- •Makroekonomia
- •Przedmiot makroekonomii:
- •Racjonalność:
- •Metody badań ekonomicznych:
- •Pułapki poznawcze badań ekonomicznych
- •Podstawowe problemy ekonomiczne:
- •Zależności między popytem a podażą:
- •Klasyczna krzywa zależności podaży I popytu:
- •Keynesowska krzywa zależności podaży I popytu:
- •Produkt krajowy I narodowy brutto – pkb I pnb
- •Metody obliczania pnb I pkb:
- •Pnb realny I nominalny
- •Inflacja
- •Rodzaje inflacji:
- •Podział inflacji ze względu na tempo wzrostu:
- •Im mniejsza jest inflacja tym większe znaczenie mają jej zmiany. Większe znaczenie ma wzrost/spadek inflacji między 3% a 7% niż między 150% a 200%
- •Pomiar inflacji
- •Hamowanie wzrostu inflacji
- •Koszty inflacji: Skutki makroekonomiczne inflacji:
- •Skutki mikroekonomiczne inflacji:
- •Monetarystczna teoria inflacji
- •Inflacja a bezrobocie
- •Bezrobocie
- •Typy bezrobocia I ich przyczyny:
- •Skutki bezrobocia:
- •Sposoby zwalczania bezrobocia:
- •Prawo Okuna:
- •Polityka fiskalna państwa
- •Instrumenty polityki fiskalnej:
- •Deficyt budżetowy:
- •Rola polityki fiskalnej w gospodarce krajowej:
- •Podatki
- •Krzywa Leffera
Rola polityki fiskalnej w gospodarce krajowej:
Głównym celem oddziaływania polityki fiskalnej jest globalny popyt. Dzieje się to za sprawą możliwości kształtowania przez Rząd deficytu lub nadwyżki budżetowej. Te dwa czynniki w wyraźny sposób wpływają na poziom globalnego popytu w państwie. Wzrost deficytu budżetowego strukturalnego powoduje napływ do gospodarki środków pieniężnych a co za tym idzie wzrost popytu. Natomiast zmniejszenie deficytu strukturalnego lub w skrajnym przypadku osiągnięcie nadwyżki powoduje zmniejszenie ilości środków pieniężnych w gospodarce oraz zmniejszenie popytu. Zatem można wydzielić dwie tendencje polityki fiskalnej:
polityka restrykcyjna – mająca na celu zmniejszenie popytu globalnego poprzez:
zmniejszenie konsumpcji (C) i zwiększenie podatków
zmniejszenie inwestycji (I) i zwiększenie podatków
zmniejszenie wydatków
polityka mająca na celu zwiększenie popytu globalnego poprzez:
polityka pasywna – prowadzona przez automatyczne stabilizatory gospodarki
Automatyczne stabilizatory gospodarki:
progresywna skala podatkowa
zasiłek dla bezrobotnych – dzięki zasiłkom konsumpcja bezrobotnych nie spada do zera i popyt globalny jest sztucznie podtrzymywany
Efekt wypychania – zjawisko występujące, gdy w wyniku reakcji rynku pieniężnego efektywność polityki fiskalnej zmniejsza się. Wzrost deficytu strukturalnego (w wyniku obniżek podatków lub zwiększenia wydatków rządowych) może prowadzić do wzrostu stopy procentowej, a przez to do mniejszych inwestycji. Tak więc część indukowanego wzrostu PNB może być zrównoważona, gdy większy deficyt wypycha inwestycje. Wypychanie jest związane z wpływem deficytu strukturalnego.
Podatki
Podatek – przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenie pieniężne przekazane przez podatnika na rzecz budżetu państwa, miasta lub gminy:
podatek bezpośredni od dochodów przedsiębiorstw – ma charakter liniowy, tzn. stopa podatku dochodowego płaconego od zysku brutto jest jednakowa dla wszystkich producentów niezależnie od wysokości osiąganego dochodu. Progresywne opodatkowanie zysku zniechęcałoby do zwiększania produkcji i obniżania kosztów wytwarzania, gdyż przy wyższym poziomie zysku obowiązywałaby odpowiednio wyższa stopa podatku dochodowego. W Polsce podatek od dochodów przedsiębiorstw wynosi 30%.
podatek bezpośredni od dochodów indywidualnych – we wszystkich krajach zbudowany jest na zasadzie progresji podatkowej. Najniższa stopa podatku, płacona od najniższych dochodów, stopniowo wzrasta, aż osiąga górną granicę sięgającą czasami 50 czy też 60% od dochodów najwyższych. W Polsce dochody indywidualne opodatkowane są według stopy najniższej 21% i najwyższej 45%. Progresywna stopa podatków zmniejsza rozpiętości występujące między dochodami i zgodna jest z zasadą sprawiedliwości społecznej. W Polsce rozpiętość podatku od dochodów osób fizycznych wynosi 19%, 30% i 40%.
podatek pośredni od wartości dodanej (VAT – Value Added Tax) – opodatkowaniu w wysokości 22% podlegają wszystkie ogniwa produkcji i obrotu. W Polsce stosowane są dwie stawki podatkowe: podstawowa - 22% i preferencyjna - 7% (również występują stawki: 0% i 3%). Wszystkie towary objęte eksportem są wolne od podatku.
specjalny podatek pośredni – akcyza – stopa podatku od takich towarów, jak: alkohol, paliwa, samochody, zapałki, sól (produkty o dużej sztywności popytu – tzn. zmiana cen nie wpłynie znacznie na zmianę popytu), jest znacznie wyższa i bardzo zróżnicowana, co zapewnia łatwe i duże dochody do budżetu państwa.
Typy podatków:
progresywny – istnieją różne stopy podatkowe rosnące w zależności od wzrostu dochodów
liniowy – wszyscy płacą według tej samej stopy podatkowej
degresywny – stopy podatkowe maleją wraz ze wzrostem dochodów
ryczałtowy – wszyscy płacą taką samą sumę podatku