Семинар сабақтарының жоспары

№ 1 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Эволюционизм.

Семинар сабағының мақсаты:

этнологиядағы эволюционим мектебінің ерекшелігін және оның өкілдерінің негізгі тұжырымдарын қарастыру

Жоспар:

1. Эволюционизмнің негізгі қағидалары.

2. Эволюциялық теорияны дамытқан ғалымдар.

3. Ғылыми еңбектер туралы.

Әдістемелік нұсқау: этнология, этникалық топтар, этнография, полиэтникалық мемлекет және т.б.

Сұрақтар:

1.Этнология пәні және объектісі.

2.Этнология ғылымындағы әдістері

3. Этнология ғылымының негізгі катеогриялары.

Әдебиеттер:

1.Артықбаев Ж.О. Қазақ тарихы мен этнологиясының мәселелері.1 том.-Павлодар, 2007.-300 б.

2.Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

3.Артықбаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана, 2006

4.Садохин А.П. Этнология. М.2004

5.Таводов Г.Т. Этнология. М.2003

6.Садохин А.П. Этнология: Учебный словарь. М.2002

№ 2 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Ағылшын еліндегі диффузионизм.

Семинар сабағының мақсаты: диффузионизм теориясының өалыптасуы және оның өкілдерінің тұжырымдарын қарастыру және салыстырмалы талдау жасау

Жоспар:

1. Уильям Риверс.

2. Элиот – Смит.

3. Басқа да ғылыми еңбектер туралы.

Әдістемелік нұсқау: Диффузионизмнің негізгі идеялары, Гребнердің мәдени мектебі, мәдени шеңбер теориясы, географиялық орта мәселелерін қарастыру және т.б.

Бақылау сұрақтары:

4. Диффузионизм мектебі және оның өкілдері

5. Мәдени орта және мәдениет тірі ағза теориясы

6. Мәдени шеңбер теориясы

Әдебиеттер:

6. Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

7. Артықбаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана, 2006

8. Садохин А.П. Этнология. М.2004

9. Таводов Г.Т. Этнология. М.2003

10. Садохин А.П. Этнология: Учебный словарь. М.2002

№ 3 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Нәсілішлдіктің (расизм) ертеректегі шығармалары.

Семинар сабағының мақсаты: Этнографиялық құбылыстарды тарихи тұрғыда– қарау, нәсілшілдік теориясы туралы мәліметтерді салыстырмалы талдау

Әдістемелік нұсқау: Нәсілшілдік, расизм, нәсілшілдік идеология мәселелерін қарастыру

Жоспар:

1. Нәсілшілдіктің қалыптасуы.

2. Жозеф Гобиноның нәсілшілдік идеясы.

3. Нәсілшілдік идеологиясының мәні.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 4 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Этнопсихология. Психоаналитикалық әдіс.

Семинар сабағының мақсаты: Этнологиядағы психикалық сана сезім мәселесін және этнографиядағы фрейдизмағымын қарастыру. Психиатрия мен психоаналитикалық теория бөлініп шығуын түсіндіру

Әдістемелік нұсқау: Этнографиядағы фрейдизм ағымы. Зигмунд Фрейдтің тұжырымы, оның этнографиядан алыс жатқан психиатрияның ғылыми бағыты туралы, психоаналитикалық теория

Жоспар:

1. Этнопсихологияның негізгі қағидалары.

2. Этнопсихология туралы теорияны дамыттырған ғалымдар.

3. Ғылыми еңбектер туралы.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 5 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: АҚШ-тағы Франс Боастың тарихи мектебі.

Семинар сабағының мақсаты:.Франц Баос мектебінің негізін түсіндіру және оның теориясы туралы түсіндіру

Әдістемелік нұсқау: Франц Боас негізін құрған "американдық мектебі". Релятивизм – барлық моральдық белгілердің салыстырмалы екендігі және әр түрлі халықтардың мәдени байлықтарының салыстыруға келмейтіндігі жөніндегі ғылым екендігін қарастыру

Жоспар:

1. Антропосоциологияның негізгі қағидалары.

2. Социологиялық теорияны дамыттырған ғалымдар.

3. Ғылыми еңбектер туралы.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 6 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Франциядағы әлеуметтік мектеп.

Семинар сабағының мақсаты: Этнологиядағы әлеуметтік мектеб теориясын жан жақты қарастыру және Э.Дюркгейм теориясының негізін түсіндіру

Әдістемелік нұсқау: Э.Дюркгейгмінң «әлеуметтік мектеп» теориясы туралы қарастыру, және оның социологиялық теорияны дамытудағы орны

Жоспар:

1. Э. Дюркгеймнің теориясы.

2. Социологиялық теорияны дамыттырған ғалымдар.

3. Ғылыми еңбектер туралы.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 7 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Этностардың негізгі формалары және иерархиясы

Семинар сабағының мақсаты: Этнос және оған әсер ететін факторларды талдау. Ю.В.Бромлейдің, Л.Гумилевтің етнос теориясы туралы түсініктерін талдау

Әдістемелік нұсқау: Этнос, этникос, этноәлеуметтік организм, Бромлейдің, Токаревтің, Гумилевтің этнос теориясы туралы түсініктерін талдау

Жоспар:

1. Этнос ұғымының зерттелуі.

2. Бромлейдің этнос теориясы.

3. Этнос туралы түсініктің заманауи өзгеруі.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

Семинар № 8

Семинар тақырыбы: Этнонимдердің пайда болуы туралы.

Семинар сабағының мақсаты: Этноним түсінігі, антропоним,

Әдістемелік нұсқау: Этнонимдердің пайда болуы, "этнонимдер" және "экзоэтнонимдер" терминдерін қарастыру

Жоспар:

1. Этноним – халықтың өздік аты.

2. Этнонимдердің ғылыми зерттеулерге берері туралы.

3. Көне және қазіргі этнонимдер.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 9 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Этникос және этноәлеуметтік ұжым туралы түсініктер.

Семинар сабағының мақсаты: Этникос және этноәлеуметтік организм түсініктерін талдау

Әдістемелік нұсқау: Этникосы туралды түсінік; Этноәлеуметтік ұжымдар теориясы; Этникалық идентификация мәселесі сияқты тақырыпшалар бойынша ой жетілдіру амалдарын қолға алу керек.

Жоспар:

1. Этникосы туралды түсінік.

2. Этноәлеуметтік ұжымдар теориясы.

3. Этникалық идентификация мәселесі.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 10 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Мәдениет – этностың негізгі компоненттерінің бірі ретінде.

Семинар сабағының мақсаты: Этнос пен мәдениет арақатынасын, этномәдениет түсінігін талдау

Әдістемелік нұсқау: Этнологиядағы "мәдениет" ұғымының қолдану мәндері; Этнографиядағы мәдениетті жүйелеу принциптері; Мәдени феномендер туралы мәліметтерді толқытырып конспекті жаса.

Жоспар:

1. Этнологиядағы "мәдениет" ұғымының қолдану мәндері.

2. Этнографиядағы мәдениетті жүйелеу принциптері.

3. Мәдени феномендер.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 11 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Психиканың этникалық белгілері туралы.

Семинар сабағының мақсаты: Этникалық сана және етнопсихология түсініктерінің мәнін ашу және оның ұлттық құндылықтардағы орнын анықтау

Әдістемелік нұсқау: Этникалық сана және психология; Ментальность туралы ізденістер; Ұлттардың мінез-құлқы, ұлттық мінез тәрізді тақырыпшалар бойынша білімді жетілдіру керек

Жоспар:

1. Этникалық сана және психология.

2. Ментальность туралы ізденістер.

3. Ұлттардың мінез-құлқы, ұлттық мінез.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 12 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Этнос және оның ортасы.

Семинар сабағының мақсаты: Этникааралық қатынастардың сипатын жан жақты қарастыру

Әдістемелік нұсқау: Ұлттың дамуындағы географиялық факторлар; Ұлттың дамуындағы экономикалық детерминизм; Этникааралық қатынастардың сипаты сияқты теориялық мәселелерге қазақ халқының тарихынан да, басқа да халықтардың тарихына тоқталу

Жоспар:

1. Ұлттың дамуындағы географиялық факторлар.

2. Ұлттың дамуындағы экономикаалық детерминизм.

3. Этникааралық қатынастардың сипаты.

Әдебиеттер:

1. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983.

2. Лурье С.В. Историческая этнология. М., 1997.

3. Чеснов Я.В. Лекции по исторической этнологии. М., 1998.

4. Этнология за рубежом: проблемы, поиски, решения. М., 1991.

№ 13 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Л.Н.Гумилевтің этногенез теориясы

Семинар сабағының мақсаты: Л.Н.Гумилевтің этногенез теориясын жан жақты қарастыру

Әдістемелік нұсқау: Л.Н.Гумилевтің ғылыми қызметі мен оның этнология ғылымындағы орнын қарастыру және Гумилевтің этногенез теориясына басымдық беру

Жоспар:

Л.Н.Гумилевтің ғылыми қызметі

Гумилев және этнология ғылымы

Гумилевтің этногенез теориясы

Әдебиеттер:

15. Гумилев Л.Н. Древняя Русь и Великая степь. -М., 1989. -С.44.

16. Гумилев Л.Н. Этногенез и биосфера Земли. -Л., 1989. -С. 106.

17. Гумилев Л.Н. География этноса в исторический период. -Л., 1990. -С.246.

18. Гумилев Л.Н. «Тысячелетие вокруг Каспия». -М., 1993. -С. 86.

19. Гумилев Л.Н. Поиски вымышленного царства. -С. 279.

20. Гумилев Л. Н. Қиял патшалығын іздеу: «Пірәдар Иоанның Мемлекеті» туралы аңыз /Ауд. Ә. Жүзбаева, П. Бейсенов. - Алматы: Балауса, 1991.

21. Гумилев Л.Н. Хунны в Азии и Европе. ИД «Кочевниии». -Алматы, 2003.

Бақылау сұрақтары:

7. Гумилевтің өмірі мен шығармашылығы

8. Гумилевтің этнология ғылымындағы орны

9. Гумилев бойынша этногенез түсінігі

№ 14 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Қазақстанның этнография мектебі (ХІХ–ХХ ғғ.)

Семинар сабағының мақсаты: Қазақстанда этнография ғылымының қалыптасуын және он қалыптастырған өкілдердің этнографиялық еңбектеріне шолу жасау

Әдістемелік нұсқау: Ш.Уәлиханов, А.Құнанбаев, М.С.Бабажанов, Ш.Құдайбердиев, Ә.Диваев т.б. этнография ғылымындағы орны туралы

Жоспар:

1. Шоқан Уәлихановтың этнологиялық еңбектері.

2. Кеңестік дәуірдегі этнографиялық зерттедегі қазақстандық ғалымдар.

3. Қазіргі Қазақстан этнологиясындағы ғылыми үрдістер.

Әдебиеттер:

11. Арғынбаев Х.А. Қазақ халқының қолөнері. Алматы, 1987.

12. Джанибеков У. Культура казахского ремесла. Алматы, 1982, Жолайрықта. Алматы, 1995; Эхо ... По следам легенды о золотой домбре. Алматы, 1991.

13. Аджигалиев С.И. Генезис мемориально культовой архитектуры кочевников Арало Каспия ІІ тыс.н.э. Алматы, 2005;

14. Толеубаев А.Т. Реликты доисламских верований в семейной обрядности казахов (ХІХ-начало ХХ в.) Алматы, 1991;

15. Тохтабаева Ш.Ж. Казахское народное прикладное искусство //История исследовании культуры Казахстана. Алматы, 1997;

16. Шаханова Н.Ж. Мир традиционной культуры казахов (Этнографические очерки). Алматы, 1998.

17. Бекназаров Р.А. Традиционное камнерезное искусство казахов. Алматы, 1998; Райымханова К.Н. Монғолиядағы қазақтардың қолөнері. Алматы, 1999. Ерғазиева Қ. ХҮІІ-ХІХ ғғ. қазақтың дәстүрлі ыдыс аяқтары. Алматы, 1995.

18. Шоқпарұлы Д. Қазақтың қолданбалы өнері. Алматы, 2007.

19. Кәмалашұлы Б. Қазақтың байырғы баспаналары, үй жиһаздары ... ыдыс аяқ, ас тағамдарына қатысты салт дәстүрлері. Алматы, 2006.

20. Алимбай Н., Арғынбаев Х.А., Муканов М.С. Традиционная культура жизнеобеспечения казахов. Алматы, 1999.; Қазақстан ұлттық энциклопедиясы. Т.6..

Бақылау сұрақтары:

1. Ш.Уәлихановтың этнографиялық еңбектері

2. М.Бабажановтың этнографиялық еңбектері

3. Ә.Диваевтың этнографиялық еңбектері

№ 15 Семинар сабағы

Семинар тақырыбы: Әлкей Марғұлан (1904–1985) – қазақ этнографы.

Семинар сабағының мақсаты: Ә.Марғұланның қазақ этнографиясындағы орны және оның этнографиялық фольклорлық еңбектеріне шолу жасау

Әдістемелік нұсқау: Әлкей Марғұлан – қазақ этнографы. «Ежелгі жыр аңыздар», «Қазақтың өолданбалы өнері» еңбектерін этнографиялық зерделеу

Жоспар:

1. Әлкей Марғұланның ұлт мәдениетін зерттеудегі ролі.

2. Әлкей Марғұланның тарихи-этнологиялық концепциясы.

3. Ә. Марғұланның ғылыми еңбектері туралы.

Әдебиеттер:

1. Маргулан А.Х. Казахское народное прикладное искусство. Т. 1-3. Алматы, 1989-1994.

2. Марғұлан Ә.Х. Ежелгі жыр аңыздар. Алматы, 1987.