- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Алғысөз
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Түсінік хат
- •Курс мазмұны
- •Практикалық сабақтардың болжамдық тақырыптары
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуі
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Түсінік хат
- •Оқу жоспарынан көшірме
- •Модуль бойынша пәннің тақырыптық жоспары
- •Пән мазмұны
- •1 Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау
- •2 Модуль. Графика, динамика және мультимедия. Интерфейсті қосымшалар құру.
- •Бақылау түрі
- •Негізгі әдебиет
- •Қосымша әдебиет
- •Алғысөз
- •Оқу жоспарынан көшірме:
- •Бекітілген кестеге сәйкес курс бойынша сабақ кестесі
- •Бағалау саясаты
- •Оқытудың кредиттік технологиясы бойынша студенттердің білімін бағалау шкаласы
- •Пән мазмұны
- •Сөж тақырыптары
- •Рефераттар тақырыптары
- •Негізгі әдебиет
- •Қосымша әдебиет
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы
- •Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
- •Практикалық сабақтар
- •1Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау №1.1 практикалық сабақ
- •1.1. Delphi бағдарламаны құрастырудың интегралданған ортасы
- •1.2. Delphi бағдарламаларының құрылымы
- •Interface
- •1.3.4. Жазбаларды орналастыру (tLabel)
- •1.3.5. Нәтижені шығарудың көпжолды терезесін орналастыру (tMemo)
- •1.3.6. Форма құру жағдайын өңдеу бағдарламасын жазу (FormCreate)
- •1.3.7. Батырманы басу жағдайын өңдеу бағдарламасын жазу (ButtonClick)
- •1.3.8. Бағдарламаны орындау және онымен жұмыс жасау
- •1.4. Өзіндік жұмысты орындау
- •№1.2 Практикалық сабақ
- •2.1. Паскаль тілінің if және case операторлары
- •2.2. Delphi-дегі ауыстырғыш-батырмалар
- •2.3. Бағдарлама жазудың мысалы
- •2.3.1. Форманы құру
- •2.3.2. TСheckBox компонентімен жұмыс жасау
- •2.3.3. TRadioGroup компонентімен жұмыс жасау
- •2.3.4. FormСreate және Botton1Сlick жағдайларын өңдеуді құру
- •№1.3 Практикалық сабақ
- •3.1. Pascal тіліндегі циклдерді ұйымдастыру операторлары repeat, whіle, for
- •3.2. Delphi-дегі бағдарламаларды өңдеу құралдары
- •3.3. Тапсырманы орындау реті
- •3.4. Жеке тапсырманы орындау
- •№1.4 Практикалық сабақ
- •4.1. Массивтермен жұмыс
- •4.2. TStringGrid компоненті
- •4.3. Тапсырманы оырндау реті
- •4.4. TStringGrid компонетін баптау
- •№1.5 Практикалық сабақ
- •5.1. TListBox компоненті
- •5.2. TComboBox компоненті
- •5.3. TBitBtn компоненті
- •5.4. Жеке тапсырманы орындау тәртібі
- •№1.6 Практикалық сабақ
- •6.1. Жазба типті айнымалыны қолданып программалау
- •6.2. Файлдармен жұмыс
- •Файлдармен жұмыс жасайтын процедуралар және функциялар:
- •6.3. Файлдармен жұмыс жасайтын ішкі программалар
- •6.4. TOpenDialog және tSaveDialog компоненттері
- •6.5. Тапсырманы орындау реті
- •6.5.1.TOpenDialog және tSaveDialog компоненттерін күйге келтіру
- •6.1-Сурет
- •6.5.2. Программамен жұмыс
- •6.2-Сурет
- •6.6. Жеке тапсырмалар
- •№1.7 Практикалық сабақ
- •7.1. Ішкі программалардың қолданылуы
- •7.2. Модульдердің қолданылуы
- •7.3. Тапсырманы орындау мысалы
- •7.3.1. Модульді құру
- •7.3.2. Модульді іске қосу
- •7.1 - Сурет
- •7.4. Жеке тапсырмалар
- •2 Модуль. Графика, динамика және мультимедия. Интерфейсті қосымшалар құру.
- •№2.2 Практикалық сабақ
- •9.2 Динамикалық тізімдерді қолдану
- •9.2-Сурет Edit Button Модуль тексті
- •9.3. Жеке тапсырманы орындау
- •№2.3 Практикалық сабақ
- •Бұрыштары дөңгеленген тіктөртбұрыш
- •№2.4 Практикалық сабақ
- •І. Мәліметтерді файлдан оқу және файлға жазу. Тестілеу программасын құру
- •№2.7 Практикалық сабақ
- •№2.8 Практикалық сабақ
- •Төмендегі компоненттердің қайсысы визуальды компонентке жатпайды?
- •Осөж-ды орындауда қолданылатын әдебиеттер тізімі:
- •Үй тапсырмалары
- •1 Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау
- •1.1 Тапсырма.
- •1.2 Тапсырма.
- •1.3 Тапсырма.
- •1.4 Тапсырма.
- •1.5 Тапсырма.
- •1.6 Тапсырма.
- •1.7 Тапсырма.
- •1.8 Тапсырма.
- •Арнайы кабинеттер, аудиториялар мен зертханалар тізімі.
- •Мазмұны
№2.3 Практикалық сабақ
Тақырыбы: Мультимедиялық құралдарды қолданып бағдарламалау.
Мақсаты: мультимедиалық құралдарды қолданып қосымша құруға үйрену.
Қажетті құралдар мен материалдар: ДК, Delphi ортасы.
Мазмұны мен жұмысты орындау реті
Delphi-дің мультимедиялық мүмкіндіктері.
Delphi ортасында мультимедиялық бағдарламалар жасау үшін екі компоненттің қызметін
пайдалануға болады:
1) Animate - жай анимацияны шығаруға мүмкіндік береді.
2) MediaPlayer - аса қиын есептерді шешуге мүмкіндік береді.
Мысалы, дыбысты, бейнероликтерді, дыбысы бар анимацияны шығару және т.б.
Animate компоненті формаға әдеттегідей орнатылады. Қосқаннан кейін оның сәйкес қасиеттерін тағайындау керек. Animate компонентінің қасиеттері:
Name Компонент аты
FileName Анимация орналасқан AVI файлының аты
StartFrame Анимация басталатын кадр нөмірі
StopFrame Анимация бітетін кадр нөмірі
Activate Анимация кадрларын активизациялау белгісі
Color Анимация жасалатын фон түсі
Transparent мөлдір түс тәртібі
Repetitions Анимацияның қайталану саны
Animate компоненті тек кана AVI-файлдарын ұйымдастыру үшін ғана қолданылады.
Media Piayer компоненті бейнероликтерді және дыбысы бар анимацияларды орындауға мүмкіндік береді. Компонентті формаға қосу нәтижесінде формада батырмалар тобы пайда болады. Бұл батырмалардың мәні төменде келтірілген:
Шығару BtPlay Видео немесе дыбысты шығару
Пауза BtPause Тоқтату
Стоп BtStop Тоқтату
Келесі BtNext Келесі кадрға көшу
Алдыңғы BtPrev Алдыңғы кадрға көшу
Қадам BtStep Келесі дыбыстық файлға көшу
Артқа BtBack Өткен дыбыстық файлға көшу
Жазу BtRecord Жазу
Ашу/Жабу BtEject Компьютер дисководын ашу немесе жабу
Media Player компонентінің қасиеттері:
Name Аты
DeviceType Тип
FileName Бейнеролик немесе дыбыстық фрагменті бар файл аты
AutoPen Бағдарламаны жүктеген соң автоматты ашылу белгісі
Display Бейнеролик орналасқан компонентті анықтайды
VisibleButtons Компоненттердің кӛрінетін батырмаларын анықтайды
Тапсырма: Animate, MediaPlayer компоненттерін қолданып қосымша құрыңыз.
Бақылау сұрақтары:
Мультимедиялық бағдарламалар қандай компоненттердің көмегімен құрылады?
Бейнероликтер, дыбысы бар анимациялар қандай компонентердің көмегімен құрылады?
Блиц-тест:
1. Егер TShape (Фигура) компонентінің Shape (Образ) қасиеті stRoundRect мәніне тең болса, формада қандай геометриялық фигура бейнеленеді?
Бұрыштары дөңгеленген тіктөртбұрыш
Бұрыштары дөңгеленген квадрат
Квадрат
Тіктөртбұрыш
Дөңгелек
2. PaintBox компонентін суреттен тазарту үшін оның қандай қасиеті қолданылады?
Refresh
Clear
Delete
Canvas
Name
3. Animate компоненті қандай типті файлдарды қабылдайды?
.avi
.gif
.pps
.ani
.mp3
4. Формада қалып-күй қатарын құру үшін қандай компонент қолданылады?
StatusBar
Panel
ToolBar
ControlBar
PageControl
5. MediaPlayer компонентінің қасиеттері
Name, AutoOpen, Display, DeviceType
Name, AutoOpen, Display, Picture
AutoOpen, Display, DeviceType, Center
Name, DeviceType, Display, TableName
Display, DeviceType, AutoOpen, TableType
Әдебиеттер: [2], [5], [7], [9], [11]