- •1.Прадмет курса Гісторыя Беларусі
- •2.Фармацыйны і цывілізацыйны падыходы ў гісторыі
- •3.Функцыі і прынцыпы гістарычнаго пазнання
- •4.Метады гістарычнага пазнання
- •5.Асноўуныя этапы развіцця гістарычнай навукі
- •6. Праблема перыядызацыі гісторыі
- •7. Першабытнае чалавечае грамадства ў перыяд палеаліту і мезаліту
- •8. Неалітычная рэвалюцыя, яе вынікі
- •9. Індаеўрапейцы: іх паходжанне і міграцыя
- •10. Прарадзіма славян і іх этнагенез
- •11.Заходняя Еўропа у перыяд сярэднявечча: асноўныя рысы развіцця
- •12.Этнасацыяльныя і паліт. Працэсы на тэрыторыі Усх Еўр у 5-12 ст
- •13. Княствы на тэрыторыі б ў 9-11 ст, вытокі бел дзяржаўнасці
- •14.Духоўна-культурнае развіцце ўсх славян ў 5-12 ст
- •15. Утварэнне вкл
- •16. Перыяд раздробленнасці былой Кіеўскай Русі, яго вынікі
- •17. Палітычнае жыцце вкл ў 8-16 ст. Статуты вкл іх уплыў на развіцце дзяржавы
- •18.Сацыяльна-эканамічнае развіцце вкл у 8-16 ст.
- •19.Духоўна-культурнае жыцце вкл у 8-16 ст.
- •20. Асноўныя тэндэнцыі развіцця Зах Еўр ў 8-16 ст
- •21.Рэфармацыя і контррэфармацыя на Беларусі ў 16-17 ст. Утварэнне вніяцкай царквы
- •22.Эпоха адраджэння ў Беларусі
- •23.Лівонская вайна. Утварэнне рп
- •24.Фарміраванне беларускай народнасці
- •25. Узаемаадносины рп и Рассии у 16—17 ст.
- •26. Тындэнцыи развіцця зах. Еуропы у 18 ст.
- •27.Утварэнне зша у канцы 18 ст
- •28.Вялікая французская рэвалюцыя і яе гістарычнае значэнне
- •29.Сацыяльна-эканамічнае становішча Беларусі ў 18 ст
- •30.Палітычны крызіс і спробы рэфармавання палітычнага ладу рп у 18 ст. Падзелы рп
- •31.Асветніцтва і культура б.У 18 ст.
- •32.Палітыка Расійскага самаўладдзя і грамадска-палітычны рух на Беларусі ў канцы 18-перш пал 19 ст
- •33.Беларуская культура ў 19-пач 20 ст. Нацыянальнае адраджэнне
- •34.Буржуазныя рэформы 60-70 гг 19 ст, іх асаблівасці на Бел
- •35.Нацыянальна-вызваленчае паўстанне 1863-1864 гг на Бел: прычыны, ход, вынікі. Каліноўскі
- •36.Станаўленне палітычных партый у Расіі ў канцы 19-пач 20 ст. Беларуская сацыялістычная грамада.
- •37.Першая сустветная вайна і Беларусь
- •38.Расійскія рэвалюцыі пач 20 ст, іх гіст значэнне
- •40. Утварэнне бсср і яе уваход у склад ссср
- •41. Зах Белаусь у часы польскай акупацыі
- •43. Культура бсср у 20-30 гг 20 ст
- •44. Замацаванне таталітарнага грамадства ў ссср і бсср у 20-30 гг 20ст.
- •45.Другая сусветная вайна і Беларусь
- •З47. Сацыяльна-эканамічнае развіцце Бел ў 40-80 гг 20 ст
- •48. Грамадска-палітычнае жыцце Беларусі ў 40-80 ггг 20 ст
- •49. Культура Беларусі ў 40-80 гг 20 ст
- •50. Утварэнне рб
32.Палітыка Расійскага самаўладдзя і грамадска-палітычны рух на Беларусі ў канцы 18-перш пал 19 ст
I.Пасля інкарпарацыі Беларусі ў склад Расійскай імперыі на яе тэрыторыі уводзіцца адміністратыўна-тэрытарыяльны падзел, які быў характэрны для гэтай дзяржавы. На пачатку 19 ст. было створана 5 губерняў. Віцебская і Магілёўская ўвайшлі ў склад Беларускага генерал-губернатарства. Віленская, Мінская, Гродзенская - у склад Літоўскага генерал-губернатарства.
Палітыка ўрада, якая праводзілася на далучаных землях зыходзіла з неабходнасці паступовай мясцовых асаблівасцяў. Бел. шляхце былі пакінуты амаль усе асноўньы сац.-эканамічныя правы. Аднак яны былі пазбаўлены магчьмасці непасрэдна ўдзельнічаць у палітычным жыцці краіны. Праводзіліся захады з мэтай аслаблення пазіцый мясцовай шляхты. Дзеля гэтага праводзілася палітыка раздачы земляў расійскаму дваранству з унутраных гкберняў, якім прадастаўляліся істотныя ільготы. Што да мяшчан, то яны пазбаўляліся магчымасці ажыццяўляць сваё самакіраванне ў межах магдэбурскага права. Уводзілася расійская сістэма мясцовых органаў. Становішча вуніяцкага духавенства паступова пагаршалася. У 1839 г. вуніяцкая царква была канчаткова ліквідавана. Стан сялян у гэты час ускладніўся новымі павіннасцямі, якія былі звязаны з размяшчэннем на тэрыторыі Беларусі вялікіх вайсковых кантынгентаў. палітыку царскага урада ў гэты перыяд можна падзяліць на 2 падперыяды:
паўсдатання 1830-31 г.г. 2)30-50 г.г. да паўстання Каліноўскага. Калі ў межах 1-га падперыяду тым ці іншым чынам улічвалася мясцовая спецыфіка, то ў даллейшым - курс на русіфікацыю і ліквідацыю мясцовых асаблівасцяў. Найбольш істотны момант у гэтай сферы - прыпыненне дзейнасці статута ВКЛ 1588 г. у 1840 г.
II.Грамадска-палітычны рух на Б. у пачатку 19 ст. характарызавался наступнымі асаблівасцямі:
Знітаванасць з нац.-вызваленчым рухам на тэрыторыі былой РП.
асноўнымі ўдзельнікамі руху былі збяднелая шляхта і навучэнская моладзь.
У межах руху існавала 2 асноўныя напрамкі:
радыкальны-(не толькі за нацыянальнае самавызначэнне, аднаўленне былой дзяржавы, але і за карэнныя сацыяльныя перамены. Пры гэтьм метады, якія выкарыстоўваліся, даволі часта набывалі характар квалтоўных дзеянняў).ліберальна-асветніцкі-( па нац. пытанню падтрымліваў радыкалаў, але меркавалі выкарыстоўваць метады, якія былі не звязаны з прымяненнем насілля, а былі звязаеы ў першую чаргу з асветніцкай дзейнасцю, а таксама з дзейнасцю, накіраванай на дыпламатычныя адносіны з Расійскай Імперыяй.У межах гэтага часу дзейнічалі наступныя арганізацыі:1)Віленская асацьыцьы (1796-89 гг.), якія распаўсюджвалі сваю дзейнасць на тэрыторыі Беларусі, Украіны і Літвы. Асноўная мэта дзейнасці- аднаўленне РП, у межах 1772 г. Арганізацыя была раскрыта і рэпрэсіравана.2)У 1817 г. у Віленскім Універсітэце ўтвараецца таварыства філарэтаў.Яны выступалі за грамадзянскую роўнасць, за стварэнне рэспублікі, адмену прыгоннага права і фармавання прававой дзяржавы. Сродкам дасягнення гэтых мэтаў бачылася асвета. Выкарыстоўваліся і легальныя магчымасці дзеяння таварыства. У 1820 г. начале з Томашам Занам утвараецца легальнае аб'яднанне студзнтаў пад назвай "Прамяністыя". Аднак потым бала забаронена. Потым перайшла на нелегальны статус пад назвай "Таварыства філарэтаў". Адбываецца радыкалізацыя філаматаў і філарэтаў.Паступова з'яўляецца ідэя аб падрыхтоўцы ўзброеннага паўстання. У 1823 г. арганізацыі былі выкрыты царскімі ўладамі, спыняецца іх дзейнасць. 3)"Дэмакратычнае таварыства" існавала ў 1836-38 гг. у Віленскай медыка-хірургічнай акадэміі. Лідэрам арганізацыі быў Франц Савіч. Асноўныя мэты дзейнасці: аднаўленне былой дзяржаўнасці сац.-пераўтварэнні,ушчэнт да фізічнага вынішчэння памешчыкаў.Вялася падрыхтоўка вызваленчага паўстання. Яго дзейнасць была выкрыта, удзельнікі рэпрэсіраваны ў 1838 г.
4)У др. палове 30-х гг. у Вільні таксама існавала Віленскае дваранскае таварыства, якое з'яўлялася прадстаўніком бурж.-асветніцкага напрамку. Яго лідэры - Людвіг Трылікоўскі, Ян Белінскі і інш...5)"Брат ні саюз літоўскай моладзі" (1846-49 гг.). Заснавальнікі - Аляксандр і Францішак Данеўскія. Дзейнічалі на тэрыторыі Б. і Літвы, мелі свае адгалінаванні ў болынасці ўніверсітэцкіх цзнтраў Расіі. Выступалі за стварэнне рэспублікі, вызваленне ад прыгнёту, нац. Самавызначэнне народаў былой РП. У дзейнасці саюза можна адзначыць 2 перыяды:
1846-47 гг. - асветніцкая дзейнасць 1848-49 гг. - падрыхтоўка вызваленчага паўстання. Нарэшце, было ліквідавана царскімі ўладамі.