- •Пәннің оқу-әдістемелік кешені Пәннің атауы: «қр Мемлекеттік қызмет және басқару»
- •5В030100 - «Құқықтану» мамандығы студенттері үшін
- •Мазмұны
- •4. «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәнінің мазмұны
- •4.1 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәнінің тақырыптық жоспары
- •4.2 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәні бойынша дәрістің тақырыптық жоспары
- •4.3 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» бойынша практикалық (семинар) сабақтарының тізбесі мен мазмұны
- •4.4 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәні бойынша студенттердің өздік жұмысының мазмұны
- •4.5 «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша соөж тапсырмасы
- •Әдебиеттер тізімі: Нормативтік-құқықтық актілер:
- •Негізгі әденбиеттер:
- •5. Оқу процесінің кестесі
- •6. «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша дәрістердің тақырыптық жоспары
- •«Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша тәжірибелік (семинар) сабақтардың тақырыптық жоспары /10 сағат/
- •8. «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша соөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
- •9. «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша сөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі.
- •10. Әдебиеттер тізімі: Нормативтік-құқықтық актілер:
- •Негізгі әденбиеттер:
- •Пәнді оқу әдістемелік қамтамасыз ету картасы
- •1.1. Мемлекеттік басқарудың мәні мен ерекшеліктері.
- •1.2. Мемлекеттік басқарудың негізгі белгілері.
- •1.3. Мемлекеттік басқару механизмі (тетігі).
- •2.1. Мемлекеттік басқару қағидаларының мәні мен жіктелуі.
- •2.2. Мемлекеттік басқарушылардың конституциялық (негізгі) қағидалары.
- •2.3. Мемлекеттік басқарудың салалық қағидалары.
- •3.1. Мемлекеттік басқарудың ұйымдастырушылыќ құрылымының түзілуі.
- •3.2. Мемлекеттік органның жіктелу негіздері.
- •3.3. Мемлекеттік орган: жасалу тәртібі мен копетенциясы.
- •1. Мемлекеттік басқару саясаты және мақсаттары.
- •3. Мемлекеттік басқарудың әдістері мен нысандары.
- •1. Нормативтік құқықтық актілердің түсінігі және жіктелуі.
- •2. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын жоспарлау, дайындау және келістіру.
- •3. Нормативтік құқықтық актілер мәтінінің реквизиттері, құрылымы мен жазылу стилі.
- •1. Басқарушылық процесс және оның сатылары.
- •2. Жекеленген құқықтық актілер.
- •3. Басқаратын қатынастар және олардың классификациясы.
- •2. Мемлекетті басқаруда заңдылық пен тәртіпті қамтамасыз ету.
- •3. Мемлекеттік басқарудың ғылыми қамтамасыз етілуі.
- •2. Мемлекеттік қызмет ұғымы, мәні және принциптері.
- •3.Мемлекеттік қызметтің арнайы белгілері.
- •1. Штаттар мен мемлекеттік органдардың жеке құрамы.
- •2. Мемлекеттік қызметтің жіктелуі.
- •1. Мемлекеттік қызметке орналасудағы азаматтардың конституциялық құқығы.
- •2. Мемлекеттік қызметте орнын басудың тәртібі мен тәсілдері.
- •3. Мемлекеттік әкімшілік қызметтер котегорияларына қойылатын біліктілік талаптар.
- •1. Мемлекеттік органның жұмысын ұйымдастырудың жалпы негіздері.
- •2. Лауазымды адамның компетенциясы.
- •1. Әкімшілік мемлекеттік қызметкерлерді аттестациялау.
- •3. Мемлекеттік қызметкерлерді оқыту.
- •2. Мемлекеттік қызметті тоқтатудың жалпы негіздері.
- •3. Мемлекеттік қызметті тоқтатудың қосымша негіздері.
- •1. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметтің концептуальды реформасы және кадрлар саясатының негіздері.
- •2. Мемлекеттік қызмет реформасын құқықпен қамтамасыз ету.
- •Глоссарий
- •«Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» арнайы курсы бойынша
2. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын жоспарлау, дайындау және келістіру.
Нормативтік құқықтық актілерді дайындау, жоспарлау, талдау және қабылдауда мемлекет тәжірибесінде өзіне сай реті бар. Барлық жұмыс осы актілерді жобасын дайындауды жоспарлаудан басталады. Нормативті құқықтық актілердің жобасын дайындау жоспары ағымдағы және перспективалық болып бөлінеді. Ағымдағы жоспарлар 1 жылға түзіледі, ал перспективалық одан көп мерзімге жасалады. Мұның ішінде перспективалық жоспарда ең маңызды нормативтік құқықтық актілерін енгізу және оларды дайындау 1 жылдан ұзақ уақытқа созылады.
Нормативтік құқықтық актілерді дайындау жоспарында мына нәрселер болуы қажет: актінің аты, оның түрі, көлемі және реттелуі, оны дайындау мерзімі, осы жоспарды дайындауда мемлекеттік органдар мен ұйымдардың жауапты болуы кіреді. Бұл жерде нормативтік құқықтық актілерді дайындау жоспары жасалады және егер, заңға қайшы келмейтін болса, осы актілерді қабылдауға жауапты мемлекеттік органмен бекітіледі. Нормативтік актілердің жобасын дайындау кезінде әдеттегідей мемлекеттік органдар мен ұйымдардың, сонымен қатар мүдделі тұлғалардың ұсыныстары да есептеледі.
Актілердің жобасын дайындау жоспарларын жасау мен бәкіту үшін мемлекеттік орган осы актілерді дайындау басқа да жоспарлар мен көрсеткіштерді де пайдалануы мүмкін.
Норативтік құқықтық актілердің жобаларын дайындаудың реті мен түрін Қазақстан Республикасының Президенті белгілейді. Актілердің жобаларын дайындау құрылым бөлімшелерін, Президент Әкімшілігі, Үкімет, Жоғары сот, Республиканың Бас Прокуратурасы, орталық атқарушы органдар, Үкіметтің құрамына енбейтін және Қазақстан Республикасы Президентінің белгілеуімен мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалар арқылы жүзеге асырылады. Мемлекет басшысына актілер жобасын екі тілде: орыс және қазақ тілінде заң техникасы мен іс жүргізу тәртібіне сай жүргізіледі. Актілерді нөмерлеу Президенттің құзырына байланысты сол мерзімге сай жүргізіледі. Президент актілерінің түбіртегі мен оған қатысты материалдар Президент Әкімшілігінің өзіне сәйкес құрылымдық бөлімшелерінед сақталады және заңдарда белгіленген мерзім біткеннен кейін республиканың Пезидент Архивіне жіберіледі. Бұл орайда белгіленген Президент актілерінің жобасын дайындау тәртібіне және оларды мемлекет басшысының қарауына ұсынуға бақылау жасауды Президент Әкімшілігінің басшысы жүзеге асырады.
Үкімет құрамына кіретін, сондай-ақ құрамына кірмейтін органдардың, оратлық атқарушы және Қазақстан Республикасының басқа да орталық органдарының сондай-ақ жергілікті мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық актілерінің жобасын дайындау тәртібі Қазақстан Республикасының Әділет Министрінің 25 қыркүйек 2002 жылғы Ν142 бұйрығымен бекітілген оратылық және жергілікті мемлекеттік органдардың нормативтік құққтық актілерін дайындау, рәсімдеу мен келісу Инструкциясымен анықталады.
Нормативтік құқықтық актілердің жобалары өкілетті органдардың өз ұсыныстарымен немесе егер ол заң актілерінде басқаша келісілмеген болса, жоғарғы мемлекеттік органдардың тапсырысымен жасалады. Барлық басқа мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдар мен тұлғалар нормативтік құқықтық актілерге ұсыныс енгізуге және ол актілердің жобаларын талқылауға өкілетті органдарға өткізуге құқылы. Бұл жағдайда өкілетті органдар оларды мақсатты қажетті емес деп жасап шығару не қабылдау үшін негіз ретінде қабылдауы мүмкін.
Егер заңның жобасы Қазақстан Республикасының Парламентінің депутаттарының ұсынысымен дайындалған болса, ол жобаның иесі болып Парламент депутаттары табылады.
Азаматтардың құқығы мен бостандығына немесе кәсіпкерлік құқықты реттеуге қатысты жалпыға міндетті мәнге ие нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша міндетті заңды экспертизаны Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігі жүргізеді.
Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын дайындауды өкілетті органдар өзінің құзырындағы мемлекеттік органдар мен ұйымдарға жүктейді не келісілген негіздерде мамандарға, ғылыми мекемелерге, жеке ғалымға не оның ұжымдарына, сонымен қатар егер, заңдарда басқаша көзделмесе, осы мақсатқа бөлінген бюджеттік және бюджеттік емес қаражатты пайдаланумен шетел ұжымдарына дайындауға тапсырыс бере алады. Сонымен қатар өкілетті орган жобаны альтернативті дайындауды бірнеше мемлекеттік органдар мен ұйымдарға келісілген негізде дайындауды тапсыра алады, сондай-ақ конкурс арқылы ғылыми мекемелер мен ғалымдарға тапсыра алады.
Мемлекеттік органдар мен ұйымдар келісу процедурасынан бас тарта алмайды. Егер нормативтік құқықтық актінің жобасы олардың келісуіне жіберілген болса, онда олар өздерінің ескертулері мен ұсыныстарын дайындап немесе ол жобаны жасаған органға кемшіліктері туралы хабарлауы тиіс. Бұл жұмыс егер, заңдерда одан қысқа мерзім көрсетілмеген болса, ол жобаны алған күннен бастап, 30 күнтізбелік күн ішінде жасауы қажет.
Акт жобаларына ескертелер мен ұсыныстар берілген соң, қажет болған жағдайда сол жобаны жасаған мемлекеттік органмен толықтырылады, ал жұмысшы тобы өз тарапынан қабылданған не қажет емес деп тапқан ескерту мен ұсыныстар туралы анықтама береді, ол анықтама жұмысшы топты құрған мемлекеттік органға беріледі. Мемлекеттік орган өз ынтасымен жобаға ұсыныстар ен ескертулер енгізе алады, бірақ ол жұмысшы топпен талқыланып, немесе жұмысшы топқа қайта қаралуына жіберілуі мүмкін.
Нормативтік құқықтық акт жобаларына ғылыми талдау жасалады. Бұл жағынан ол жобаның сапалы негізі, қазіргі талапқа сай және акт жобасының құқықтылғы туралы баға бере алады және конституция бойынша адамдар мен азаматтардың құқығын сақтауды, нормативті құқықтық актілердің ең тиімді жақтарын анықтауға септігін тигізеді.