Вопрос 27. Система нормау беларускай литаратурнай мовы.
Беларуская литаратурная мова адрозниваецца ад прастамоунай узаконенными нормами
Арфаэпичныя нормы –гэта правила вымаулення галосных и зычных гукау, правилы вымаулення гукавых спалучэнняу, правилы интанацыи.
Акцэнталагичныя нормы-ситэма нациску у сучаснай беларускай мове. Пры яго дапамозе адрозниваюцца розныя ловы : кара и кара, руки и руки, рассыпаць-рассыпаць, праыклад-прыклад.
Арфаграфичныя нормы-правила перадачы гукау и их спалучэнняу, увогуле перадача вуснай мовы на письме.
Пунктуацыйныя нормы –патрабуюць правильнай пастаноуки знакау прыпынкуу письмовым тэксте.
Лексичныя нормы-(замацаваны пераважна у тлумачальных слоуниках)-прадуглежваюць ужыванне слоу ва уласцивых им значэннях и правильнае сэнсавае их спалучэнне.
Синтаксичныя-замацоуваюць правильнае ужыванне словазлучэнняу, и дакладную пабудову сказа.
Словаутваральныя нормы- патрабуюць правильнага падзелу слова на значымыя частки
Марфалагичныя нормы-правила формаутварэнняи словазмянення у галине самастойных часцин мовы.
Стылистычныя нормы-вызначаюць правильнасць падбору моуных сродкау
Вопрос 28. Правильнасць маулення: лексичная норма
Мауленне личыцца правильным, кали у им адсутничаюць парушенни агульнапрынятых, агульнаабавязковых литарартурных норм и само яно як звязная мова адпавядае усим законам сучаснай беларускай мовы.
Лексичныя нормы-(замацаваны пераважна у тлумачальных слоуниках)-прадуглежваюць ужыванне слоу ва уласцивых им значэннях и правильнае сэнсавае их спалучэнне.
-слова павинна быць агульнавядомым
-павинны ужывацца з пэуным значэнням -павинна адпавядаць унутраным законам беларускай мовы
Лесичныя нормы хутчэй за иншыя архаизуюцца, змяняюцца з цягам часу.
Вопрос 29. Правильнасць маулення: синтаксичная норма
Синтаксичныя нормы -замацоуваюць правильнае ужыванне словазлучэнняу и дакладную пабудову сказа. Амаль аднолькавыя ва усих славянских мовах. Патрабуецца захоуваць агульнапрынятыя лексичныя и синтаксичныя спалучэнни слоу. Синтаксичная мадэль нормы вызначае тольки самыя агульныя законы спалучэння лексичных адзинак (напрыклад, дзеяслоу + назоуник вин. складу : чытаць книгу, выхоуваць дзяцей), а не канкрэтныхслоу. Запаунене мадели рэгаментыруецца мноствам семантычных, граматычных и стылистычных правил, а таксама сэнсам и логикай выказвання.
30 Вопрос: лексикаграфичныя дапаможники у працы з тэкстам дакумента.
Усе
слоўнікі :
Агульныя
Арфаграфічны (Наша Ніва) (тар.)
Граматычны дзеяслова
Паронімаў
Эпітэтаў
Тлумачальныя, этымалагічныя, гістарычныя
Тлумачальны (частка - Е-Ё,Й,О,Ю-Я)
Тлумачальны прыназоўнікаў
Этымалагічны фразеалагізмаў (частка - Е-Ж, Ф-Х, Э-Ю)
Старабеларускі лексікон
Дыялектныя
Чалавек (дыялект.)
Жывёльны свет (дыялект.)
Раслінны свет (дыялект.) (частка)
Дыялектнае слова (частка - Е-Ж,О,Ф)
Усходняя Магілеўшчына (Бялькевіч) (частка - Е-Ё,О,Ф,Ы-Ю)
Прыказкі Лагойшчыны (тар.)
Расейска-беларускія
Расейска-беларускі (Некрашэвіч-Байкоў) (тар., частка - А-Б, Щ-Я)
Расейска-беларускі (Булыка)
Расейска-беларускі (Крапіва) (частка - Е-Ж,Й,Т-Я)
Расейска-беларускі (Ластоўскі) (тар., частка - Щ-Я)
Расейска-беларускі прыказак, прымавак і фразем
Расейска-беларускі медыцынскіх тэрмінаў
Расейска-беларускі кароткі фізыялягічны (тар.)
Расейска-беларускі кароткі фармакалагічны
Расейска-беларускі кароткі эканамічных тэрмінаў
Расейска-беларускі мат., фіз. і тэхн. тэрмінаў
Расейска-беларускі матэматычных тэрмінаў
Расейска-беларускі вайсковы (частка - каманды)
Беларуская навуковая тэрміналёгія (БНТ)
Элемэнтарная матэматыка (БНТ)
Практыка і тэорыя літаратурнага мастацтва (БНТ)
Географічныя й космографічныя тэрміны і назовы нябесных цел (БНТ)
Тэрмінолёгія лёгікі і псыхолёгіі (БНТ)
Геолёгія, мінэралёгія, крышталёграфія (БНТ)
Граматычна-лінгвістычная тэрмінолёгія (БНТ)
Бугальтэрская тэрмінолёгія (БНТ)
Беларуска-расейскія
Беларуска-расейскі (Байкоў-Некрашэвіч) (тар.)
Беларуска-расейскі (Булыка)
Беларуска-расейскі (Станкевіч) (тар., частка - Ы-Ю)
Беларуска-расейскі безэквівалентнай лексікі
Беларуска-расейскі медыцынскіх тэрмінаў
Беларуска-расейскі: міжмоўныя амонімы, паронімы і полісемія
Ангельска-беларуска-ангельскія
Ангельска-беларускі выдавецкіх і паліграфічных тэрмінаў
Беларуска-ангельскі выдавецкіх і паліграфічных тэрмінаў
Беларуска-ангельскі матэматычных тэрмінаў
Ангельска-беларускі (тар.)
Іншыя мовы
Польска-беларускі (частка - Ć,E,H-J,Ł,Ó,Ś,V,X-Y,Ź-Ż)
Лацінска-беларускі прыказак, прымавак і крылатых слоў
Ідыш-беларускі прыказак і прымавак
Беларуска-ўкраінскі (тэст)
Вугорска-беларускі (тэст)
Усе энцыкляпэдыі
Праект утрымлівае дзьве часткі: энцыкляпэдыі - энцыкляпэдыі, энцыкляпэдычныя даведнікі, сьпецыялізаваныя тлумачальныя слоўнікі i дтп.; слоўнікі - перакладныя і "моўныя" (тлумачальныя, арфаграфічныя, фразеалагічныя і інш.) слоўнікі і дтп. Падрабязна пра кожную энцыкляпэдыю/слоўнік можна прачытаць на адпаведнай старонцы.
Беларускія пісьменнікі (1917-1990)
Беларускія рэлігійныя дзеячы (XX ст.)
Антысавецкія рухі ў Беларусі (1944-1956) (тар.)
Дэмакратычная апазыцыя Беларусі (1956-1991) (тар.)
Беларускі нацыяналізм (тар.)
Асветнікі Беларусі (X - пач. XX ст.) (частка)
Культуралогія
Міфы Бацькаўшчыны
Архітэктура і мастацтва
Драўляныя цэрквы Беласточчыны
Матэматычная энцыклапедыя (частка - біяграфіі)
Чалавек і грамадства
Малы тлумачальны слоўнік сацыялагічных тэрмінаў
Чырвоная кніга Беларусі
Земнаводныя і паўзуны
Экалагічны слоўнік
Кароткі тлумачальны слоўнік тэрмінаў па мікрабіялогіі
Агульная і медыцынская вірусалогія
История Беларуси (рас.; частка - біяграфіі)
Кто есть кто в Беларуси (1999) (рас.)
Все беларусские фильмы (1926-1983) (рас.; частка - 1926-29)
Historical Dictionary of Belarus (анг.; частка - V-Ž)
The Belarusian Statehood (the beginning of the 20th c.) (анг.)
Belarussische Schriftsteller (ням.)
Рознае