№2.4 Практикалық сабақ

Тақырыбы: Тест қосымшасын құру.

Мақсаты: Delphi ортасында файлды қолдану. Тестілеу программасын құру.

Қажетті құралдар мен материалдар: ДК, Delphi ортасы.

Мазмұны мен жұмысты орындау реті

І. Мәліметтерді файлдан оқу және файлға жазу. Тестілеу программасын құру

Мысал. Қарапайым тестілеу программасының қосымшасын құру. Word программасын немесе «Блокнотты» жүктеп тест сұрақтарын дайындаймыз. Тест мазмұнының жазу үлгісі мынадай:

1. тест сұрағы

2. жауаптың 1 нұсқасы

3. жауаптың 2 нұсқасы

4. жауаптың 3 нұсқасы

5. дұрыс жауап номері

Тест мазмұнын test.txt файлына сақтаймыз. Қосымша 3 формадан тұрады: 1–титулдық бет, 2–тестілеу, 3–нәтиже. Формалар арасында байланыс орнатамыз.

1 форманы жүктейміз. Формаға MainMenu1 компонентін қоямыз. Меню пункттері: 1) өзіндік бақылау, 2) тестілеу, 3) нәтиже.

Менюдің «тестілеу» пунктінің коды:

Procedure TForm1.N2Click(Sender: TObject);

Begin

Form2.Showmodal;

End;

Менюдің «нәтиже» пунктінің коды:

Procedure TForm1.N3Click(Sender: TObject);

Begin

Form3.Showmodal;

End;

2-форманы жүктейміз. Формаға 4 Label (1-4), 3 RadioButton (1-3), SpinEdit1, SpeedButton, BitBtn компоненттерін қоямыз. Қосымша интерфейсі төменде келтірілген.

SpinEdit1 компоненті санағыш ретінде қолоданылады, дұрыс жауаптың санын көрсетеді. SpeedButton1 компонентінде тестілеу алгоритмі реализацияланады. Label (1-4) компоненттеріне тест сұрағы мен жауаптары оқылады.

SpeedButton1 компонентінің оқиғасының коды:

Var

Form2: TForm2;

f: textfile;

op, o: integer;

implementation

uses Unit3;

{$R *.dfm}

Procedure test;

Var s:string;

Begin

Readln(f, s);

Form2.Label1.Caption:=s;

Readln(f, s);

Form2.Label2.Caption:=s;

Readln(f, s);

Form2.Label3.Caption:=s;

Readln(f, s);

Form2.Label4.Caption:=s;

End;

Procedure TForm2.SpeedButton1Click(Sender: TObject);

Begin

If radiobutton1.Checked then op:=1;

If radiobutton2.Checked then op:=2;

If radiobutton3.Checked then op:=3;

Readln(f, o);

If op=o then spinedit1.value:=spinedit1.value+1;

If not(eof(f)) then test

else Form3.show;

End;

Бұл процедурада ішкі test процедурасы қолданылады. Form2-нің OnShow оқиғасының коды:

Procedure TForm2.FormShow(Sender: TObject);

Begin

Assignfile(f, ‘test.txt’);

Reset(f);

test;

spinedit1.value:=0;

end;

3-форманы жүктейміз. Бұл формада нәтиже сипатталады. Формаға 2- Label, 2-Button компоненттерін қоямыз. Label1 компонентінің Caption қасиетіне «Сіздің ұпайыңыз» сөзін жазамыз. Label2 компонентінің Caption қасиетіне «Сіздің бағаңыз» сөзін жазамыз. Форманың FormShow оқиғасының коды:

Procedure TForm3.FormShow(Sender:TObject);

Var b, bg: integer;

Begin

Button1.Caption:=inttostr(form2.spinedit1.value);

B:=form2.spinedit.value;

If b<4 then bg:=2

else if b<7 then bg:=3;

if (b>=7) and (b<9) then bg:=4

else bg:=5;

button2.Caption:=inttostr(bg);

end;

Бағалау критерийі төменде көрсетілген:

Егер балл<40%, баға – 2; егер 40%<балл<70%, баға – 3;

Егер 70%<балл<85%, баға – 4; егер балл>85%, баға – 5.

Қосымшаны орындауға жіберіңіз және қосымша модулдерін, проектін lab14_2 , бумасына сақтаңыз.

Бақылау сұрақтары:

1. Мәліметтерді файлдан оқу және файлға жазу қалай жүзеге асырылады?

2. Стандарт диалогтарды қолдану.

Блиц-тест.

1. assignfile() процедурасы …

   1. логикалық файлды физикалық файлмен байланыстырады

   2. файлды оқу үшін ашады

   3. файлды мәлімет жазу үшін ашады

   4. файлды жабады

   5. файлды толықтыру үшін ашады

2. Мәліметтерді файлға жазу үшін қай әдіс қолданылады?

   1. SaveToFile

   2. LoadFromFile

   3. OpenFile

   4. WriteToFile

   5. ReadFromFile

3. Мәліметтерді текстік файлдан оқу үшін қай әдіс қолданылады?

   1. LoadFromFile

   2. OpenFile

   3. ReadFromFile

   4. SaveToFile

   5. WriteToFile

4. Label компонентіндегі тексті туралау қай қасиет көмегімен орындалады?

   1. Alignment

   2. Caption

   3. AutoSize

   4. Transparent

   5. Name

5. Форманы көрсету үшін қай әдіс қолданылады?

   1. Show

   2. Hide

   3. Free

   4. Close

   5. SetFocus

Әдебиеттер: [2], [5], [7], [9], [11]

№2.5 практикалық сабақ

Тақырыбы: Телефон анықтамалығын құру.

Мақсаты: Delphi ортасында интерфейсті қосымша құруды үйрену.

Қажетті құралдар мен материалдар: ДК, Delphi ортасы.

Мазмұны мен жұмысты орындау реті

№2.6 практикалық сабақ

Тақырыбы: Диаграмма тұрғызу.

Мақсаты: Delphi ортасында диаграмма тұрғызуды үйрену.

Қажетті құралдар мен материалдар: ДК, Delphi ортасы.

Мазмұны мен жұмысты орындау реті

Тапсырма: Дөңгелек диаграмма шығаратын қосымша құру (6.1-сурет).

6.1-сурет

Модуль коды:

unit

UChart;

interfaceusesWindows, Messages, SysUtils, Classes,

Graphics, Controls, Forms, Dialogs, Series, TeEngine, TeeProcs, Chart,

ExtCtrls;

typeTForm1 = class(TForm)Panel1: TPanel;

Panel2:

TPanel;

Chart1: TChart;

Chart2: TChart;

Series1:

TPieSeries;

Series2: TLineSeries;

Series3: TLineSeries;

Series4:

TBarSeries;

procedure FormCreate(Sender: TObject);

procedure

Chart1Click(Sender: TObject);

private { Private declarations}

public { Public declarations }

end;

var

Form1: TForm1;

implementation

{$R *.DFM}

procedure

TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

const

A1 = 155;

A2 = 251;

A3 = 203;

A4 = 404;

var

i: word;

begin

with Series1 do

begin

Clear;

Add(A1, 'Цех 1', clYellow);

Add(A2, 'Цех 2 ', clBlue);

Add(A3, ' Цех 3 ', clRed);

Add(A4, ' Цех 4', clPurple);

end;

Series4.Assign(Series1);

Series4.Active := false;

Series2.Clear;

Series3.Clear;

for i := 0 to 100 do

begin

Series2.AddXY(0.02 * Pi * i, sin(0.02 * Pi * i), '', clRed);

Series3.AddXY(0.02 * Pi * i, cos(0.02 * Pi * i), '', clBlue);

end;

end;

procedure TForm1.Chart1Click(Sender:

TObject);

begin

Series1.Active := not Series1.Active;

Series4.Active := not Series4.Active;

end;

end.

Бақылау сұрақтары:

1. Диаграмма дегеніміз не?

2. TChart компонентінің қасиеттері?

3. Диаграмма параметрлері

Блиц-тест:

1. Форма модулі файлының кеңеймесі:

A) EXE.

B) DCU.

C) PAS.

D) RES.

E) DPR

2. Қасиеттер мен оқиғалардың редактрленуін жүзеге асыратын терезе аталады:

A) Модуль терезесі

B) Программа коды терезесі

C) Форма терезесі

D) Объектілер инспекторы терезесі

E) Басты терезе

3. Delphi-де ішкі программадан мерзімнен бұрын шығу операторын көрсетіңіз

A) Continue

B) Resume

C) End

D) Break

E) Exit

4. Ағымдағы модульді басқа атаумен немесе дискінің басқа орынына сақтау үшін ... командасы орындалады

A) File - Save

B) File - Save As...

C) File - Close All

D) File - Open

E) File - Save All

5. Форма сипаттамасы файлының кеңеймесі:

A) DFM.

B) DCU.

C) DPR.

D) EXE.

E) PAS.

Әдебиеттер: [2], [5], [7], [9], [11]