5.Печать Беларуси в годы великой Отечественной войны.

Да 22 чэрвеня 1941 г на Беларусі выдаваліся 252 газеты, агульны наклад якіх складаў звыш 1 млн экземпляраў. 22 чэрвеня была нядзеля, у панядзелак газеты не павінны былі выдавацца, аднак, журналісты прыйшлі на працу. 23 чэрвеня выйшлі нечарговыя выпускі “Звязды” (на 2 дзень разбамбілі рэдакцыю), “Советской Белоруссии”: паведамленні пр напад, указы Вярх савета БССР аб мабілізацыі, ваенным становішчы і іншыя дак. Тэмы: мабілізацыя, вайны з боку СССР –справядлівая, бо носіць абраняльны харарктар, адданасць РАДЗІМЕ, САМААХВЯРНАСЦЬ, ПОДЗВІГ НА РАТНЫМ ПОЛі і працоўным фронце, клятвы рабочых. Да 12 гадзін ЦККПб(б) налідзіў выпуск лістовак., плакатаў для жахароў і непрыяцеля. Нямецкія войскі хутка займалі тэрыторыю Беларусі. Усюды, дзе яны з’яўляліся, мясцовыя газеты пераставалі існаваць. Восеню 1941 сістэма друку, якая была складзена ў даваеннай Беларусі, была цалкам знічтожана.

Калі фашысты падсунуліся да мінску (праз тыдзень), то рэдакцыі “Звязды” і “Советской Белоруссии” вымушаны былі пакінуцб горад і перабрацца на ўсход краіны – у горад Гомель, дзе яшэ выдавалась “Гомельская праўда”. Да 18 жніўня 1941 г гэтыя газеты выдаваліся ў Гомелі. Зводкі інформбюро, мясцовая інф., праца па забяспячэнні ЧА усім неабходным, праца жанчын і дзяцей, эвакуацыя. Бамбілі, але 144№ газет, 48№ плакатаў, 36 лістовак за 48 дзен, а недахоп кадраў і пеперы.

5 ліпеня 1941 г у Гомелі выйшаў 1№ агітплаката “Раздавім фашысцкую гадзіну” (цяперашні “Вожык”). Першым рэдактарам выдання быў Кандрат Крапіва. Выходзіў агітплакат 4 разы у месяц.

9.10.1941 газета “СБ” пачала выдавацца па-за межамі Беларусі – паблізу г. Арла. Перыядычнасць выдання – 10 разоў у месяц. З 1942 г газета і “раздавім” друкавалася ў Маскве ў друкарні газеты “Известия”.

Ліпень 1941 г – газета “За Савецкую Беларусь!”. Выходзіла на франтах, упраўленне палітпрапаганды Зах фронту. Рэдактар – Міхась Лынькоў.

Сакавік 1942 г – газета “За Свабодную Беларусь”. Выходзіла на Калінінградскім фронце (Тверь). Рэдактар – Ілля Гурскі. Эшалон-друкарня.

22 сакавіка 1942 г – у маскве выйшаў 1№ агітплаката “Партызанская дубінка”. Гумарыстычнае выданне (калі яго можна так назваць). Каляровае, тэксту няшмат, вершы (няпрошаных гасцей накормім, напоім, спаць уложам). Рэзкая сатыра на акупантаў, шматфарбныя малюнкі на цэлую старонку. У 2-й плове вайны падпольна.

У кастрычніку 1942 г ЦК кампартыі Беларусі прымае рашэнне друкаваць толькі газету “Советская Белоруссия”. Фармат “СБ” = фармату “Правды”, 4 стр, выходіла 10 раз в месяц. Фотаздымкі, калі Хоцімск 1943 вызвалілі.

Газета “Звязда” – орган Мінскага падпольнага гаркома партыі. 1№ 18 мая 1942 г. Друкавалася ў калабаранцкай друкарні ў акупіраваным Мінску. Першы рэдактар – Амельянюк. Тыраж 4,5-5 тыс.Быў забіты 26 мая каля Чырвонага Касцела. Пасля рэдактарам быў Нікіфараў. Выйшла 4 нумары “Звязды”. Восенню 5 нумар рыхтаваўся да друку, але супрацоўнікі ГЕСТАПА накрылі друкарню і забілі Нікіфарава і яго паплечнікаў. “Звязда” выдавалася і пасля гэтага ў зоне партызанскіх злучэнняў. “Звязда”-партызанская. 31 студзеня 1943 г з друкарні “Звязды” (1\8 друкаркуша, 2р\тыдзень, у 44 з перабоямі) выйшаў 1№ адноўленай “Чырвонай Змены”. Рэдактар “ЗВ” і “ЧЗ” – Барашкаў.

Пад час акупацыі на тэрыторыі Беларусі выдавалася больш за 170 падпольных і партызанскіх газет. Без фото, А4.

Мясцовы друк “Бальшавік палесся”, “Гомельская праўда”, “Брестская заря”, “За Радзіму”, “Чырвоная звязда”. У красавіку 1942 г адноўлена выданне газеты “Віцебскі рабочы” (выдавалася ў прыфрантавой паласе). Большасць мясцовай прэсы аднаўляецца падпольна толькі ў другой палове 1943 г! Газета “Народны мсцівец”. Брігада №4 ім. Чкалова, Слуцкі раен. Красавік 1943-чэрв. 1944. Баявыя лісткі (“Чапаевец”, “За победу”).

“Менская газета” – да лютага 1942 г, потым назва была зменена на “Беларуская газета”.

272№. (амль 3 гады выходзіла). На першай паласе – герб пагоня і б-ч-б сцяг. Рэдактары: Сенкевіч, Казлоўскі, (2 забівалі партызаны), Дземчанка, Шкляпенак. (назва на бел, рус, герм)

Часопіс “Беларуская школа” (1 для настаўнікаў, 1 для вучняў).