10. Афицыйна-справавы стыль. Функцыи, падстыли, жанры.

Абслугоувае сферу афицыйных зносин.

Асноуная функцыя-инфапмацыйная. Рэализуеца пераважна у письмовай мове, грунтуецца на лагичнай, интэлектуальнай аснове. Выкарыстовываецца у строга афицыйных, надзвычай важных сферах чалавечых зносин, мае спецыфичныя рысы: паслядоунасць, абъектыунасць ацэнак, выкарыстанне спецыяльнай лексики, словы ужываюцца тольки у прамым значэнни, назвы людзей даюца па их пасадзе або прафессии, адсутничае эмацыянальнасць, складаныя склады, высокая ступень стандартизации, аднатыпнасцт и паутаральнасць (клишэ- характэрныя канцылярския штампы).

Падстыли:

Уласна заканадаучы , жанры: закон, указ, грамадзянски и крминальныя акты, статуты.

Дыпламатычны , жанры:нота, мемарандум, камюнике, пагадненне, канвенцыя.

Администратыуна-канцалярски, жанры: акт, распараджэнне, загад, справавыя паперы: заява, характарыстыка, аутабияграфия, даверанасць, расписка.

Дзелавы стыль - гэта сукупнасць моўных сродкаў, функцыя якіх - абслугоўванне сферы афіцыйна-дзелавых адносін, г.зн. адносін, якія ўзнікаюць паміж органамі дзяржавы, паміж арганізацыямі або ўсярэдзіне іх, паміж арганізацыямі і прыватнымі асобамі ў працэсе іх вытворчай, гаспадарчай, юрыдычнай дзейнасці. Такім чынам, сфера прымянення дзелавой прамовы можа быць у прынцыпе прадстаўлена як шырокая сетка актуальных афіцыйна-дзелавых сітуацый і як набор адпаведных жанраў дакументаў. З гэтага могуць быць выведзеныя як мінімум пяць следстваў.

Асноўная функцыя афіцыйна-дзелавога стылю - інфармацыйная (перадача інфармацыі). Для яго характэрна наяўнасць маўленчых клішэ, агульнапрынятай формы выкладу, стандартнага выкладу матэрыялу, шырокае выкарыстанне тэрміналогіі і намэнклятурных найменняў, наяўнасць складаных несокращенных слоў, абрэвіятур, аддзеяслоўны назоўнікаў, перавага прамога парадку слоў.

Афіцыйна-дзелавому стылю ўласцівыя функцыі волевыяўлення, долженствования, прадстаўленыя ў тэкстах шырокай гамай імператыўнасцю ад жанраў загаду, пастановы, распараджэнні да просьбы, пажаданні, прапановы, выяўляецца ў хадайніцтвах і дзелавой перапісцы; функцыя фіксацыі прававых адносін (дагавор, кантракт); функцыя перадачы інфармацыі (інфармацыйныя лісты, справаздачы, даведкі).

11В. Характэрныя рысы афицыйна-справавога стылю.

Нягледзячы на адрозненні ў змесце і разнастайнасць жанраў, афіцыйна-дзелавы стыль у цэлым характарызуецца шэрагам агульных рыс. Да іх адносяцца:

1) сцісласць, кампактнасць выкладу, эканомнае выкарыстанне моўных сродкаў;

2) стандартнае размяшчэнне матэрыялу, нярэдка абавязковасць формы (пасведчанне асобы, рознага роду дыпломы, пасведчання аб нараджэнні і шлюбе, грашовыя дакументы і т. д.), ужыванне уласцівых гэтаму стылю клішэ;

3) шырокае выкарыстанне тэрміналогіі, наменклатурных найменняў (юрыдычных, дыпламатычных, ваенных, адміністрацыйных і інш), наяўнасць адмысловага запасу лексікі і фразеалогіі (афіцыйнай , канцылярскай), уключэнне ў тэкст складанаскарочаных слоў, абрэвіятур;

4) частае ўжыванне аддзеяслоўны назоўнікаў, отыменных падставаў (на падставе, у дачыненні, у адпаведнасці с, у справе, у сілу, у мэтах, за кошт, па лініі і інш), складаных саюзаў ( з прычыны таго што, з прычыны таго што, у сувязі з тым што, у сілу таго што і інш), а таксама розных ўстойлівых словазлучэнняў, служачых для сувязі частак складанага прапановы (на выпадак, калі ...; на тым падставе, што ...; па той прычыне, што ...; з тым умовай, што ...; такім чынам, што ...; то акалічнасць, што ...; той факт, што ... і т. п.);

5) апавядальны характар выкладу, выкарыстанне номинативных прапаноў з пералікам;

6) прамы парадак слоў у сказе як пераважны прынцып яго канструявання;

7) тэндэнцыя да ўжывання складаных прапаноў, якія адлюстроўваюць лагічнае падпарадкаванне адных фактаў іншым;

8) амаль поўная адсутнасць эмацыянальна-экспрэсіўных маўленчых сродкаў; 9) слабая індывідуалізацыя стылю.