- •Азёры і азёрна-рачныя сістэмы
- •5.1 Агульная характарыстыка
- •Колькасць азёр Беларусі і аб’ём воднай масы па градацыям плошчаў
- •Размеркаванне азёр па абласцям Беларусі (б.В. Курзо, с.Ў. Багданоў, 1989)
- •Азёрнасць тэрыторыі Беларусі па розным гіпсаметрычным узроўням б.В. Курзо, с.В. Богданаў, 1989)
- •5.2. Гідаграфічныя і марфалагічныя асаблівасці азёр
- •Тыпізацыя вадазбораў азёр Беларусі па велічыні вадазбораў
- •5.3. Паходжанне і тыпы катлавін
- •5.4 Марфафлагічныя асаблівасці катлавіны
- •5.5. Берагавыя працэсы і марфалогія азёрных катлавін
- •5.6 Марфаметрычныя паказчыкі
- •5.7 Жыўленне і водны баланс азёр
- •5.8. Узроўневы рэжым
- •Тыпізацыя азёр Беларусі па рэжыму узроўняў
- •5. 9 Гаспадарчае выкарыстанне рэсурснага патэнцыялу і ахова азёр
- •Ддынаміка і перспектывы здабычы азёрных спарапеляў з азёр Беларуси (тыс.Тон)
Колькасць азёр Беларусі і аб’ём воднай масы па градацыям плошчаў
Градацыі |
Колькасць |
Аб’ём млн м³ |
до 0,05 |
н.с. |
н.с. |
0,05-0,10 |
н.с. |
н.с. |
0,11-0,25 |
420 |
247,8-82,74 |
0,26-0,50 |
276 |
400,2-60,78 |
0,51-1,00 |
180 |
558,2-55,44 |
1,01-5,00 |
149 |
1273,5-93,8 |
5,01-10,00 |
25 |
628,3-48,6 |
10,10-15,00 |
9 |
600,3 |
15,10-20,00 |
3 |
191,4 |
20,10-25,00 |
2 |
192,5 |
25,10-30,00 |
2 |
116,2 |
30,10-40,00 |
2 |
472,5 |
40,10-60,60 |
3 |
484,3 |
60,10-79,6 |
1 |
710,4 |
Таблица 5.2
Размеркаванне азёр па абласцям Беларусі (б.В. Курзо, с.Ў. Багданоў, 1989)
Вобласць |
Колькасць азёр, шт. |
Агульная плошча азёр, км² |
Азёрнасць, % |
Віцебская |
1431 |
917,6 |
2,3 |
Мінская |
128 |
209,0 |
0,52 |
Гродзенская |
208 |
29,4 |
0,12 |
Брэсцкая |
94 |
109,3 |
0,33 |
Гомельская |
76 |
55,1 |
0,14 |
Магілеўская |
64 |
8,6 |
0,03 |
Усяго паБеларусі |
1901 |
1329,0 |
0,64 |
Рыс.5.2. Размеркаванне азёр і азёрна-рачных сістэм па тэрыторыі Беларусі
Азёры Беларусі у большасці адносіцца да катэгорыі невялікіх і неглыбокіх. Каля 75 % з іх маюць плошчу менш 0,1 км² і адносіцца да ліку рачных(старычных). Па ўдакладненым дадзеным колькасць азёр з плошчай более 0,1 км² складае1072, аіх агульная плошча1344 км² .Аб’ём вады у азёрах Беларусі каля6 км³. Значная часткаоб’ёму(21,6 %)утрымліваецца ў азёрах з плошчай1,01 — 5,00 км²,якія складаюць23,1 %ад іх агульнай колькасці. Найбольш буўныя азёры, якія меюць плошчу больш 20 км² налічваецца толькі 10.
Табліца 5.3
Азёрнасць тэрыторыі Беларусі па розным гіпсаметрычным узроўням б.В. Курзо, с.В. Богданаў, 1989)
Паказчык, % |
Вышынная ступень, м. абс. | ||||
< 125 |
125-150 |
150-175 |
175-200 |
> 200 | |
Плошча тэрыторыі |
6,8 |
37,4 |
28,9 |
19,0 |
7,9 |
Плошча азёр |
3,7 |
58,8 |
34,1 |
3,1 |
0,3 |
Азёрнасць |
0,34 |
1,0 |
0,75 |
0,1 |
0,02 |
У размеркаванні азёрнага фонда назіраецца адпаведная прасторавая і вертыкальная дыференцыацыя,якая вызначаецца рэльефам тэрыторыі і яго роллю(Б.В. Курзо, С.УБагданоў, 1989),што тлумачыцца дзейнасцю Валдайскагазледзянення і яго талых вод. Кліматычныя умовы гэтага ргіёну садзейнічаюць пряцягламу жыўленню і захоўванню азёр..
На нізкіх гіпсметрычных ўзрроўнях азёр мала, і азёрнасць тут ў 2 раза ніжэй, чым у цэлым па рэспубліцы (табл. 5.3). Пры сярэдняй вышыні 159 м над ўзроўнем мора больш ўсяго азёр па плошчы акваторыі сканцэнтравана на адзнаках 125—175 м.
Нязначная колькасць сучасных азёр на нізкіх гіпсаметрычных ўзроўнях звязана з добрым дрэніраваннем гэтай тэрыторыі рачной сеткай. Значная колькасць азёр спушчана. Іх вадазборы адрозніваюцца балоцістасцю. Водная акваторыя азёр скарачаецца у сувязі з іх зарастаннем.