командасын, пайда болған Create Table терезесінен кестенін түрін тандау керек (5-сурет).

4-сурет. Жаңа кестені құру

5-сурет. Кестенің түрін таңдау

Нәтижесінде Create Table терезесі ашылады. Бұл кестенің өрістерінің атың, өлшемің және типін енгізуге мүмкіндік береді (6-сурет).

6-сурет. ДҚ кестесінің структурасын енгізу

“Ежедневник” ДҚ екі өрістен: Task_F және Date_F. Task_F өрісі (символдық тип) іс-шараның атың сақтайды, Date_F (Date тип) өрісі іс-шараның уақытың сактайды.

Өрістің аты Field Name бағанына, типі Type бағанына енгізіледі. Type бағаны өрістке енгізілетің деректердің түрін анықтайды. Өріс типі тұрақты (константа) болып табылады (келесі кестеде берілген).

Өріс типі	Константа	Анықтамасы
Alpha	A	Символдық жол. Жолдың ұзындығы Sizeбағанымен анықталады (1-255 аралығында).
Number	N	1СГ307-10308 аралығындағы сан.
Money	$	Ақша форматындағы сан.
Short	S	-32767 және 32767 аралығындағы бүтін сан.
Long Integer	I	-2147483648 және 2 147483647 аралығындағы бүтін сан.
Date	D	Дата
Time	Т	Уақыт
Timestamp	@	Уақыт және дата
Memo	M	Әр түрлі ұзындықтағы символдық жолдар тізімі. Memoтипі мәтіндік ақпаратты сақтау үшін қолданылады. Өлшемі (1-240) кестеде сақталады. Кестеге сыймаған мәтін ДҚ орналасқан бумада кесте атымен сәйкес, mb кеңейтуімен сақталады.
Formated Memo	F	Әр түрлі ұзындықтағы символдық жолдар тізімі. Мәтің шрифты өлшемін, типін, символдардың түсін белгілеуге болады.
Graphic	G	Графика
Logical	L	Логикалық мәлімет "шындық" (true) немесе "жалған" (false)
Autoincrement	+	Бүтін сан. Кестеге жаңа жазба қосылғанда, алдыңғы жазбадан бір санға өсіп, жазылып отырады.
Bytes	Y	Екілік деректер. Database Desktop-та анықталмаған деректер сақталады.
Binary	В	Екілік деректер. Database Desktop-та анықталмаған деректер сақталады.Memo типінің деректері сияқты кестеде сақталмайды және, көбінесе, аудио-ақпаратты сақтайды.

1. Курстық жұмыс тапсырмалары.

• Бізге С++ Builder тілінде деректер базасын құру керек.Бұл программа бізге

• -Автоматты студенттер базасын құрады

• -Жаңа ақпарат енгізеді

• -Енгізілген ақпаратты өзгертуге

• -Арнайы критерйй бойынша ақпаратты экранға шығару.

• Бұл программаның көмегімен біз келесі ақпараттарды енгізе аламыз.

• - Студенттің аты жөні

• - Группаның аты

• - емтихан тапсырылатын пән

• – емтихан алыну түрі

• -Сынақ саны

• - емтиханды уақытылы тапсырған студенттер саны

• - емтиханды мезгілден бұрын тапсырған студенттер саны

• - жазғы емтиханға қалған студенттер саны

• Жоғарыда айтылғандардан басқа программа қолайлы интерфейсті болу керек.

2.1 С++ Buildеr – де деректер базасының тіркелуі

ДБ орналасуын беру. ДБ белгілі бір компьютерде директорияда болуы мүмкін.

Мынау директория бөлістері жолмен істеуге болады (немесе жолмен папка жасаулары) ДБ компоненттеріне арналған .

Осы директорияны бөлу жолымен жасауға болады. Директорияны өзінің компьютерде, серверде тамыр каталогте немесе подкаталогте құруға болады, мысалы :

1. D :\ MARZHAN ;

2. C :\ \ \…..\ MARZHAN .

Әдеттегі мәліметтер базасының жергілікті режимде ДББЖ Paradox, dBase және FoxPro форматында құрылған ДБ жұмыс істейді (немесе ДБ кестелері).

ДБ-ға Псевдонимді меншіктеу. ДББЖ технологиясында ДБ атауына псевдонимді қосады, сонда ДББЖ программалары псевдоним арқылы іске асырылады.

BDE Administrator утилитінде аталған байланыста С++ Buildеr болуы тиісті.

• ДБ-да мекенжай көрсетілген.

С++ Buildеr – де ДБ-ны құру немесе С++ Buildеr -де жұмыс істеу орналасуы және сақталынуы басталады.

Сайып келгенде, ДБ– құруда алғашқы қадам өзіміздің мысалда осы қадамда орындалады біздің компьютерде түбір католог "D :"дискісі директроияда біздің мәліметтер базасы орналасып директория аты-" ". онда бума көмегімен құрылған директория аты D:" :\ ". егер ДБ тегерішінде жасалған болу C дискісінде құрылса, оның аты "C :\ ".

"D:\ "мәліметтер базасын кез келген жұмыс атын беруге болады, бірақ біз құратын ДБ-ны сол атпен "D :\ MARZHAN " қалдырамыз.

Осылайша, бүркеншік ат (немесе алиас) ДБ " ГИБДД ".

ДБ тіркеуі . Borland С++ Buildеr – де ДБ тіркеуі BDE Administrator утилитінің көмегімен іске асырылады. Сондықтан біздің "D :\ MARZHAN " BDE Administrator іске асырамыз.

BDE Administrator екі варианттың қолдауында жүреді :

• Windows жұмысшы столына тікелей : (Пуск/Программы/Borland С++ Buildеr 6 /BDE Administrator).

• Алдымен Borland С++ Buildеr -дің негізгі модулі жіберіледі, ол экранғы IDE-нің жоғарғы қатарында Borland С++ Buildеr -дің басты менюі орналасқан.

DateBase менюін ашамыз және одан Explоrer командасын таңдаймыз.Осы командамен BDE Administrator утилитін жібереміз.Жібергеннен кейін келесі амалдар орындалады:

Негізгі менюден Object | New элементі таңдаймыз. Көрінген терезеде (сурет .4) ДБ құрылған типті (Standard )өзгеріссіз қалдырып ОК басамыз .

Администратормен терезенің сол жағында STANDARD1 терезесін көреміз. Оны MARZHAN атымен өзгертеміз Ол үшін ДБ атына тышқанды шертіп жаңа мәтін енгіземіз.

7-сурет. Мәліметтер базасының драйвер типін таңдау терезесі

Оң жақ терезеде ДБ параметрлері келтірілген . Оларды өзгеріссіз қалдырамыз, тек атын өзгертеміз. Бұл параметр ДБ орналасқан катологқа жолды енгізу үшін жол сілтейді.Жолды енгізу үшін PATH алаңын шертіп оң жақта пайда болған батырманы басыпD:\ MARZHAN каталогын таңдап ОК батырмасын басамыз.

Енді псевдонимнің анықталуын есте сақтауымыз керек, ол үшін сол жақ терезеде тышқанның оң жақ батырмасымен псевдоним атын шертеміз және Apply элементін менюде таңдаймыз. Пайда болған диалогты терезеде псевдонимнің өзгертулерін есте сақтаймыз да, ОК батырмасын басуымыз керек.

Сонымен BDE Administrator утилитінен шығуымыз керек. Содан соң псевдоним құру аяқталды. Енді оған басқа утилиттерден хабарласуға болады. Бірақ ДБ псевдонимі бар каталог әлі бос мәліметтер базасының кестесін құру керек.

3-сурет. Мәліметтер базасының псевдонимінің параметрі терезесі