18. Рэч Паспаліта ў Еўрапейскай геапалітыцы. Падзелы рп.

На фоне эканамiчнага развiцця еурапейскiх краiн у XYII-XYIII ст.Рэч Паспалiтая выглядала застылай у летаргiчным сне. Узровень канца XYI ст. застауся вышэйшай адзнакай гаспадарчай i ваеннай магутнасцi краiны. Каб рушыць паперад - патрэбны рэформыграмадстве: палiтычныя, ваенныя, эканамiчныя.Неабходнасць была i у канцынтрацыi улады у руках манарха.

Шляхта не жадала аддаць сваё усеуладзем, якое перарастала у анархiюВольны Сойм з-зп "лiберум вета" стау недзеяздольным. Такое становiшча у РП старанна апекавалi суседзi:Прусiя,Аустрыя i Расiя.Iм было выгадна мець суседам слабую краiну. Але з 60-х гадоу XYIII ст. у "РП" пачала праводзiцца iнтэнсiуная рэфармацыйная дзейнасць.Дзякуючы рэформам Тызенгауза на пауночным захадзе Беларусi з'явiлася значная колькасць мануфактур,скасаваны шэраг прывiлей шляхты, працуе "адукацыйная камiсiя". У 1764 г. было уведзена абмежаванне "лiберум вета",але ужо рэформы прывялi да незадаволенасцi з боку магнатау якiя iмкнулiся як i раней панаваць. Грамадства аказалася расколатым на варожыя групоукi,якiя шукалi падтрымкi у больш моцных суседзяу:Расii,Аустрыi,Прусii.З дапамогай апошнiх пачалi стварацца канфедэрацыi "узброенныея арганiзацыi" Пачалiся межусобныя войны. Пасля гэтага адбываецца у 1772 годзе першы падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшла Усходняя частка Беларусi з гарадамi Полацк, Вiцебск, Ворша,

Магiлеу, Рагачоу,Гомель. Але нават гэта не астанавiла варагуючыя магнацкiя групоукi.

Выратаваць Рэч Паспалiтую магла толькi цэнтралiзацыя. Такая спроба была зроблена 3 мая 1791 года, падчас прыняцця канстытуцыi Рэчы Паспалiтай - першай у Еуропе. Канстатуцыя 3 мая заклала асновы вываду РП з палiтычнагу крызiсу i ставiла яе на шлях буржуазнага развiцця. Але час быу упушчаны.Ды гэтыя мерапрыемствы выклiкалi незадаволенасць у Расii Аустрыi i Прусii.У сярэдзiне мая 1792 года Расiя накiравала у Польшчу 100 тыч. войска.Пад час баявых дзеянняу войскi Рэчы Паспалiтай панеслі

паражэнне Опсай,Мiрам,Зельвай,Бярэсцем.Рэч Паспалiтая капiтулiравала, канстытуцыя 1791 года была адменена.А у студзенi 1793 года ажыццявiлi другi падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшлi землi Беларусi па лiнii Друя-Пiнск.Стала зразумела,што ад канчатковага падзелу Рэчы Паспалiтай можа выратаваць рашучае супрацiуленне аб'яднанага грамадства. Паустанне 1794г. на чале з Тадэвушам Касцюшкам давала для гэтага апошнi шанс. Але атрады Касцюшкi не вытрымалi удары рускiх войск на чале з Суворавым.6 лiстапада 1794 года рускiя войскi занялi Варшаву.Паустанне было разгромлена. У кастрычнiку 1795 года трэцi падзел Рэчы Паспалiтай.Па iм уся тэрыторыя Беларусi была далучана да Расiйскай iмперыi.Сяляне,гараджане спакойна успрынялi далучэнне да Расii.Новыя парадкi заусёды неслi у сябе надзею на лепшую будучыню.

19-20 Фармір-нне перадіндустр цывіліз-ыі. Зацвярджэнне капіталізму як грамадска-палітычн фармацыі.Фапміраванне індустр цывілізацыі ў Еўропе і Амерыцы.

В 16в в Зап Европе начинают создаваться предпосылки формир-ия перединдустриальн

Цивилизации(16-18 вв) С конца18-конц20 – период индустриальной цивилизации. В 16в-процесс становления нового общественно-экономич строя – капитализма(оснван на частной собственности на средства произв-ва и эксплуатации наемной рабочей силы). Основные черты: 1 Господство товаро-денежн отн-ний и частной собств на ср-ва производства. 2 Превращении рабоч силы в товар. Исходным пунктом стан-ния капитализма явл-ся процесс первоначального накопления капитала, кот включает в себя с одной стороны концентрацию денежных средств в руках промышленников, с другой – избавл-ие мелких промышл-ов от средств пр-ва. Эти предпосылки возникают в Европе в связи с Вел географ открытиями.(В экономику вводятся большие матер ресурсы, форм-ся система колонизма, меняется направление торговых связей). Первой капит. гос-вом стала Голландия. С сер17в на путь капитализма становятся Англия(бурж рев-ия –верх-во закона и создала основы правового гос-ва). В конце18в в Англии начался пром переворот. До конца 19в Англия явл-ся пром и торговым лидером мира. В конце 18в начинается пром переворот в США. Франция и Германия – только в сер19в. До 60гг 19в завершился процесс капитализации Европы. Сформировалась Европ индустр цивил-ия чертами кот явл-сь развитие кап отн-ий, становл-ие власти буржуазн демократии, идеи просвещения. Процесс утвержденія індустр цівілізацыі начался в паўночна-амерык калоніях Англіі. Іх вайна за независ-ть имела хар-ер буржуазн рев-ыі і привела к обр-ию США.