- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
- •Дәріс пен семинар сабақтарының тақырыптық жоспары
- •Сөж және сөож тапсырмаларын орындау мен тапсырудың тақырыптық жоспары
- •Негізгі әдебиеттер
- •Қосымша әдебиеттер
- •Білімдер бағалау жалпы шкаласы
- •Философия. (каз) Книгообеспеченность
- •Дәріс тезистері «философия. Антропосоциогенездің философиялық аспектілері»
- •Философия социомәдени феномен ретінде
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •§3.Дүние мен қоршаған ортаны бейнелеудегі қытайлық көзқарасқа тән қасиеттер:
- •Буддизм және оның негізгі идеялары.
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •1. Қытайдың көне заманнан келе жатқан ұлттық философиялық ілімдері:
- •2. Қытай философиясының дәстүрі бойынша адамды үш ғарыштық энергияның ұйыған түрінен пайда болды дейді, олар:
- •7. Үндістандағы арнайы жаттығуларды талап еткен ілім:
- •8. Үнді философиясындағы «ортаңғы жол» идеясы:
- •10. Әлемдік негізгі дінге жатады:
- •Ежелгі грек өркениетінің сипаты және антикалық философиялық дәстүрдің ерекшелігі
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Декарттың рационалдық философиясы.
- •Жаңа заман дәуіріндегі нидерландтар (Голландия) философиясы.
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •XiXғ. Неміс философиясының кнф-мен бірге кең тараған бағыты материализм болды:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •§5. Демография (грек., демос – халық, графе – жазамын) – Жер шарындағы халықтардың саны, тууы, өлімі, өсімі, дамуы туралы ілім. Бұл терминді 1855 жылы француз а.Гийар енгізді.
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Тақырып бойынша тест тапсырмалары:
- •Кейстің тақырыбы: «Элейлік Зенонның «Ахилес пен тасбақа» апориясының мәні».
- •Кейс-есептің тақырыбы: «Философия тарихындағы софистикалық танымның маңызы».
- •Өнегеліліктің алтын ережесі: «Өзіңе қалағаныңды өзгеге жаса, өзіңе қаламағанынды өзгеге жасама».
- •1. Ортағасырлық философиясының бағыттарына талдау жасау
- •«Философия» пәнінен 1-ші аралық бақылау сұрақтары
- •«Философия» пәнінен II аралық бақылау сұрақтары
- •2012-2013 Оқу жылына арналған «философия» пәнінен қорытынды емтихан сұрақтары
- •3 Кредит
Дәріс пен семинар сабақтарының тақырыптық жоспары
Модульдің атауы: Философиялық-мәдени пәндер
Модуль пәннің атауы: Философия. Антропосоциогенездің философиялық аспектілері
| ||||
№ тақ.
|
Дәріс сабақтары |
Семинар, практикалық, лабораториялық сабақтар (лабораториялық практикум) | ||
Модуль пәнінің мазмұнының тақырыптары мен сұрақтары |
сағат саны |
Модуль пәнінің мазмұнының тақырыптары мен сұрақтары |
Сағат саны | |
1 |
1. Философия социомәдени феномен ретінде 1.1. Философия пәні анықтамаларының алуантүрлілігі және басты философиялық ойлар. Философия пәні және оның тарихи динамикасы. 1.2. Дүниеге көзқарас ұғымы, оның құрылымы және негізгі тарихи түрлері. Философия және дүниеге көзқарас. 1.3. Философиялық білімнің құрылымы. Классикалық және постклассикалық жүйесіндегі философияның негізгі бөлімдері. 1.4. «Философияның негізгі сұрағы». Материализм және идеализм, олардың негізгі формалары мен түрлері. 1.5. Философиялық ойлаудың ерекшелігі. Рефлексия және критицизм, эвристикалық және философиялық ойлаудағы шығармашылық сипат. 1.6. Әртүрлі социомәдени жүйесіндегі философияның негізгі функциялары. Құқықтық қызмет саласында философияның негізгі функцияларын қолданылуы. |
2 сағат
|
1. Философия социомәдени феномен ретінде 1.1. Философия мәннің түсінуінің негізгі түрлері. Философия пәні. «Философияның негізгі сұрағы». 1.2. Дүниеге көзқарас түсінігі, оның құрылымы және негізгі функциялары. Дүниеге көзқарастың тарихи түрлері. Мифологиялық, діни және философиялық көзқарастардың салыстырмалы анализ. 1.3. Философияның негізгі функциялары және әртүрлі социомәдени жүйелеріндегі әдістері. |
2 сағат |
2 |
2. Философия оның тарихи «өлшемінде». Ежелгі Қытай, Ежелгі Үндістанның философиялық ойлары. 2.1. Философияның генезисі, философия пайда болуының әлеуметтік-тарихи және мәдени алғышарттары. 2.2. Философия және миф: шығыстың ежелгі өркениеттерінің мәдениетіндегі философияның қалыптасуы. Ежелгі Үнді философиялық дәстүрінің ерекшелігі, оның мәдени-дүниетанымдық негіздемелері. Ежелгі үнді философиясының ортодоксалды және бейортодоксалды мектептері: принциптері, идеялары және категориялары 2.3. Ежелгі Қытай философиялық ойдың ерекшелігі, оның рационалдық-практикалық бағыттылығы. Қытайдың дәстүрлі философиялық ілімдері: конфуцийшілдік, даосизм, легизм: негізгі мәселелері категориалдық аппарат. |
2 сағат |
2. Философия оның тарихи «өлшемінде». Ежелгі Қытай, Ежелгі Үндістанның философиялық ойлары. 2.1. Ежелгі Үнді философиясының өзіндік ерекшелігі, негізгі даму кезеңдері мен мектепттері. 2.2. Ежелгі Үнді философиясындағы астика және настика. 2.3. Буддизма философиясы. 2.4. Ежелгі Қытай философиясының ерекшелік сипаты. 2.5. Даосизм және Конфуцийшілдік, негізгі мәселелері мен негіздемелері. |
2 сағат |
3 |
3. Ежелгі грек өркениетінің сипаты және антикалық философиялық дәстүрдің ерекшелігі 3.1. Антикалық философияның өзіндік ерекшелігі және оның маңызы. Ежелгі Греция философиялық ойдың негізгі даму кезеңдері. 3.2. Космоцентризм, натурфилософия, онтологизм антикалық философиялық ойы. Сократқа дейінгі философиясындағы бастама мәселесі. 3.3. Космостан адамға бетбұрысы (софисттер және Сократ). Платон және Аристотель философиясы – антикалық философиясының шыңы. 3.4. Эллинистік философия – жалпы сипаты және негізгі бағыттары: кинизм, скептицизм, эпикуреизм, стоицизм, неоплатонизм. |
2 сағат
|
3. Ежелгі грек өркениетінің сипаты және антикалық философиялық дәстүрдің ерекшелігі 3.1. Ежелгі грек философиясының жалпы сипаты: негізгі даму кезеңдері мен мектепттері. 3.2. Бастама мәселесі және сократқа дейінгі философиясындағы диалектикалық идеялары. 3. 3. Космостан адамға бетбұрысы. Софисттер ілімі. Сократ және этическалық мектепттер. 3.4. Платон және Аристотель философиясы – антикалық философиясының шыңы. Кейстің тақырыбы: «Элейлік Зенонның «Ахилес пен тасбақа» апориясының мәні».
|
2 сағат |
4 |
4. Ортағасырлық (батысеуропалық және араб-мұсылмандық) мәдениетіндегі философияның мәртебесі және функциялары 4.1. Ортағасырлық теология мен философияның маңызды принциптері: теоцентризм, креационизм, провиденциализм. Ортағасырлық философия дәстүріндегі сенім мен парасат арақатынасының мәселесі.(Тертуллиан, А. Августин, П. Абеляр). 4.2. Ортағасырлық батысеуропа философиясының тарихи даму кезеңдері және оның мәселелік динамикасы. Патристика және схоластика 4.3. Схоластикалық философияның ең басты мәселелері. Номинализм және реализм. Фома Аквинский философиясы схоластика жүйесі ретінде және Құдай идеясын негіздеу. 4.4. Ортағасырлық араб-мұсылмандық философиясының қалыптасуы мен ерекшелігі. Арабтілдік философиясындағы универсализм, энциклопедизм, пантеизм, перипатетизм: әл-Кинди, әл-Фараби, ибн-Сина, ибн-Рушд. 4.5. Ислам мәдениетіндегі суфизмнің орны мен рөлі. Идеялары. әл-Ғазали философиясындағы суфизм. Батыс философиясының дамуына араб-мұсылман философиясының маңызы мен ықпалы.
|
2 сағат
|
4. Ортағасырлық мәдениетіндегі батысеуропалық философияның мәртебесі және функциясы 4.1.Ортағасырлық батысеуропа философиясының ерекшелігі, оның негізгі фазалары мен формалары. 4.2. Ерте христиандық философия: А.Августин. 4.3. Ф. Аквинский философиясы – схоластиканың шыңы: ғылым мен теологияны қолданылуы, парасат пен сенім. 4.4. Универсалий мәселесі. Номинализм және реализм, концептуализм. 4.5. Ортағасырлық мәдениетіндегі араб-мұсылман философияның мәртебесі және функциялары 4.6. Ислам мәдениеті және философиядағы негізгі бағыттарының қалыптасуы. 4.7. Арабтілдік философиядағы универсализм, энциклопедизм, пантеизм, перипатетизм (әл-Кинди, әл-Фараби, Ибн-Сина, Ибн-Рушд) 4.8.Ислам мәдениетіндегі суфизмнің орны мен рөлі. Әл-Ғазали философиясы
|
2 сағат |
5 |
5. Ренессанс дәуіріндегі философия 5.1. Ренессанс дәуірінің ерекшелік сипаты, оның философиялық ойдағы көрінісі – дүниетанымның секуляризациясы, өнерге бағыттылығы, антропоцентризм, гуманизм, адамның индивидуалдық мәселесі, жаратылыстанумен байланысы, натурфилософия және пантеизм. 5.2.Қайта өрлеу философиялық ойының гуманизмі (Данте Алигьериден бастап Эразм Роттердамскийге дейін). 5.3. Философиядағы жаңа эксперименталдық әдіс және тәжірибе мәселесі. Гелиоцентризм. Космостың шексіздігі мәселесі (Дж. Бруно, Н. Коперник, Г. Галилей). Н. Кузанскийдің философиялық идеялары – натурфилософия және пантеизм, абсолюттік максимум және абсолюттік минимум диалектикасы, Құдаиадам, «ғылыми білімсіздік» концепциясы. 5.4. Қайта өрлеу дәуірінің әлеуметтік-саяси философиясы. Н. Макиавелли, Т. Мор, Т. Кампанелланың философиясындағы идеалдық мемлекет моделдері. 5.5.Реформация философиясындағы негізгі идеялары, оның батыс адамының рухани өміріндегі рөлі (М. Лютер, Т. Мюнцер, Ж. Кальвин). |
2 сағат
|
5. Ренессанс дәуіріндегі философия
5.2. Ренессанс дәуіріндегі гуманизмнің ерекшелігі (Ф. Петрарка, Д. Алигьери, Л. Валла) 5.3. Натурфилософия және пантеизм (Н. Кузанский және Дж. Бруно) 5.4. Философия және әлеуметтік утопия (Н. Макиавелли, Т. Мор, Т. Кампанелла) Жаңа еуропалық мәдениетіндегі философияның өз тағдырын өзі шешу мәселесі 5.5. XVII ғ. ғылымиорталық және философия. Эмпиризм және рационализм философиялық дәстүрді қалыптастыру. (Ф. Бэкон және Р. Декарт) 5.6. Дж. Локктің сенсуализмі 5.7.Б.Спиноза философиясындағы субстанция мәселесі. 5.8. Лейбництің монодологиясы.
|
2 сағат |
6 |
6. Жаңа еуропалық мәдениетіндегі философияның өз тағдырын өзі шешу мәселесі 6.1. Классикалық жаңа еуропалық философияның фундаменталдық негіздемесі мен өзіндік ерекшелігі. Жаңа еуропалық философияның практикалық бағытталуы. XVI-XVII ғғ.философиядағы негізгі гносеологиялық бағыттар (эмпиризм, сенсуализм, рационализм). 6.2. Жаңа заман философиядағы метод мәселесі. Ф. Бэконның тәжірибелік-индуктивтік әдістемесі. «Білім– күш», идолдар туралы ілімі. 6.3. Р. Декарт – рационалдық онтологияның, антропология мен гносеологияның негізін салушы. Р. Декарттың рационалдық әдістің ережелері. «Картезиандық күмән» - «Cogito, ergo sum». (Мен ойлап тұрмын, демек өмір сүріп тұрмын). Декарттың дуализмі. 6.4. Т.Гоббстың әлеуметтік-саяси концепциясы. 6.5. Сенсуализм, білімнің қайнар көзі мәселесі, тәжірибенің құрылымы – Д. Локктың философиялық идеялардың орталық мәселесі. |
2 сағат
|
|
|
7 |
7. Еуропалық философиялық дәстүрді дамытуындағы неміс классикалық философиясы және оның рөлі. 7.1. Неміс классикалық философияның ерекшеліктері мен жетістіктері 7.2. И. Канттың трансценденталдық идеализмі. И. Канттың этикалық ілімі, оның нормалар мен мораль принциптерін айқындауы, категориялық императив саяси-құқықтық көзқарастардың негізі ретінде 7.3. Гегельдің философиялық жүйесі және метод. Құқық философиясы 7.4. Л. Фейербахтың антропологиялық материализмі. |
2 сағат
|
6. Еуропалық философиялық дәстүрді дамытуындағы неміс классикалық философиясы және оның рөлі. 6.1. Неміс классикалық философиясы: негізгі мәселелері, оның құрылымы мен шешу жолдары. 6.2. И. Канттың «Сыншылдық» ілімі: гносеология, этика мәселесі 6.3. Гегельдің философиялық концепциясы: диалектикалық метод және жүйе. 6.4. Л. Фейербахтың антропологиялық материализмі. Христиандықтың маңызы және махаббат философиясы.
Кейстің тақырыбы: «И. Канттың категориялық императиві. Прыз бен ар-ұждан».
|
2 сағат |
8 |
8. XIX ғ. - XX ғ. және XXI ғ.басы. мәдениетіндегі батыс Еуропалық философия 8.1. XIX - XX ғғ. Батыс философияның маңызы мен мәні. Классикалық және бейклассикалық философияның ерекшелігі. 8.2. XIX – XX ғғ.философиядағы басты ғылыми-рационалдық ағымдары (марксизм, позитивизм, феноменология, неокантшылдық). 8.3. XIX – XX ғғ.иррационалдық философияның негізгі идеяларының дамуы және қалыптасуы. (А. Шопенгауэр, Ф. Ницше, А. Бергсон, фрейдизм және неофрейдизм, экзистенциализм, герменевтика, постмодернизм). |
2 сағат
|
8. XIX ғ. - XX ғ. және XXI ғ.басы. мәдениетіндегі батыс Еуропалық философия 8.1. XIX-XX ғғ. Батыс философияның маңызы мен мәні. Сциентизм және антропологизм. 8.2. Позитивизм және оның тарихи түрлері. 8.3.Экзистенциализм философиясы: мәселелері мен қарама-қайшылықтары. 8.4. Психоанализ және неофрейдизм философиясы (З. Фрейд, К.Г. Юнг, А. Адлер, Э. Фромм)
|
2 сағат |
9 |
9. Қазақ мәдениетіндегі философия феномені 9.1. Социомәдени жағдай және ұлттық философия қалыптасуының алғышарттары. Протофилософсофиялық білімнің ерекшелігі. Қазақтардың суырып салма шығармашылығы. Ақын жыраулар шығармашылығы. 9.2. Қазақ халқының ұлттық санасезімінің қалыптасуындағы философиялық идеялар және қазақ ойшылдарына ықпалы. Қазақ ағартушылығындағы гуманизм, демократизм, әлеуметтік-тарихи мәселелері (Ш.Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А.Құнанбаев). 9.3. Шәкәрім Құдайбердіұлының философиялық шығариашылығы:сенім және парасат мәселесі. 9.4. XIX ғ.аяғы мен XX ғ. басындағы қазақ философиясы (А. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, С. Торайғыров және т.б.). 9.5. Қазақстандағы қазіргі заманғы философияның ерекшеліктері мен негізгі бағыттары. Қазақстандық философиялық мектеп және оның зерттеу аумағы. |
2 сағат
|
9. Қазақ мәдениетіндегі философия феномені 9.1. Қазақ философиясының дәстүрі мен ерекшеліктері. Кезеңдерге бөлу мәселесі. Қазақ философиясының қалыптасуының социомәдени детерминанттары. 9.2. Қазақ ағартушылығының мәні мен ерекшеліктері (Ш.Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А.Құнанбаев) 9.3. Ш. Кұдайбердіұлының философиялық идеялары. «Үш анық» еңбегі.
|
1 сағат |
10 |
10. Философияның теориялық негіздері. Болмыс философиясы. Философиялық білім жүйесіндегі гносеология. Эпистемология 10.1. Онтология болмыс туралы философиялық ілім ретінде. Болмыс философиялық-категориялық анализдің пәні ретінде. Болмыс түсінігінің екі түрі: Парменид жолы және Гераклит жолы. Болмыстың негізгі формалары. 10.2. Субстанция туралы философиялық көзқарас. Материя категориясы, оның философия үшін фундаменталдық маңызы. Материяның атрибуттары. Қозғалыс материяның өмір сүру тәсілі ретінде, оның түрлері мен формалары. Кеңістік пен уақыт – материя болмысының формалары. Кеңістік пен уақыттың субстанционалдық және реляционалдық концепциялары. 10.3. Гносеология түсінігі. Субъекті және объекті, таным пәні. 10.4. Дүниенің танымдық мәселесі және оның әртүрлі философиялық дәстүрде түсіндіру. Таным ақиқатты ұғынуы ретінде. Ақиқаттың классикалық конценпциясы және оның альтернативалары. 10.5. Танымның формалары мен деңгейлердің алуан түрлілігі. Сезімдік және рационалдық танымның негізгі формалары. 10.6. Эпистемология. Ғылымның когнитивті және социомәдени мәртебесі.
|
2 сағат
|
|
|
1 |
11. Антропосоциогенездің мәні мен ерекшелік белгілері 11.1. Ғылыми және философиялық түсінігіндегі адам феномені. Философиялық білім құрылымындағы адам туралы ілімі. 11.2. Философияда адам мәселесін түсінуінің негізгі стратегиялары: натурализаторлық, экзистенциалдық-персоналдық, рационалдық, әлеуметтілік, синтетикалық 11.3. Антропогенездің ғылыми және философиялық модельдері. Адамның пайда болуы туралы креационизм. Антропосоциогенездің биологиялық негіздеме туралы эволюциялық теория. Еңбек теориясы. |
2 сағат |
|
|
2 |
12. Адам және оның болмысы философиялық және психологиялық антропологияның орталық мәселесі ретінде 12.1. Адамдағы биологиялықтың, психологиялықтың және әлеуметтіліктің өзара баланысы мәселесі. «Адам», «индивид», «тұлға», «индивидуалдылық» түсініктерінің философиялық мазмұны. Тұлғаның әлеуметтік табиғаты. Әлеуметтену, білім, коммуникация және олардың тұлғаның қалыптасуы мен дамуындағы рөлі. 12.2. Құндылық мәселесі: түсінігі, олардың иерархиясы. Аксиология және қазіргі заман. 12.3. Адамдық субъективтілік және тұлғаның экзистенцианалдық сипаты. Бостандық пен жауапкершілік мәселесі. Волюнтаризм және фатализм. 12.4. Өмір мен өлім мәселесі. Философия тарихында адам өмірінің мәні мен мағынасы туралы мәселе. Өлімге деген құқығы, оның этикалық және заңдық аспектілері.
|
2 сағат |
|
|
3 |
13. Адам санасы философиялық анализдің пәні ретінде. 13.1. Сана мәселесі және философияда сананың дәстүрлі анализі. Сананың генезисі. Сана және формалардың бейнелеу эволюциясы. Сана және жануарлардың психикасы. 13.2. Сананың социомәдени өлшемділігі және шығармашылық табиғаты. Сана және ой. Ой және тіл. Сананың вербальді және вербальді емес параметрлері. Сананың функциялары. Сана мен өзіндік сана. 13.3. Сана құрылымы. Саналылық пен бейсаналық. З. Фрейдтің бейсаналық концепциясы. К. Юнг архетиптер туралы және ұжымдық санасыздық. 13.4. Жеке және қоғамдық сана. Қоғамдық сана формалары. |
2 сағат |
|
|
4 |
14. Қоғам: философиялық анализдің негізі 14.1. Әлеуметтік философия және қоғам танудағы әлеуметтік –гуманитарлық пәндер. Философиялық ой тарихында қоғам туралы түсініктің эволюциясы. 14.2. Әлеуметтік шындық (реальность) түсінігі. Қоғам жүйе ретінде. Қоғам өмірінің негізгі сфералары. Қоғамның әлеуметтік құрылымы. Әлеуметтік құрылымның түрлері. Әлеуметтік стратификацияның қазіргі концепциялары. 14.3. Әлеуметтік дамудың детерминанттары мен механизмі. Әлеуметтік қарама қайшылықтардың табиғаты. 14.4. Тарихи шындық түсінігі. Тарихи процестің сызықтық және сызықтық емес интерпретациялары. Философия тарихында формациялық және өркениеттік парадигмалары. 14.5. Қазақстандық қоғам модернизациясының философиялық мәселелері, тәуелсіздік алудың негіздемесі мен алғы шарттары, ұлттық идеяны қалыптастырудағы рухани-мәдени аспектілері. Ұлттық идеяның негізгі аспекттері. |
2 сағат |
|
|
5 |
15. Мәдениет феноменін зерттеуде антропологиялық негіздемесі. 15.1. Мәдениеттің философиялық түсінігі және «мәдениет философиясы» ұғымы. 15.2. Қазіргі заманда мәденет диалогы түсінігі. Мәдениет пен қоғамның рухани өмірі. Мәдениет пен өнегелілік. Мораль адамның жүріс тұрысындағы нормативтік регуляция формасы ретінде. 15.3. Әлеуметтік даму мәдени-тарихи процесс ретінде. Өркениет мен мәдениет. Қоғам тарихындағы өркениеттің түрлері (индустриалдыққа дейінгі, индустриалдық, постиндустриалдық). Қазіргі заманғы өркениеттің теоретикалық және әдістемелік аспектері. |
2 сағат |
|
|
|
Итого: |
30 сағат |
|
15 сағат |