4.4 Қоршаған ортаны қорғау бойынша шаралар

Табиғатты қорғау - мемлекеттік маңызы бар біздің қазіргі заманғы ауқымды мәселе.

Жөндеу орындарындағы қоршаған ортаны ластау объектісі болып машиналар мен олардың заттарын жуу болып табылады. Сонымен қатар, қоршаған ортаны ластау көздерінің бірі болып еңбекті нашар ұйымдастыру, мұнайзаттарын сақтағанда және сұйық бқатты заттарды көмген жағдайда зиян келтіреді. Қазіргі таңда ең басты ластау көзі болып автомобиль транспорты және оның қоршаған ортаға әсері күштірек , пайдалану жүйесі бақылаудан қалған және автомобильдердің пайдаланылған газдары ластауда. Сондықтан ауа бассейнінің және қоршаған ортаны сақтауда автомобиль диагностикасының рөлі үлкен.

Автомобиль шығаратын ластанумен күресуде Санэпидемстанциямен бірге нейтрализациялау мәселелерін қарастыру керек, автотранспорттарды жуу, жөндеу , пайдалану кезінде болатын қалдықтарды пайдаға асыру және зиянды заттарды көму керек. Бұл мәселелерді біртіндеп немесе бірденен келесі шараларды орындау арқылы жүзеге асыруға болады:

Атмосфералық ауаның ластануын қадағалайтын құрылғылар мен приборларды алу;
Агрегаттар, газ шығару, ауа алмастыру және баптау құрылымдарын іске асыру;
Пайдаланылған газдарды нейтрализаторлайтын автотранспорттарды жабдықтандыру;
Айналаны көгалдандыру, санитарлы қорғау зоналарын ұйымдастыру;
Автомобильдердің пайдаланылған газдарының улылығын тексеретін және түсіретін приборлар орналасқан бақылау пункттерімен жабдықтау;
Ағынды суларды тазалау және қайта пайдалану әдістерін талдау және іске асыру, пайдаланылған газдарды тазалау, қайта пайдалану және қалдықтарын залалсыздандыру;
Өндірістің шығындарын, тастанды заттарын, залдықтарын инвентаризациялау, Санэпидемнадзор және облкомтабиғат органдарының келісіміне сәйкес МЫШ, МЫЛ нормативтерін саралау.

Үлкен эстетикалық және денсаулыққа пайдалы көгалдандыру түрлеріне: ағаш отырғызу, газон, талдар жатады. Жасыл көгалдар жел жылдамдығын 30-40 %-ға түсіредіб ауа райы ыстық болған жағдайда түсіреді және ылғалдылығын 12-15 %-ға өсіреді, сонымен қатар 90% шаңды ұстап тұрады және шумды 14-15дБ азайтады.

Денсаулықтың оазисі болып газонды атайды.Газонның әрбір квадрат метрінен 200мл су буланып шығады, ол ауаны ылғалдандырады. Газондар сонымен қатар көп шаңдарды жұтады, шумдарды азайтады және транспорт қозғалысы кезінде вибрацияны азайтады.

5 Экономикалық бөлім

5.1 Жылжымалы көлік тізбегі тиімділігін бағалау бойынша есептемелер жүргізу

Жогарыда көрсетілгендей автобус парктарында кеңінен пайдаланылатын автобустардың негізгі түрлері: МАН, Скания, Вольво, ЛиАЗ-5256 және Хюндай Аэро Сити маркалы автобустар болып саналады.

Аталып кеткен моделдердің құрылыстық жоспарында ұқсас, әсіресе механикалық берілісті дизелді қозғалтқыштында, топсалы-қосу рамасында, қосарлы қозғалтқыш газ тазартұышында. Механизмді басқару гидроаппарат көмегімен іске асырылады.

Жолаушы тасушы автокөліктер көлік құралдарының құрылымдық жүйелендіру жағынан тиеу, жеткізу және жүк түсіру өзара кинематикалық байланыспен байланысты механизация құрылғыларынан тұратын механизация жүйесі болып саналады. Жеке операциялар орындайтын функционалдық машиналар(механизация құрылғылары) өндірістігі формула бойынша анықтала алады:

; ;(5.1)

5.1 кестеде механизация құрылғыларының жолаушы тасымалдаушы жеткізуші машиналарының қатарын өткізуінің теориялық өндірістігі, функционалдық өлшемдер және олардың коэффициенттерін анықтау бойынша есептемелер нәтижелері ұсынылған. Есептемелер келесі пайдалану және жеткізу қашықтығы =400 м.

Алынған деректер талдауы механизация жүйесінде қарастырылған лимиттеуші буын тасымлдау механизация құрылғылары болып саналады (=240-377 т/ч); осыған сәйкес осы механизация жүйесінде тиеу және жүк түсірудің механикалық құрылғылардың функцияналдық өлшемдерді өткізу коэффициенті (теоретиялық өндірістің жоғары маңызына қарамастан:=1574-2360 т/ч и=5344-8870 т/ч) барлығы 0,15-0,16 және 0,03-0,04, сәйкес құрайды.

Кесте 5.1 – Жолаушыларды жеткізу бойынша есептемелер нәтижелері

Модель машины	, т/ч	, т/ч	, т/ч	, т*м/ч	, т*м/ч	, т*м/ч	, т*м/ч	, т*м/ч	, т*м/ч
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
«автобусов марки МАН»	1574	240	5344	37,78	96000	128,26	5,76	96000	5,76	0,15	1	0,04
«Вольво»	1872	299	7973	44,93	119600	191,35	7,18	119600	7,18	0,16	1	0,03
«Хюндай Аэро Сити»	2360	377	8870	56,64	150800	212,88	9,05	150800	9,05	0,16	1	0,04

Функционалдық машиналардың комплекстік көрсеткіштер бойынша, жүйеде жұмыс есебінсіз сапа деңгейін бағалау жолдаушы тасымалдау автокөліктерінің техникалық сипаттамаларының регрессивті және корреляциялқ талдаудың іріктелген әдістерімен келесі жеке көрсеткіштері үшін өндірілді (әсіресе арасында тығыз корреляциялық байланыс бар көрсеткіштер алынды, корреляция коэффициенті 0,85 және жоғары мағынаға жетті):

- тиеу және жүк түсіру механизация құрылғылары үшін: шөміш көтеру биіктігі, стреланың гидроцилиндрлері бойынша габаритті өлшемдер және тегіс күш;

- жеткіщу мехнизация құрылғылары үшін: клиренс, бұрылыстың сыртқы радиусы, алдыңғы осіне (артулы жағдайда) арқау жүктемесі және тартыш күш.

Жоғарыда аталып кеткен механизация құрылғыларының сапа деңгейінің формуласын есепке алумен (87) олардың жүйеде өзара әрекет етуінде болады

- «МАН маркалы автобусы» моделі үшін: =0,119; =0,697;=0,028;